مهمترین نکات نگهداری و مراقبت از فیکوس لیراتا

گیاهان زینتی از تنوع زیادی برخوردار هستند و کمتر کسی را می توان دید که نسبت به این گیاهان از خود علاقه ای نشان ندهد. در این بین برخی از این گیاهان، در گروه گیاهان زینتی خاص و با ویژگی های خاص قرار می گریند و این ممکن است به دلیل ویژگی های ظاهری، منشا آن گیاه، یا روش نگهداری و نیاز های خاص آن باشد. برای اینکه بتوان از یک گیاه زینتی در فضای منزل یا محل کار به خوبی نگهداری کرد باید نسبت به نیاز ها و مشکلاتی که ممکن است برای آن پیش بیاید آگاهی داشت.

در این مطلب به معرفی گیاه زینتی فیکوس لیراتا پرداخته و راه های نگهداری و تکثیر آن را بررسی خواهیم کرد.

معرفی فیکوس لیراتا

گیاه فیکوس لیراتا که در گیاه شناسی نیز به همین اسم یعنی ficus lyarata  شناخته می شود گیاهی بومی نواحی غربی آفریقا بوده که متعلق به خانواده گیاهی انجیران یا Moraceae  می باشد. در زبان انگلیسی به این گیاه fiddle-leaved fig  گفته می شود.

بخش زیبا و چشم نواز این گیاه زینتی، برگ های آن می باشد که با ظاهری چرمی، پهن و گسترده در انتها و به مرور به سمت دمبرگ باریک می شود. طول برگ می تواند تا 45 سانتی متر نیز برسد.

این گیاه همچنین به لحاظ ویژگی های رشدی، همیشه سبز است و بومی نواحی گرمسیری آفریقا می باشد و به دلیل ظاهر زییا و منحصر به فرد خود در بین فیکوس ها بسیار خواستنی شده و به عنوان یک گیاه دکور در طراحی فضای داخلی از آن استفاده می شود.

معرفی نیاز های فیکوس لیراتا

آشنایی با نیاز های هر گیاهی، مقدمه ای است بر شروع نگهداری از آن و بدون آگاهی از چگونگی رفع نیاز های آن مشکلات متعددی در روند رشد گیاه ایجاد خواهد شد. در این بخش به معرفی و بررسی نیاز های این گیاه و چگونگی رفع آن ها خواهیم پرداخت:

• نیاز به نور

نور یکی از فاکتور های مهم برای رشد در گیاهان مختلف می باشد و هر گیاهی براساس خصوصیات فیزیولوژیک خود به مقدار مشخصی از نور احتیاج دارد. فیکوس لیراتا برای رشد به نور کافی و غیر مستقیم نیاز دارد و حداقل این کیفیت از نور باید 6 ساعت در طول روز تامین شود. نور مستقیم خورشید خصوصا در فصول گرم و ساعات گرم سبب سوختگی برگ ها و آسیب به آن ها می شود.

• نیاز به آب:

آآب یکی دیگر از شاخص های مهم برای رشد گیاه می باشد. بدون نور کافی و آب، رشد گیاه محقق نخواهد شد. کیفیت آب و چگونگی آبیاری که باید متناسب با نیاز گیاه باشد سلامت و شادابی گیاه را تعیین می کند. فیکوس لیراتا برای رشد نیاز به رطوبت درخاک دارد و در صورتی که خشکی طولانی مدت متحمل شود برگ های آن زرد و پژمرده خواهند شد. این گیاه همچنین به شوری خاک و آب بسیار حساس است و باید از آب با کیفیت برای آبیاری آن استفاده کنید.

• نیاز به دما و رطوبت

دما و رطوبت دو شاخص محیطی موثر در رشد گیاهان هستند و اگر شرایط دمایی و رطوبتی حداقلی برای گیاه فراهم نباشد شادابی و رشد آن مناسب نخواهد بود. دمای فضای داخلی منازل و محیط های کار که اصولا بین 20 تا 25 درجه سلسیوس می باشد برای این گیاه ایده آل بوده و بازه رطوبتی 30 تا 65 درصد نیط مناسب می باشد. فیکوس لیراتا مقاومت زیادی نسبت به تغییرات شدید دما و دماهای بالا و پایین حتی برای ساعات کم ندارد بنابراین باید محل قرارگیری آن را با دقت و وسواس زیادی انتخاب کنید.

• نیاز به تغذیه

استفاده از انواع کود های ارگانیک و یا کود های شیمیایی برای بهبود وضعیت عمومی گیاه و همچنین افزایش شادابی و رشد آن یکی از راه های مراقبت از گیاه است و اصولا بدون استفاده از این ترکیبات نمی توان رشد خوبی را شاهد بود. استفاده از کود های با درصد نیتروژن بالا و متعادل مثل کود سه بیست و همچنین کود های فسفر بالا مثل کود 10 52 10 و کودهای ارگانیک مانند کود جلبک دریایی و کود های آمینواسید به صورت متناوب می تواند تاثیرات بسیار مثبتی در رشد فیکوس لیراتا داشته باشد. برای استفاده از این کودها باید طبق برنامه ای مدون عمل کنید.

کاشت فیکوس لیراتا

از آن جا که این گیاه حساسیت بالایی نسبت به شرایط نامساعد محیطی دارد، در کشور ما بهتر است در شرایط کنترل شده تر رشد و پرورش یابد. گلخانه ها و یا کاشت در گلدان و نگهداری در منزل و محل کار می تواند گزینه مناسیی باشد.

برای کاشت این گیاه باید در قدم اول بستر کشت و خاک مناسب انتخاب نمود. بهترین خاک برای فیکوس لیراتا، ترکیبی غنی از مواد آلی بوده که به شکلی سبک ترکیب شده اند. خاک ها و بستر کشت های آماده کاشت گزینه مناسبی هستند اما می توانید به صوذت دستی با استفاده از کوکوپیت، پرلیت و پیت ماس خاک بستر مناسبی تهیه و استفاده کنید.

قدم بعذی انتخاب گلدان با اندازه و ظاهر مناسب با سلیقه شماست. از آنجا که این گیاه ظاهر بسیار زیبایی دارد انتخاب گلدان زیبا می تواند به زیبایی محیط کمک بیشتری کند.

هرس فیکوس لیراتا

حذف برخی از برگ های این گیاه به منظور شکل دهی و شاخه زایی در انتهای بهار و اوایل تابستان انجام می شود. برخی از پرورش دهندگان این گیاه زینتی ترجیح می دهند گیاهشان به یک درخت شبیه تر باشد و برخی دیگر مایل اند تا گیاهشان به ارتفاع مشخصی برسد و سپس اقدام به تربیت گیاه کنند. حذف برگ های آسیب دیده و خشک در تمام طول سال قابل انجام می باشد و به رشد بهتر و بهبود ظاهر گیاه کمک می کند.

تکثیر فیکوس لیراتا

تکثیر گیاهان خاص و زیبا شاید برای پرورش دهندگان و علاقمندان به این گیاهان هیجان انگیز باشد. به منظور تکثیر این گیاه زینتی می توانید به دو روش تکثیر در آب و تکثیر در خاک عمل کنید که در این بخش به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت:

• تکثیر در آب:

به منظور تکثیر به کمک آب باید یک شاخه با چند گره (4 تا 5 گره) انتخاب کرده و با زاویه 45 درجه به کمک قیچی باغبانی آن را از گیاه اصلی جدا کنید.

می توانید از یک ظرف پلاستیکی یا شیشه ای شفاف کمک بگیرید و آن را پر از آب کنید، برگ های انتهایی (نزدیک به محل برش) را حذف کنید و درون آب قرار دهید.

پس از قرار دادن قلمه در آب، آن را به محلی روشن و با نور غیر مستقیم منتقل کنید تا ریشه زایی آغاز شود.

به منظور ریشه زایی بهتر، آب ظرف را هر هفته یکبار تعویض کنید و پس از مشاهده ریشه ها و رشد کافی آن ها، قلمه ریشه داردشده را به گلدان و بستر کشت اصلی منتقل کنید.

• تکثیر در خاک:

به منظور تکثیر در خاک و بستر کشت باید ابتدا شاخه ای با حداقل 3 گره برگی انتخاب و با استفاده از قیچی باغبانی استریل آن را جدا کنید. زاویه برش باید 45 درجه باشد.

پس از برش، محلولی از هورمون ریشه زا تهیه و قلمه را در آن تیمار کنید تا ریشه زایی با سرعت بیشتری انجام شود. سپس قلمه را در خاک بستر کاشته و آن را به محلی روشن و با نور غیر مستقیم و دمای گرم منتقل کنید تا رشد آن آغاز شود.

تعویض گلدان و خاک فیکوس لیراتا

شاید برای شما این موضوع مطرح شده باشد که بهترین زمان تعویض گلدان فیکوس لیراتا چه زمانی است؟

زمان تعویض گلدان و بستر کشت فیکوس لیراتا وابستگی زیادی به سن گیاه دارد. برای فیکوس لیراتا های جوان بهتر است ابتدای بهار هرسال گلدان و بستر کشت آن را عوض کنید و از بستر کشت جدید و غنی و گلدان کمی بزرگتر استفاده کنید.

حین جابجایی باید نهایت دقت را به خرج دهید تا آسیبی به ریشه طوقه و بخش های هوایی گیاه وارد نشود.

در خصوص فیکوس لیراتا های بزرگ و مسن که امکان خروج آن ها راز گلدان نیست بهتر است چند سانتی متر از خاک رویی رارکنار زده و حذف کنید و بستر کشت جدید به آن اضافه کنید. به منظور جلوگیری از ایجاد تنش ناشی از جابجایی گیاه می توانید از کود آمینواسید استفاده کنید.

آفات و بیماری های فیکوس لیراتا

فیکوس لیراتا نیز مانند سایر گیاهان می تواند به آفات و بیماری های متعددی مبتلا شود. انواع حشرات مکنده مثل شته ها و شپشک های سپر دار یا آردآلود می توانند به این گیاه زیبا حمله کنند. شایع ترین بیماری ها در این گیاه، لکه برگی های متعدد است که ظاهر برگ ها را دگرگون می کند. این لکه ها ممکن است به دلیل فعالیت قارچ ها یا باکتری های متعدد باشند.

به منظور مدیریت آفات و بیماری ها و همچنین استفاده صحیح از سموم آفتکش و سموم قارچ کش باید با مشاوران گیاهپزشک مشورت کنید.

جمع بندی

فیکوس لیراتا یکی از گیاهان زینتی زیبا و خاص بوده که می تواند زینت بخش محل کار و زندگی شما باشد، در صورتی که نیاز های این گیاه را به بهترین شکل رفع کنید می توانید سالیان سال میزبان این گیاه بوده و از زیبایی های آن نهایت لذت را ببرید.