کاشت و نگهداری گل بابا آدم
کاشت و نگهداری گل بابا آدم
گیاه بابا آدم که یک گیاه تزئینی و محبوب در ایران محسوب می‌شود یک گیاه علفی چند ساله همراه با برگ‌های پهن است که ریشه غده‌ای یا ریزومی دارد و جزو گیاهان گلدار است که در خانواده گیاهی گل‌شیپوری‌ها یا Araceae قرار دارد. این گیاه بومی نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا و شرق استرالیاست. هم‌اکنون در سراسر جهان پرورش‌دهندگان زیادی این گیاه را به عنوان گیاه زینتی پرورش می‌دهند.
گیاه بابا آدم در انواع مختلف و رنگ‌های گوناگون وجود دارد که همه این انواع ظاهری شبیه نواحی گرمسیری به فضای سبز شما خواهد داد. برگ‌های گیاه بابا آدم بزرگ و به صورت سپر شکل است. به دلیل بزرگ بودن برگ‌ها و رشد زیاد آن از این گیاه تنها یک یا دو عدد در فضای سبز استفاده می‌شود. در صورتی که از ارقام با برگ کوچک استفاده می‌شود تعداد بیشتری از آن را می‌توان در محوطه‌ها کاشت تا یک پوشش سبز ایجاد کنند.
کاشت گل بابا آدم
برای کاشت گل بابا آدم در گلدان باید خاکی که جنس و بافت آن نرم باشد استفاده کنید که زه‌کشی مناسب داشته باشد. گل بابا آدم خاک اسیدی را برای رشد می‌پسندد. برای بهبود غنای خاک گل بابا آدم می‌توانید از پیت ماس استفاده کنید. افزایش زه‌کشی خاک نیز با اضافه کردن پرلیت و یا کوکوچیپس انجام می‌شود. در صورتی که زه‌کشی گلدان شما ضعیف باشد و خاک آن دچار حالت ماندابی بگیرد گیاه دچار مشکلاتی مثل پژمردگی و یا زردی شود. بنابراین به مناسب بودن زه‌کشی گلدان خود توجه داشته باشید.
از آنجایی که این گیاه، یک گیاه با سرعت رشد بالا محسوب می‌شود و ریشه آن حالت گوشتی دارد بهتر است تا در انتخاب گلدان دقت داشته باشید و گلدانی انتخاب کنید که توانایی حمایت از ریشه را در مدت زمان کافی داشته باشد تا از تعویض زودهنگام گلدان جلوگیری شود.
نیازهای گل باباآدم باباآدم برای رشد و توسعه مناسب خود نیاز به طیفی از شرایط محیطی مناسب و همچنین مواد مغذی دارد که در صورت عدم تامین آن‌ها مشکلاتی از قبیل ضعف عمومی گیاه، ابتلا به بیماری‌ها، کاهش یا عدم رشد برای گیاه رخ خواهد داد. در این بخش به بررسی نیازهای محیطی و تغذیه‌ای گل باباآدم خواهیم پرداخت:
- نیاز نوری گل باباآدم:
گل بابا آدم از نظر تامین نور، نور غیر مستقیم را می‌پسندد چرا که نور مستقیم می‌تواند به بافت برگ‌ها آسیب برساند. در بعضی از گونه‌ها و یا ارقام، باباآدم می‌تواند نور مستقیم را نیز تحمل کند. به طور کلی اگر گلدان باباآدم خود را در پشت پنجره قرار دهید که نور فیلتر شده و غیر مستقیم به آن برسد برای رشد مناسب خواهد بود. بعضی از باباآدم‌ها همچنین می‌توانند در مکان‌های با نور کم و سایه نیز رشد کنند اما میزان رشد برگ‌های آن‌ها ممکن است به اندازه رشد در نور مستقیم و یا غیر مستقیم نباشد.
- نیاز آبی گل باباآدم:
باباآدم به لحاظ نیاز آبی یک گیاه آب‌دوست محسوب می‌شود اما آب‌دوست بودن به این معنی نیست که می‌توانید گلدان آن را همواره غرقاب کنید. غرقاب کردن گلدان آسیب‌های جبران ناپذیری را به بافت ریشه این گیاه وارد می‌کند. آبیاری این گیاه را باید در فواصل زمانی معینی انجام دهید به نحوی که خاک آن رطوبت مورد نیاز خود را تامین کند.
آبیاری را زمانی انجام دهید که چند سانتی‌متر از خاک رویی گلدان خشک شده باشد این موضوع کمک می‌کند تا خاک به صورت یکنواخت مرطوب شود. در فصل زمستان و زمانی که این گیاه وارد فاز خواب می‌شود از آبیاری بیش از حد آن بپرهیزید و فاصله بین دو آبیاری را بیشتر کنید. آبیاری در این حالت باید تنها در حد نیاز آبی گیاه باشد و از آبیاری غرقابی که بافت خاک به حالت چسبنده تغییر کند پرهیز کنید. اگر بافت خاک به این شکل تبدیل شود گیاه نسبت به بیماری‌های قارچی حساس خواهد شد و خفگی ریشه در اثر فقدان اکسیژن لازم برای رشد ریشه اتفاق می‌افتد.
- دما و رطوبت مورد نیاز گل باباآدم:
گل باباآدم دمای زیر 15 درجه سانتی‌گراد را نمی‌پسندد و در دماهای کمتر از این دما دچار تنش و آسیب خواهد شد. بعضی از باباآدم‌ها در فضای سرد دچار خشکیدگی بخش‌های هوایی خواهند شد که در این صورت باید از طریق ریزوم آن‌ها اقدام به تکثیرشان کنید. رطوبت بالا برای رشد و توسعه بهینه این گیاه ضروری است و در صورت عدم تامین رطوبت لازم تنش به گیاه وارد خواهد شد و از رشد مناسب بازمی‌ماند. در شرایط منزل اگر امکان فراهم کردن رطوبت به صورت طبیعی نباشد باید به صورت مصنوعی رطوبت را تامین کرد که یکی از ساده‌ترین راه‌های آن ساخت جزیره برای گیاه است. جزیره‌ها به این صورت هستند که در یک ظرف مقداری سنگریزه ریخته و به آن آب اضافه کنید و در نزدیکی گلدان آن قرار دهید تا با تبخیر سطحی آب از این محل، رطوبت گیاه نیز تامین شود.
سعی کنید محل قرارگیری این گیاه در فاصله دوری نسبت به درها و پنجره‌ها و یا سیستم تهویه هوا باشد تا از ایجاد تنش دمایی جلوگیری شود.
- نیاز تغذیه‌ای گل باباآدم:
برای کوددهی این گل می‌توانید از کودهای کامل مثل کود 20 20 20 و یا کود 36 12 12 استفاده کنید که میزان نیتروژن بالایی دارند و برای گسترش برگ‌ها و افزایش سبزینگی مناسب هستند. استفاده از این کودها به میزان زیاد و پشت سرهم می‌تواند سبب سوختگی برگ‌ها شود. باباآدم‌هایی که اندازه بزرگی دارند به لحاظ تغذیه‌ای نیاز بیشتری دارند بنابراین در فصل رشد ماهی یک بار یا دو بار اقدام به کوددهی کنید همچنین از کوددهی در هنگام خواب گیاه خودداری کنید. کودهای ارگانیک دیگر مثل کودهای جلبک دریایی و کود هیومیک اسید را نیز می‌توانید در فصل رشد بکار ببرید اما باید طبق دستورالعمل توصیه شده عمل کنید تا از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
انواع گل باباآدم
گل باباآدم در انواع مختلفی وجود دارد که هرکدام ویژگی منحصر به فردی دارند. در این بخش به معرفی چند مورد از این گل زینتی خواهیم پرداخت:
- Alocasia macrorhiza:
یکی از بزرگترین گونه‌های باباآدم زینتی این گونه است که تا ارتفاع تقریبی 4 متر نیز در شرایط ایده‌آل توانایی رشد دارد و برگ‌های بزرگی در اندازه تقریبی 120 سانتی‌متر طول تولید می‌کند. این گونه در فضای سبز و در مناطق با رطوبت بالا مناسب است.
- Alocasia longiloba:
این گونه از باباآدم برگ‌هایی به رنگ سبز تیره تا خاکستری دارد و شکل برگ‌ها نیز برخلاف گونه قبلی حالت کشیده دارد. میزان رشد این گونه نیز بیشتر از 1 متر نخواهد بود.
- Alocasia cuprea:
یکی از خاص‌ترین انواع گل باباآدم این گونه است که برگ‌هایی به رنگ برنزی تا قرمز دارد. ارتفاع این گیاه نیز تا حدود 90 سانتی‌متر می‌رسد.
تکثیر گل باباآدم
بهترین روش تکثیر گل باباآدم، استفاده از ریزوم‌های این گیاه است. برای تکثیر از طریق ریزوم، از یک بیلچه استفاده کنید تا خاک را به آرامی کنار بزنید تا ریزوم‌ها آسیب نبینند. ریزوم‌هایی را انتخاب کنید که در گذر زمان به اندازه بزرگی رسیده‌اند. به کمک یک چاقوی تیز و ضدعفونی شده با وایتکس، اقدام به جدا کردن ریزوم از گیاه مادری کنید. بخش ریزوم جدا شده را به یک بستر کشت مرطوب منتقل کنید تا ریشه دار شود. گلدان و بستر کشت را همواره مرطوب و گرم نگهدارید تا گیاهچه جدید آشکار شود این فرایند ممکن است تا چند هفته نیز به طول بینجامد. زمانی که ریشه‌ها به اندازه کافی مقاوم شدند می‌اوانید گیاهچه را به یک گلدان جدید منتقل کنید.
هرس گل باباآدم
هرس کردن گل باباآدم باید صرفا محدود به حذف بخش‌های بافت مرده و یا آسیب دیده باشد و از هرس کردن بخش‌های سالم خودداری کنید. حذف بخش‌های آسیب دیده کمک می‌کند تا مواد مغذی به گیاه برگردد و رشد گیاه بهتر شود. حذف این بخش‌ها بهتر است در فصل رشد گیاه انجام شود. حین انجام هرس حتما از ابزار باغبانی ضدعفونی شده استفاده کنید تا از انتقال عوامل بیماری‌زای احتمالی به گیاه جلوگیری شود.
مشکلات رایج گل باباآدم
همواره ممکن است برای هر گیاهی مشکلاتی در بخش‌های مختلف آن رخ دهد که می‌تواند علل گوناگونی داشته باشد. در این بخش به معرفی چند مورد از مشکلات رایج و احتمالی در گل باباآدم خواهیم پرداخت:
- زرد شدن برگ‌ها:
یکی از دلایلی که می‌تواند سبب بروز زردی در گیاه باباآدم شود رعایت نکردن آبیاری مناسب است. آبیاری بیش از اندازه و یا بسیار کم می‌تواند سبب بروز زردی و بیحالی در برگ‌های این گیاه شود. همانطور که گفته شد غرقاب کردن ریشه این گیاه سبب خفگی آن خواهد شد و جذب مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز ریشه با اختلال مواجه خواهد شد. به همین اندازه آبیاری کم نیز سبب از دست رفتن آب بین سلول‌ها و کاهش تورم سلولی می‌شود که این موضوع منجر به بیحالی، پژمردگی، کاهش غذاسازی و در نهایت زردی برگ‌ها خواهد شد.
تامین نشدن نور مورد نیاز برای رشد گیاه یکی از عواملی است که می‌تواند سبب بروز زردی شود. گیاه برای رشد و سوخت و ساز خود نیاز به نور کافی دارد و در صورت عدم تامین آن میزان سبزینه آن بشدت افت خواهد کرد و زردی در برگ‌ها رخ می‌دهد. نور غیر مستقیم باید برای رشد مناسب این گیاه تامین شود. قرار گرفتن در برابر نور شدید نیز سبب بروز زردی و سوختگی در برگ‌های گیاه باباآدم می‌شود.
- چروکیده شدن و پژمردگی برگ‌ها:
در صورت پژمرده شدن برگ‌ها به احتمال بالا کوددهی و آبیاری را به صورت مناسب انجام نمی‌دهید. این گیاه به آبیاری و کوددهی به صورت یکنواخت نیاز دارد و در صورت تغییر عادت آبیاری و کوددهی ممکن است گیاه دچار تنش شده و پژمردگی و چروکیدگی بروز کند.
مشکلات دیگری نظیرآفات مکنده مثل شته‌ها و یا شپشک‌های آردآلود نیز ممکن است این گیاه را مورد تغذیه قرار داده و سبب ضعف این گیاه شوند. برای پیشگیری از آفات باید از خاک‌های سالم و عاری از آفات و بیماری‌ها استفاده کنید و در خرید گیاه نیز دقت داشته باشید تا گیاه مبتلا به آفت بخصوصی نباشد. برای کنترل آفات مکنده می‌توانید از سموم تماسی مثل مالاتیون برای شته‌ها و کلرپیریفوس برای شپشک‌های آردآلود استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله گیاه باباآدم و انواع آن معرفی شدند و روش‌های کاشت، تکثیر و نگهداری آن شرح داده شدند تا با استفاده از این مطالب بتوانید از گیاه باباآدم خود به بهترین شکل مراقبت کنید و گیاهی شاداب و سرحال داشته باشید.
