کاشت و نگهداری نخل شامادورا
مقدمه
نخل شامادورا یکی از گیاهان زینتی محبوب در بین علاقمندان به گل و گیاه زینتی است که در انواع مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. این گیاه زینتی به واسطه داشتن برگ‌های زیبای خود چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند و می‌تواند به محیط منزل و یا محل کار زیبایی قابل توجه‌ای هدیه کند. در این مقاله سعی بر این است که این گیاه زینتی به صورت دقیق‌تر مورد بررسی قرار گیرد و اطلاعاتی در خصوص روش کاشت و نگهداری این گیاه به شما ارائه شود.
معرفی نخل شامادورا
گیاه زینتی نخل شامادورا در زبان انگلیسی با نام‌های neanthe bella palm و یا Parlour palm شناخته می‌شود. این گیاه به صورت علمی با نام Chamaedorea elegans شناخته می‌شود که به خانواده گیاهی Arecaceae تعلق دارد. این گیاه به صورت بومی متعلق به جنگل‌های بارانی جنوب مکزیک و گواتمالا است. در حال حاضر این گیاه در سراسر جهان به عنوان گیاه زینتی در منازل و جاهای مختلف نگهداری می‌شود.
نخل شامادورا گیاهی است چوبی، ریزوم دار که رنگ تنه آن به صورت سبز کم رنگ دیده می‌شود. این گیاه در مناطق بومی خود می‌تواند تا ارتفاع زیادی ( 2 تا 3 ) متر رشد داشته باشد. برگ‌های این گیاه به صورت شیار دار است که به شکل هلال دیده می‌شوند و نمای کلی برگ به صورت مرکب است یعنی هر برگ از تعدادی برگچه که روبه‌روی هم قرار گرفته‌اند تشکیل شده است.
ساقه این گیاه به صورت لوله‌ای است که بر روی آن خار دیده نمی‌شود. ساقه برگ‌های به شکل پر ایجاد می‌کند. تاج این گیاه می‌تواند در تعداد 3 تا 10 عدد و یا حتی بیشتر، در حالت بلوغ داشته باشد.
کاشت نخل شامادورا
برای کاشت این گیاه زینتی در گلدان باید در انتخاب بستر کشت خود دقت داشته باشید. از آنجایی که این گیاه ریزوم تولید می‌کند نباید خاک آن بیش از اندازه رطوبت را تجربه کند و حالت غرقاب برای رشد این گیاه مناسب نیست. بستر کشتی که این گیاه می‌تواند بهترین رشد را داشته باشد، خاکی سبک است که ماده آلی بالایی نیز دارد. برای سبک کردن خاک می‌توانید به آن کوکوپیت و پرلیت اضافه کنید. کوکوپیت سبب نگهداشت و پخش بهتر آب در بستر کشت خواهد شد. پرلیت نیز میزان تهویه و زه‌کشی خاک را بهبود می‌دهد و از بروز حالت ماندابی جلوگیری خواهد کرد.
ماده آلی خاک با اضافه شدن پیت ماس و یا ورمی کمپوست به خاک بهبود خواهد داشت و رشد مناسب گیاه را تضمین می‌کند. شما می‌توانید به صورت دستی این موارد را باهم ترکیب کرده و مورد استفاده قرار دهید و یا اینکه از بسترهای کشت از پیش آماده شده استفاده کنید.
نکته‌ای در خصوص آماده سازی بستر کشت وجود دارد و آن هم احتمال آلودگی آن‌ها به عوامل بیماری‌زای گیاهی بخصوص قارچ‌هاست. آلوده شدن ریشه و بروز پوسیدگی‌های ریشه در اثر قارچ‌های آلوده کننده گیاه یکی از شایع‌ترین مشکلات گیاهان آپارتمانی و گلدانی است. برای اینکه از بروز این مشکل جلوگیری کنید باید اقدام به ضدعفونی بستر کشت خود با سموم قارچکش مثل مانکوزب یا کاربندازیم به میزان توصیه شده استفاده کنید.
اگر تمایل به تعویض گلدان و خاک این گیاه دارید در صورت لزوم این کار را انجام دهید. موارد الزام آور می‌تواند شامل آلودگی شدید بستر کشت و یا کوچک بودن گلدان گیاه باشد. به صورت کلی شما می‌توانید هر سال یکبار خاک این گیاه را تعویض کنید.
نیازهای نخل شامادورا
هر گیاهی علاوه بر اینکه به خاک مناسب برای رشد نیاز دارد به مجموعه‌ای از عوامل دیگر نیاز خواهد داشت تا رشد بهینه داشته باشد و در برابر تنش‌های مختلف مقاومت خوبی از خود نشان دهد. در این بخش به معرفی نیازهای گیاه شامادورا و روش‌های تامین آن‌ها خواهیم پرداخت:
- نیاز آبی:
همانطور که گفته شد گیاه شامادورا خاک‌های سنگین و رسی را نمی‌پسندد و برای رشد به خاک سبک نیاز دارد و یکی از ویژگی‌های خاک سبک این است که آب را در خود نگه‌نمیدارد و سنگین نمی‌شود. بنابراین باید در آبیاری این گیاه طوری عمل کنید که همواره رطوبت معقولی در خاک وجود داشته باشد و تنها زمانی اقدام به آبیاری کنید که چند سانتی‌متر از سطح رویی خاک خشک شده باشد. آبیاری بیش از حد می‌تواند سبب خفگی ریشه و پوسیدگی آن می‌شود و در بخش‌های هوایی نیز پژمردگی دیده خواهد شد.
- نیاز نوری:
نخل شامادورا برای رشد مناسب و گسترش برگ‌های خود و همچنین حفظ سبزینگی به نور مناسب نیاز دارد. نور مناسب برای این گیاه زینتی، به صورت غیر مستقیم است. این گیاه می‌تواند شرایط نوری ضعیف را تحمل کند اما نباید به مدت زیاد در این شرایط نگه‌داشته شود. سعی شود که این گیاه در جهت شمالی و یا شرقی در منزل قرار بگیرد.
- نیاز به رطوبت:
این گیاه برای رشد به رطوبت زیادی نیاز ندارد و در شرایط رطوبی منزل و یا محل کار می‌تواند رشد مناسبی داشته باشد.
- نیاز کودی:
برای تغذیه این گیاه علاوه بر استفاده از کمپوست‌های گیاهی می‌توانید از کودهای دیگر نیز استفاده کنید. از این کودها می‌توان به کودهای 36 12 12 و هیومیک اسید اشاره کرد. کوددهی در فصل رشد می‌تواند دو بار در ماه انجام شود و در فصول پاییز و زمستان بهتر است کوددهی نداشته باشید. استفاده از کودهای جلبک دریایی حاوی کود آمینواسید نیز به صورت دوره‌ای می‌تواند سبب تقویت هرچه بیشتر گیاه شود. در بکارگیری کود هیومیک اسید توجه کنید که هر 2 ماه یکبار اقدام به استفاده از این کود کنید.
- نیاز دمایی:
این گیاه در شرایط دمایی محیط داخلی منزل و یا محل کار رشد خوبی خواهد داشت و از آنجایی که این گیاه بومی نواحی گرمسیری است قرار گرفتن آن در معرض دمای بالا آسیب‌زا نخواهد بود اما از جابجایی و قرار دادن آن در محیط‌های با دمای متفاوت خودداری کنید.
تکثیر نخل شامادورا
گیاه نخل شامادورا از طریق بذر و تقسیم بوته مادری تکثیر خواهد شد. این گیاه ممکن است در طول دوره رشد خود پاجوش‌هایی تولید کند که با جدا کردن این پاجوش‌ها می‌توانید اقدام به تکثیر این گیاه کنید. در این روش باید از چاقوی تیز و ضدعفونی شده استفاده کنید و کمترین آسیب را به ریشه گیاه مادری بزنید. پاجوش را به آرامی جدا کنید و اجازه دهید تا در محل برش پینه تشکیل شود و سپس آن را به بستر کشت جدید منتقل کنید تا گیاه کامل و جدیدی داشته باشید. تکثیر این گیاه از طریق برگ و یا ساقه ممکن نخواهد بود و از قطع برگ و ساقه این گیاه برای تکثیر آن اجتناب کنید.
آفات و بیماری‌های نخل شامادورا
مشکلات زیادی برای این گیاه ممکن است پیش بیاید که این مشکلات عمدتا ناشی از آفات و بیماری‌ها هستند. در این بخش به معرفی آفات و بیماری‌های این گیاه خواهیم پرداخت:
- انواع کنه‌ها:
کنه‌ها یکی از معضلات گیاهان آپارتمانی هستند و به طیف وسیعی از این گیاهان حمله می‌کنند. نخل شامادورا می‌تواند مورد حمله کنه قرمز و یا کنه تار عنکبوتی قرار بگیرد. برای جلوگیری از آلوده شدن این گیاه می‌توانید از مه‌پاشی آب استفاده کنید تا محیط برای زندگی کنه‌ها نامناسب باشد. در صورت بروز آلودگی می‌توانید از سموم ارگانیک مثل پالیزین استفاده کنید. این سم برای بکارگیری در منازل بی خطر می‌باشد.
- شپشک‌ها:
شپشک‌ها یکی دیگر از آفات فراگیر در گیاهان زینتی هستند. این آفات از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند و موجب زردی، کاهش رشد و بدشکلی اندام‌های مختلف خواهند شد. این آفت ضمن ضعیف کردن گیاه منظره بدی از گیاه به نمایش می‌گذارد و زیبایی گیاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای از بین بردن شپشک‌ها با کمک روش‌های غیر شیمیایی می‌توانید از اسفنج آغشته به الکل استفاده کنید و این حشرات را به آرامی و بدون آسیب زدن به بخش‌های مختلف گیاه حذف کنید و این عمل را تا چند بار در هفته تکرار کنید.
در صورتی که با آلودگی شدید مواجه هستید از سموم آفتکش استفاده کنید که مناسب‌ترین آن‌ها سم پالیزین است. در صورتی که در فضای باز از این گیاه نگهداری می‌کنید می‌توانید از سموم شیمیایی نظیر کلرپیریفوس استفاده کنید.
- پوسیدگی‌های ریشه:
از شایع‌ترین بیماری‌های گیاهان زینتی، پوسیدگی ریشه است که می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود. یکی از این عوامل، آبیاری بیش از اندازه است که باعث خفگی ریشه و تغییر رنگ بافت ریشه و کاهش عملکرد و در نهایت مرگ ریشه خواهد شد.
عوامل بیماری‌زای گیاهی بخصوص قارچ‌ها می‌توانند سبب خسارت به ریشه این گیاه شوند. این خسارت معمولا جبران ناپذیر خواهد بود و در صورت بروز آن به سختی می‌توان آن را حذف کرد. جلوگیری از این بیماری براساس پیشگیری است و باید از بستر کشت عاری از بیماری استفاده نمود تا سلامت ریشه گیاه تضمین شود.
جمع‌بندی
در این مطلب به معرفی گیاه زینتی نخل شامادورا پرداخته شد و روش‌های نگهداری از این گیاه شرح داده شد تا با این گیاه بیشتر آشنا شوید و بتوانید نیازهای آن را به خوبی برطرف کنید.
