10 روش موثر برای پربار شدن درخت انگور
انگور یکی از محصولات اقتصادی کشاورزی مهم در سراسر جهان محسوب می‌شود که برای مقاصد مختلفی کشت و بهره‌برداری می‌شود. به لحاظ قدمت، گیاه انگور یک گیاه باستانی محسوب می‌شودو از دیرباز در اروپا و آسیا مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. در کشورهای اروپایی عمده مصرف انگور برای صنایع غذایی و شراب سازی است و مصرف تازه‌خوری یا کشمش آن کمتر می‌باشد.
درخت انگور درختی چندساله و با طول عمر طولانی محسوب می‌شود، این درخت مقاومت بسیار بالایی به شرایط شوری و خاک قلیایی دارد و از این رو سازگاری بسیار زیادی با انواع خاک‌ها دارد.
در ایران در بسیاری از مناطق از غرب تا شرق و یا جنوب انگور کاری از قدیم وجود دارد و به صورت اقتصادی ارقام محلی و یا تجاری کشت می‌شود و به مصرف داخلی یا صادرات می‌رسد. گیاه انگور با نام علمی Vitis vinifera شناخته می‌شود که متعلق به خانواده گیاهی Vitaceae می‌باشد. در این مقاله به بررسی روش‌های پربارکردن درخت انگور و مجموعه اقداماتی که باید برای احقاق این هدف انجام شود خواهیم پرداخت:
چگونه درخت انگور پرباری داشته باشیم
برای اینکه درختان انگور شما بتواند محصول مناسبی داشته باشد باید مجموعه ای از اقدامات را انجام داده تا به این هدف برسید. برای انتقال بهتر مطالب این اقدامات را در دو بخش تقسیم کرده و مستقلا بررسی خواهیم کرد:
مجموعه اقدامات مراقبتی از درخت انگور در فصل پاییز
یکی از مهمترین فصولی که باید از درختان میوه و بخصوص انگور مراقبت صورت بگیرد، فصل پاییز و در ادامه فصل زمستان است. کارهایی که در این فصل برای درختان انجام می‌شود به سلامت و مقاومت بیشتر درختان در بهار آینده کمک بسیاری می‌کند. این اقدامات شامل موارد زیر می‌شوند:
- کوددهی پس از برداشت محصول:
همواره این تفکر وجود دارد که تغذیه گیاهی درختان تنها مختص فصل رشد و یا در نهایت به صورت چالکود زمستانه است اما یکی از کلیدی ترین نوع تغذیه گیاهی در درختان میوه استفاده از کودهای فروت ست در اواخر تابستان و فصل پاییز و یا بعد از برداشت محصول (بسته به شرایط اقلیمی می‌تواند فصل متفاوتی داشته باشد) می‌باشد. کودهای فروت ست غنی از ترکیبات و عناصر مهمی هستند که با چیدن میوه ها از دسترس گیاه خارج شده است و با این طریق گیاه مواد مغذی از دست رفته خود را بازیابی می‌کند. کوددهی با فروت ست باید به صورت محلول پاشی و پیش از ریزش برگ‌ها انجام شود.
- انجام هرس‌های مختلف:
بسیاری از درختان برای شکلدهی و تولید محصول مناسب وابسته به هرس شدن هستند و درخت انگور بسیار به این موضوع متکی است. درخت انگور باید هرساله هرس شود تا بتواند محصول خوبی تولید کند. هرس درخت انگور برخلاف سایر درختان میوه، شدید بوده و تمامی شاخه‌های یکساله باید حذف شوند چون درختان انگور در بهار روی شاخه‌های یکساله میوه می‌دهد و شاخه‌های دو ساله یا چند ساله تنها برای شکلدهی و تربیت درخت انگور در تاکستان‌ها نگهداشته می‌شود.
- حذف شاخه‌های نزدیک به زمین:
یکی از مشکلاتی که درختان انگور در بسیاری از مناطق با آن رو به رو هستند، بیماری های گیاهی مثل سفیدک داخلی می‌باشد. این بیماری از طریق برگ‌ها و شاخه‌های نزدیک به زمین و از راه آب آبیاری به گیاه اصلی پخش می‌شود. برای جلوگیری از این موضوع باید نسبت به حذف شاخه‌های نزدیک به سطح زمین اقدام نمود.
- انجام چالکود:
یکی از کوددهی‌هایی که در فصل پاییز و زمستان لازم است، چالکود می‌باشد، در این شکل از کوددهی برخلاف سایر روش‌های آن در بهار و تابستان از کودهای پودری استفاده نمی‌شود و یا موارد آن بسیار محدود می‌باشد. انواع کودهای گرانوله و یا کودهای دامی کاملا پوسیده در این روش از کوددهی استفاده می‌شوند که این کوددهی ها در نهایت سبب بالا رفتن غنای خاک اطراف ریشه در فصل بهار شده و به محض بیدار شدن درخت رکود زمستانه مواد مغذی برای تغذیه و رشد را در اختیار خواهد داشت.
- سمپاشی‌های پاییزه و زمستانه:
آفات و بیماری هایی که در بهار و تابستان به صورت خسارت زا در درختان انگور ظاهر می‌شوند در فصول سرد پاییز و زمستان به حالت رکود و زمستانگذرانی وارد می‌شوند. این عوامل با آغاز بهار مجدد فعال شده و چرخه زندگی خود را تکمیل می‌کنند. برای کاهش جمعیت این آفات در فصل پاییز باید اقدام به سمپاشی پاییزه با سموم حشره‌کش تماسی مثل اتیون به همراه روغن ولک اقدام نمود. فصل زمستان بهترین زمان برای مبارزه با بیماری های قارچی و باکتریایی با کمک قارچکش‌های مسی مثل اکسی کلرور مس و یا بردوفیکس است که با دز بالا بکار گرفته می‌شود.
مجموعه اقدامات مراقبتی از درختان انگور در فصل رشد
پس از اتمام زمستان و آغاز فصل رشد، جوانه‌های درخت انگور شروع به شکوفا شدن می‌کند و درخت مجدد رشد خود را آغاز می‌کند. در صورتی که در زمستان و پاییز اقدامات یاد شده را انجام داده باشید، با انجام اقدامات لازم در فصل رشد شاهد پرباری درختان خود خواهید بود. این اقدامات شامل:
- آغاز آبیاری به همراه کوددهی:
آبیاری اول بعد از بیداری درخت از خواب زمستانه بسیار اهمیت دارد و لازم است این آب دارای ترکیبات مغذی باشد. بهترین کود برای استفاده در آب آبیاری، کود 10 52 10 به همراه کود آمینواسید می‌باشد. این ترکیب کودی به رشد هرچه بهتر ریشه ها و جذب بهتر عناصر موجود در خاک کمک بسیار زیادی می‌کند.
- حفظ گل‌ها و میوه‌های تازه تشکیل شده:
یکی از مشکلاتی که در تاکستان ها و یا سایر درختان میوه رخ می‌دهد ریزش شدید گل و میوه می‌باشد که عموما به دلیل کمبود عناصر ریزمغذی مثل کلسیم و بور می‌باشد. در صورتی که در پاییز از کود فروت ست استفاده نکرده‌اید در مرحله تورم جوانه‌ها و پس از ریزش شکوفه‌ها و تشکیل اولین میوه ها نیز می‌توانید از این کود استفاده کنید.
- استفاده از کودهای 36 12 12:
یکی از مهمترین کودهایی که باید در فصل رشد به درختان انگور داده شود کود 13 12 12 می‌باشد. درختان میوه برای تامین قند میوه ها و استحکام بافت خود و درشتی میوه‌ها به پتاسیم متکی هستند و تامین شدن این عنصر کمک زیادی به افزایش کیفیت و کمیت محصول نهایی می‌کند. در صورت تامین شدن پتاسیم، مقاومت گیاه نسبت به آفات و بیماری‌ها نیز تا حدود زیادی بیشتر خواهد شد که این موضوع در کاهش هزینه‌های مبارزه با عوامل خسارت‌زا موثر است.
- بکارگیری کودهای کلسیمی:
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که در تاکستان‌ها شاهد هستیم شکاف خوردگی میوه‌ها و باز شدن مسیر فعالیت آفات و بیماری های ثانویه است که سبب کاهش محصول و بازارپسندی آن می‌شود. برای جلوگیری از این موضوع در کنار رعایت اصول آبیاری و مناسب بودن شرایط محیطی باید پوسته میوه را با تامین شدن کلسیم تقویت نمود. ترکیبات کودی کلسیم دار که به صورت نیترات مثل نیترات کلسیم در بازار وجود دارند و یا کودهای کلسیمی مایع برای کنترل این عارضه پیش از درشت شدن میوه ها توصیه می‌شود.
- انجام سمپاشی‌های لازم:
آفات و بیماری‌ها در فصل بهار و تابستان با شدت و ضعف به درختان خسارت وارد می‌کنند که باید با بررسی مداوم درختان انگور به سرعت با آن‌ها مبارزه شود. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های درختان انگور، سفیدک‌های پودری و سفیدک داخلی می‌باشد. برای مبارزه با سفیدک پودری انگور استفاده از گوگرد پودری و یا مایع طی چند مرحله توصیه می‌شود، سموم قارچکش سیستمیک مثل استروبی نیز برای مهار این بیماری موثر است.
برای مهار بیماری سفیدک داخلی، استفاده از ترکیبات مسی برای پیشگیری توصیه می‌شود اما پس از ابتلا به بیماری باید ترکیبات قارچکش تخصصی این بیماری مثل سیدلی‌تاپ و یا اکویشن پرو اقدام به مهار این بیماری نمود.
در پایان این بخش 10 مورد از مهمترین اقداماتی که در راستای افزایش محصول درخت انگور باید انجام شود معرفی شد اما نکات تکمیلی زیادی وجود دارد که مکمل روش‌های یاد شده هستند این نکات شامل:
- محلول‌پاشی کودهای مایع:
کودهای مایع مثل کود جلبک دریایی و یا کود آمینواسید در افزایش باردهی و رشد و سبزینگی درخت انگور موثر هستند و کود آمینواسید به درخت امکان مقاومت در برابر شرایط نامساعد محیطی مثل تنش گرمایی، شوری و خشکی را می‌دهد.
- استفاده از هورمون‌های گیاهی:
هورمون‌های گیاهی به صورت طبیعی در بافت گیاه تولید و ترشح می‌شوند اما گاهی برخی از این هورمون ها بع صورت خارجی روی گیاه اعمال می‌شود تا نتیجه بهتری حاصل شود. یکی از هورمون های پرکاربرد در پرورش انگور جیبرلین یا جیبرلیک اسید است. این هورمون باعث درشتی بیشتر حبه‌های انگور می‌شود و بازارپسندی آن را افزایش می‌دهد. استفاده از این ترکیب حتما باید تحت نظارت کارشناسان کشاورزی انجام شود تا در رشد و نمو گیاه اختلال ایجاد نکند.
- استفاده از ترکیبات اصلاح کننده خاک:
ممکن است بسیاری از کوددهی ها بخصوص در خاک منجر به نتیجه مطلوب نشود و این موضوع به دلیل اسیدیته (pH) نامناسب خاک است. خاک های قلیایی سبب می‌شوند تا عناصر به خوبی جذب ریشه نشوند و برای رفع این مشکل باید اسیدیته خاک را به سمت اسیدی شدن سوق داد. برای این منظور باید پس از هر دوره کوددهی به صورت خاک مصرف، یک دوره کود هیومیک اسید به صورت آبیاری استفاده شود تا عناصر به راحتی جذب ریشه گیاه شوند و در خاک بلوکه نشوند.
- پابیل زنی درختان:
بیل زدن پای درختان و یا شخم بین ردیف‌ها برای از بین بردن علف‌های هرز و آفات مخرب فعال در ناحیه ریشه ضروری است. بهبود تهویه ناحیه ریشه نیز با انجام بیل زدن پای درختان رخ می‌دهد که در نتیجه آن رشد بهتر ریشه ها را شاهد خواهیم بود.
جمع‌بندی
انگور یکی از مهمترین محصولات کشاورزی است که اهمیت اقتصادی آن در بسیاری از مناطق آشکار است. در این مقاله به بررسی نکات مهم در پرورش انگور پرداخته شد تا بتوانید درختان انگور پربار و با کیفیتی داشته باشید.
