مهمترین نکات تکثیر و نحوه قلمه زدن فیکوس
گیاهان یکی از منحصر به فردترین موجودات زنده هستند که از جهات مختلف می توان به شگفتی های آن ها پی برد. یکی از ویژگی هایی که شاید در هیچ موجود دیگری یافت نشود تولید مثل و تکثیر گیاهان است که با روش های مختلفی در گیاهان گوناگون قابل انجام است. یکی از روش های بسیار ساده و کارآمد برای تکثیر گیاهان قلمه زدن است که ممکن است بسیاری از افراد با آن آشنایی داشته باشند.
در این مطلب به بررسی مهمترین نکات در تکثیر و قلمه زدن گل فیکوس خواهیم پرداخت:
معرفی گل فیکوس
گل فیکوس با نام علمی Ficus elastica شناخته می شود که یکی از گیاهان زینتی بسیار زیبا و محبوب در بین علاقمندان به گیاهان زینتی می باشد. این گیاه در ارقام و انواع مختلفی وجود دارد که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند و عموما این ویژگی ها در ظاهر و خصوصا در برگ ها نمایان می شود. برگ های این گیاه زیبا کشیده و پهن بوده و ظاهری چرمی دارد که زیبایی آن را دوچندان می کند.
این گیاه بومی ایران و ناحیه خاورمیانه نبوده و متعلق به کشورهای هند و جنوب شرق آسیا مثل اندونزی می باشد. گیاه فیکوس در زادگاه خودش می تواند به اندازه یک درخت رشد داشته باشد اما در شرایط خارج از زیستگاه خود ارتفاع کمی می گیرد. نگهداری از این گیاه در شرایط آپارتمانی و فضای بسته ممکن است کمی چالش برانگیز باشد اما با توجه به برخی نیازهای این گیاه و رفع اصولی آن ها می توانید به خوبی از این گیاه نگهداری کنید.
نیازهای گل فیکوس
یکی از نکات مهمی که باید در تکثیر یک گیاه به آن توجه کنید این است که گیاه مادری باید سالم و سرحال باشد و قلمه ای که از آن بدست می آورید نیز باید قوی باشد تا بتواند گیاه جدیدی را ایجاد کند. برای این که بتوانید یک تکثیر موفقیت آمیز را انجام دهید باید به نیازهای گیاه توجه کنید و آن ها را به خوبی رفع کنید. در این بخش به معرفی نیازهای گل فیکوس پرداخته و راه رفع اصولی آن ها را بیان می کنیم:
- نیاز نور:
نور برای گیاهان بسیار با اهمیت است و فقدان آن یک گیاه را تا مرز نابودی می برد از این رو باید همواره مطابق با نیاز گیاهی نسبت به تامین نور اقدام کنید. گل فیکوس نور غیر مستقیم خورشید را می پسندد و اگر برای مدت طولانی در معرض نور مستقیم و شدید خورشید باشد دچار آسیب در بخش های هوایی خواهد شد. نور پشت پنجره و شرایطی که گیاه کمی سایه را نیز تجربه کند ( اما نه همیشه) برای این گیاه ایدهآل است.
- آبیاری:
نحوه آبیاری و رعایت اصول آن مطابق با نیاز گیاه می تواند سلامت گیاه را تضمین کند. بسیاری از مشکلات ریشه که خصوصا در شرایط آپارتمانی شایع هستند در شرایط آبیاری نادرست ایجاد می شوند. آبیاری مناسب گیاه فیکوس باید به گونه ای باشد که خاک آن رطوبت نسبی داشته باشد و مدت زمان کمی در معرض خشکی قرار بگیرد. آبیاری غرقابی می تواند به مرور به بافت ریشه آسیب برساند و شما زردی و پژمردگی را در بخش های هوایی ببینید، این وضعیت در شرایطی که گلدان فاقد زه کش باشد و خاک سنگین داشته باشد تشدید خواهد شد.
- دما و رطوبت:
چه برای گیاه بالغ فیکوس و چه برای قلمه این گیاه دما و رطوبت بسیار با اهمیت است. گیاه فیکوس می تواند در دمای بین 15 تا 30 درجه سلسیوس بهترین رشد را داشته باشد اما دمای ایده آل آن چیزی حدود 18 تا 25 درجه سلسیوس است. برای تامین رطوبت مورد نیاز این گیاه از یک ظرف آب حاوی تکه های سنگ در نزدیکی گلدان کمک بگیرید و هر چند هفته یک بار دور از نور خورشید روی برگ های آن آب پاشی کنید تا رطوبت مطلوب این گیاه تامین شود.
نحوه تکثیر گل فیکوس
تا این بخش با نیازهای مختلف گل فیکوس آشنا شدیم و دانستیم که چگونه می توانیم آن ها را برطرف کنیم. در این بخش به بررسی چگونگی تکثیر این گیاه خواهیم پرداخت:
گیاهان از روش های مختلفی می توانند تکثیر شوند، روش جنسی و غیر جنسی. در روش جنسی بذرها دخالت دارند و گیاه برای تکثیر خود به آن ها متکی است. روش غیر جنسی تکثیر و ازدیاد گیاهان با اندامی غیر از بذر است که عموما بخش های رویشی یک گیاه را شامل می شود.
تکثیر گل فیکوس از طریق قلمه می تواند طی مراحل زیر انجام شود:
- انتخاب ساقه مناسب:
نکته کلیدی در تکثیر گل فیکوس از طریق قلمه انتخاب ساقه است. برای اینکه قلمه را به درستی تهیه کنید باید بخشی از ساقه که طولی معادل 15 تا نهایتا 20 سانتی متر دارد انتخاب کرده و به صورت اریب از گیاه مادری با یک برش جدا کنید. توجه کنید که روی ساقه باید حداقل 4 گره برای جوانه های برگی وجود داشته باشد. برگ های روی ساقه را حذف کرده و تنها یک یا دو برگ انتهایی را باقی بگذارید.
- آماده سازی قلمه:
پس از تهیه قلمه ساقه از محل برش ممکن است شیره گیاهی خارج شود که باید اجازه دهید تا جریان خروج این شیره گیاهی متوقف شود. پس از گذشت چند ساعت و اتمام شیره گیاهی حال باید قلمه را در هورمون های گیاهی ریشه زایی مثل هورمون اکسین فرو ببرید. شما می توانید از این ترکیبات استفاده نکنید زیرا این هورمون ها تنها زمان ریشه دار شدن را کاهش خواهند داد. پس از گذشت چند ساعت از تیمار قلمه با هورمون های ریشه زایی حال می توانید آن را به بستر کشت منتقل کنید.
- انتخاب بستر کشت:
پس از آماده شدن قلمه برای کاشت، باید انتخاب کنید که قلمه شما در خاک رشد کند و یا در آب. هر کدام از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند، شما پس از ریشه دار شدن قلمه در آب باید آن را برای ادامه رشد به خاک منتقل کنید زیرا آب قادر به حمایت از این گیاه برای ادامه رشد نخواهد بود.
در صورتی که از خاک برای رشد قلمه استفاده می کنید باید خاکی سبک و غنی از مواد آلی باشد. ترکیبی از خاک که حاوی پرلیت، کوکوپیت به همراه پیت ماس و یا ورمی کمپوست باشد برای ادامه رشد قلمه ایده آل می باشد.
- ریشه دار شدن قلمه:
در فاصله زمانی حدودا یک ماه پس از کاشت قلمه ها باید اولین ریشه ها را در قلمه مشاهده کنید، پس از آن باید به قلمه اجازه دهید تا به خوبی ریشه های خود را گسترش دهد تا بعد از آن در صورت نیاز قلمه را به بستر کشت دیگری منتقل کنید.
مراقبت از قلمه
در طول مدت زمانی که قلمه شما در حال ریشه دار شدن است باید به نکات مهمی توجه داشته باشید؛ نیازهای محیطی آن مطابق آن چه در بخش های قبلی گفته شد باید رعایت شود و از ایجاد تنش در محیط و تغییرات ناگهانی در دما و رطوبت باید جدا خودداری کنید.
پس از ریشه دار شدن قلمه باید به تغذیه گیاهی آن بسیار اهمیت دهید زیرا گیاه جدید شما بسیار ضعیف و حساس است و نیاز به حمایت دارد. استفاده از کودهای NPK مثل کود 20 20 20 و یا کود 36 12 12 را در اولویت خود قرار دهید. کودهای حاوی محرک های رشد مثل کودهای جلبک دریایی و کودهای ضد تنش مثل کود آمینواسید برای رشد قلمه بسیار مناسب هستند.
در طول مدت زمان ریشه دار شدن به هیچ وجه اجازه ندهید که بستر کشت قلمه خشک شود، از غرقاب کردن بستر آن نیز خودداری کنید تا از پوسیدگی بخش انتهایی ساقه جلوگیری شود. رطوبت و میزان نور ورودی به قلمه باید مطابق با آنچه در بخش نیازهای گیاهی گفته شد تامین شود تا گیاه در شرایط تنش قرار نگیرد.
جمعبندی
تکثیر گیاهان با استفاده از روش های مختلف می تواند یکی از بهترین راه ها برای حفظ آنها و حتی کسب درآمد از آن ها باشد با این حال قلمه ساقه و یا برگ یکی از راه های آسان و ساده برای ازدیاد گیاهان طبقه بندی می شود که می توانید به راحتی آن را در منزل نیز بدون نیاز به ابزار خاصی انجام دهید. در این مطلب به روش تکثیر گل فیکوس با کمک قلمه ساقه پرداخته شد و نکات مهمی که در این فرایند ممکن است به آن ها نیاز پیدا کنید بررسی شدند.
