نگهداری از باغات و مزارع در فصل سرما
اصول باغداری و مزرعه‌داری در فصل سرما
یکی از اصول مهم در نگهداری از باغات و مزارع، توجه ویژه به مراقبت‌های مختلف در فصل سرما می‌باشد. گیاهان در فصول بهار و تابستان و در مرحله رشد و گلدهی و تولید محصول قرار دارند، با فرا رسیدن فصل سرما در پاییز و زمستان گیاهان وارد فاز خفتگی و به اصطلاح خواب زمستانه می‌شوند. در این مرحله رشد گیاه متوقف شده و گیاه برگ‌های خود را از دست می‌دهد و خزان می‌کند. بعضی از گیاهان مثل مرکبات برگریزی به صورت کامل نداشته و در طول فصل به تناوب برگ‌های خود را از دست می‌دهند، به این گیاهان اصطلاحا همیشه سبز گفته می‌شود.
در فصل زمستان برای درختان میوه که محصول آن‌ها برداشت شده، اقدامات مراقبتی باید انجام شود تا درخت در فصل رشد آینده در شرایط ایده آل باشد، در این بخش به بررسی این اقدامات می‌پردازیم:
1. انجام هرس زمستانه:
درختان در طول فصل رشد ممکن است با انواع تنش‌ها از قبیل خشکی، گرمای بیش از اندازه و یا انواع بیماری‌ها و آفات در تقابل هستند و این تنش‌ها می‌توانند باعث بروز مشکلاتی برای درخت از قبیل خشک شدن شاخه‌ها، شکستگی بخش‌های مختلف در اثر آفات و یا حتی محصول زیاد شود. از اقداماتی که برای تیمار درخت آسیب دیده پیشنهاد می‌شود، انجام هرس و حذف بخش‌های آسیب‌دیده است. برای انجام این فرایند بسته به نوع درخت و سن و سال آن، می‌توانید از ابزارهای مختلف مثل قیچی‌های باغبانی، اره‌های دستی و یا اره موتوری و اره برقی کمک بگیرید. یکی از نکات مهم در خصوص انجام هرس، باز نگذاشتن محل برش است. محل‌های برش می‌توانند محل ورود بیماری‌ها و یا آفات گوناگون در فصل جدید باشند. برای جلوگیری از این موضوع، باید از چسب‌های باغبانی استفاده کنید. توجه داشته باشید که همواره ابزار هرس خود را ضدعفونی کرده و سپس اقدام به آغاز هرس درخت جدید کنید.
2. حفاظت از درختان در مقابل سرما
سرما یکی از سخت‌ترین تنش‌های محیطی است که درختان با آن مواجه هستند. یک سرمای سخت و بیش از تحمل درخت می‌تواند سبب نابودی کامل آن شود. برای مقابله با این موضوع باید در طول فصل درخت خود را تقویت کنید تا در فصل سرما مقاومت بالایی از خود نشان دهند. در صورتی که سرما بیش از تحمل درخت باشد باید از انواع محافظ‌های تنه استفاده کنید و یا اقدام به رنگ کردن تنه درخت کنید. در شرایط بحرانی در مناطق مختلف کشور از انواع بخاری‌ها استفاده می‌شود و یا در فواصل معینی بین ردیف‌های درختان، روشن کردن آتش می‌تواند سبب کنترل نسبی دمای باغ و در نتیجه مانع از یخ زدن درختان شود. برخی ترکیبات شیمیایی از قبیل کودهای آمینواسیدی مثل کراپ اید، کودهای کلسیمی و یا قارچکش بردوفیکس می‌تواند از یخ زدگی جلوگیری کند. این ترکیبات باید حداقل 2 روز قبل از وقوع یخبندان بکارگرفته شود، بدین منظور باید به گزارشات سازمان هواشناسی و یا اطلاعیه‌های سازمان جهادکشاورزی توجه داشت.
3. رعایت اصول بهداشت زراعی در باغات و مزارع
یکی از نکات مهم در باغداری و کشاورزی رعایت بهداشت زراعی می‌باشد و این بدین معنی است که همواره باید نسبت به تمیز کردن کف باغ و یا حاشیه مزارع اقدام کنید. برگ‌ها و میوه‌های درختان بیمار که در کف یا حاشیه باغ ریخته شده می‌تواند عامل تشدید بیماری در فصل رشد بعدی و همچنین ورود عوامل بیماری‌زا و آفات جدید به باغ شود. آفات و بیماری‌ها در فصل سرما در بافت‌های مرده یا پوسیده گیاهان زمستانگذرانی می‌کنند و در فصل رشد جدید از این محل‌ها مجددا رشد کرده و سبب آلوده شدن درختان می‌شود. در بعضی بیماری‌های سخت توصیه می‌شود که برگ‌ها و میوه‌های آلوده‌ی کف باغ از باغ خارج شده و منهدم شوند تا زادمایه بیماری برای فصل آتی کاهش یابد.
علف‌های هرز یکی از بزرگترین معضلات کشاورزی و باغداری در تمام دنیا هستند. علف‌های هرز به صورت مستقیم با مصرف منابع غذایی و محیطی مثل نور و.. آن‌ها را از دسترس گیاه اصلی خارج می‌کند و این موضوع سبب کاهش راندمان تولید گیاه می‌شود.کنترل علف‌های هرز چه در فصل رشد و چه در انتهای فصل (در بعضی موارد از علف‌های هرز) سبب بهبود وضعیت عمومی درختان باغ از نظر تغذیه‌ای و جمعیت آفات و بیماری می‌شود. برای کنترل علف‌های هرز راهکارهای متعددی پیشنهاد می‌شود که بهترین آن‌ها روش‌های مکانیکی است. اگرچه از علفکش‌های مختلف تماسی و یا سیستمیک نیز می‌توان در تلفیق با روش‌های مکانیکی استفاده کرد. از روش‌های مکانیکی می‌توان به از بین بردن علف‌های هرز با کمک انواع علف‌زن‌ها استفاده کرد. شخم زدن زمین، غرقاب کردن و حتی وجین دستی در باغات با متراژ کم نیز از راه‌های مناسب برای کنترل علف‌های هرز است.
در خصوص علف‌های هرز باید به این نکته توجه داشت که نباید به علف هرز اجازه تولید بذر داد زیرا بذور علف هرز در خاک حالتی به نام خزانه بذر در خاک ایجاد می‌کند. بذور در خزانه بذر خاک، در زمان‌های متفاوتی از هم سبز می‌شوند بنابراین با هر بار مبارزه شیمیایی یا فیزیکی، پس از مدت کوتاهی مجددا با رشد علف هرز مواجه خواهید شد. یکی دیگر از مشکلاتی که ناشی از وجود علف‌های هرز در مزارع و باغات است، تشدید بیماری‌ها و جمعیت آفات می‌باشد. آفات، با حذف میزبان اصلی در علف‌های هرز مرحله زمستانگذران خود را تشکیل داده و زمستان را در این علف‌ها می‌گذرانند، بسیاری از بیماری‌ها اعم از بیماری‌های قارچی و باکتریایی زمستان را در علف‌های هرز می‌گذرانند و این موضوع سبب افزایش زادمایه بیماری در فصل جدید می‌شود. بالا رفتن زادمایه بیماری‌های قارچی و باکتریایی و عدم کنترل آن سبب تشدید بیماری و کاهش راندمان تولید در فصل جدید خواهد شد.
4. کوددهی در فصل سرما
بهترین زمان برای کوددهی درختان میوه پس از خزان درخت و در زمان خواب درخت است. کوددهی در این فصل باید به صورت چالکود انجام شود. فرم مناسب برای این نوع از کودها، گرانوله است. این فرم از کودها به آرامی در خاک رها می‌شود و در دسترس گیاه قرار می‌گیرد. برای چالکود کردن کودها، باید چاله‌هایی در منطقه سایه انداز درخت ایجاد کرده و کود را در این چاله‌ها بریزید و روی چاله را با خاک بپوشانید. در فصل بهار و با زنده شدن مجدد درخت، این کود در دسترس گیاه قرار می‌گیرد و سبب افزایش رشد و راندمان تولید می‌شود. نوع کود مصرفی اعم از کودهای فسفات یا کود پتاسیم وابسته به آزمون خاک و نیاز خاک و درخت تعیین می‌شود.
در این مقاله سعی شد تا اطلاعات کلی و مهم درخصوص نگهداری از باغات و مزارع ارائه شود تا با مطالعه آن بتوانید بهترین محصول را از مزارع و باغات خود بدست آورید.
