کاشت و نگهداری از گل زاموفیلیا
کاشت و نگهداری از گل زاموفیلیا
گل زاموفیلیا یکی از گیاهان زینتی زیبا و چشم‌نواز برای نگهداری در منزل یا محل کار است. این گیاه زینتی می‌تواند به عنوان یک هدیه مناسب برای دوستان و آشناینتان باشد. این گیاه در انواع سبز، سیاه و ابلقی در بازار یافت می‌شود. در این مقاله به معرفی این گیاه، روش نگهداری و تکثیر آن خواهیم پرداخت و مختصری به معرفی آفات و بیماری‌های شایع در این گیاه را معرفی می‌کنیم.
معرفی گیاه زاموفیلیا
گیاه زاموفیلیا یکی از گیاهان خانواده گل‌های شیپوری (Araceae) است که بومی نواحی گرمسیری است و یک گیاه چندساله دائمی می‌باشد. نام علمی این گیاه Zamioculcas zamiifolia است که تنها گونه از این جنس گیاهی است. گیاه زاموفیلیا در کشورهای آفریقای شرقی مثل کنیا، موزامبیک و تانزانیا است. رشد این گیاه در شرایط آپارتمانی و گلخانه‌ای، در صورت فراهم شدن شرایط مورد نیاز ایده‌آل است.
انواع گل زاموفیلیا
- زاموفیلیای سیاه یا بلک (Black)
این رقم از این گیاه یکی از کمیاب‌ترین و خاص‌ترین نوع از این گیاه است که به دلیل داشتن رنگ متمایز در برگ‌های آن، آن را خاص می‌کند. رنگ برگ‌ها در این نوع، براق بوده و به رنگ سبز بسیار تیره یا بنفش بسیار تیره است. برگ‌ها در ابتدای رشد سبز رنگ است اما با گذشت زمان و افزایش رشد به تیرگی گرایش پیدا می‌کند. نیاز نوری این نوع از گل زاموفیلیا کم بوده و با نور کم می‌تواند رشد مناسبی داشته باشد.
- زاموفیلیای سبز
از معروف‌ترین رقم این گل زینتی، زاموفیلیای سبز است که فراوانی زیادی دارد و می‌توان آن را در اکثر منازل یا محل‌های کار مشاهده کرد. از نظر قدمت این رقم قدیمی محسوب می‌شود و ارزش گیاه شناسی بالایی دارد. نور غیر مستقیم و طولانی مورد علاقه این گیاه است و به آبیاری خاصی نیاز نخواهد داشت.
- زاموفیلیای ابلق
یکی از زیباترین انواع گل زاموفیلیا، شکل ابلق آن است. در برگ‌های این گیاه رگه‌هایی از رنگ طلایی در کنار زمینه سبز رنگ برگ دیده می‌شود که موجب زیبایی دوچندان آن و خاص شدن آن می‌شود. گیاهان با رنگ ابلق همواره نسبت به سایر گیاهان با برگ ساده (سبز)، گران‌تر هستند. نیاز به نور در این نوع از گیاهان نسبت به گیاهان سبز بیشتر است و در صورتی که نور به میزان کافی تامین نشود رنگ ابلقی آن به سبز تغییر خواهد کرد.
- زاموفیلیای کوتوله
این نوع از گل زاموفیلیا به دلیل داشتن ارتفاع کم نسبت به سایر انواع سبز و ابلق و سیاه، به این اسم معروف شده است. ارتفاع این گیاه در بهترین حالت می‌تواند به حدود پنجاه سانتی‌متر می‌رسد. برگ‌های این نوع، در مقایسه با بقیه انواع ضخامت کمتری دارد.
کاشت گل زاموفیلیا
برای کاشت گل زاموفیلیا در گلدان، باید یک گلدان مناسب از نظر زه‌کشی و اندازه و همچنین مطابق با سلیقه خود انتخاب کنید. بهترین بستر کشت برای رشد این گیاه، خاک با بافت شنی که غنی از ماده آلی است می‌باشد. این گیاه باید در عمق جزئی در خاک کاشته شود و در مکانی نگهداری شود که نور به صورت غیر مستقیم دریافت کند. این گیاه ریزوم‌هایی در خاک دارد که ساقه و برگ از آن منشا می‌گیرد.
تکثیر گل زاموفیلیا
برای تکثیر گل زاموفیلیا راه‌های بخصوصی وجود دارد که بهترین و سریع‌ترین راه تکثیر آن روش تکثیر غیرجنسی است که با کمک بخش‌های گیاهی این فرایند قابل انجام است. در این قسمت به بررسی روش‌های تکثیر این گیاه خواهیم پرداخت.
- روش تکثیر با کمک قلمه ساقه
در این روش می‌توان از ساقه سالم و عاری از بیماری و آسیب، قسمتی را جداسازی کرد تا آن را ریشه دار کرده و گیاه جدیدی تولید کرد. برای ایجاد برش باید از یک چاقوی تیز و ضدعفونی شده استفاده کرد تا گیاه دچار آلودگی‌های مختلف نشود. قلمه تهیه شده را باید در آب تمیز نگهداری کرد تا ریشه دار شود. برای تحریک و تسریع فرایند ریشه دار شدن قلمه می‌توان از انواع کودهای ریشه‌زا استفاده کرد.
آب ظرف حاوی قلمه را باید مرتب تعویض کنید تا دچار آلودگی نشود. پس از ریشه دار شدن قلمه، بستر کشت مناسب و گلدان را تهیه کنید و قلمه را در خاک بکارید تا رشد کند.
- روش تکثیر با کمک قلمه برگ
برای تکثیر این گیاه می‌توانید از برگ‌های این گیاه کمک بگیرید. تکثیر با کمک برگ نسبت به قلمه ساقه زمان‌بر تر خواهد بود اما امری غیر ممکن نیست.
برای تکثیر زاموفیلیا با برگ، باید با یک چاقوی تیز و ضدعفونی شده یک برگ سالم و عاری از بیماری و آفت تهیه کنید و برگ را از محل اتصال به ساقه جدا کنید به طوری که کمی از ساقه همراه با برگ باشد. برگ جدا شده را در خاک گلدان در عمق حدودا یک سانتی‌متری بکارید. برای آبیاری، در مرحله اول به صورت غرقابی آبیاری را انجام دهید و برای آبیاری در مرحله بعدی تا زمانی که خاک آن خشک شود صبر کنید.
بعد از حدود یک ماه برگ‌ها را به جهت ریشه دار شدن بررسی کنید. در صورتی که ریشه‌ها و ریزوم‌ها مشاهده شدند، به گلدان با زه‌کشی و بستر کشت مناسب منتقل کنید تا رشد کند و ساقه‌های جدید ایجاد کند.
نگهداری از گل زاموفیلیا
گل زاموفیلیا گیاه مقاومی در برابر تنش‌های مختلف محیطی است. شما برای نگهداری از این گیاه در حالت ایده‌آل مسیر سختی در پیش نخواهید داشت. از نکات مهم در نگهداری از هر گیاهی در منزل یا محیط بسته در گلدان، انتخاب بستر کشت مناسب با ویژگی‌های رشدی گیاه و همچنین انتخاب یک گلدان مناسب با اندازه ریشه و قسمت هوایی گیاه است.
در این بخش ما به بررسی نیازهای محیطی گیاه زاموفیلیا برای رشد خواهیم پرداخت:
- نیاز نوری گل زاموفیلیا:
گل زاموفیلیا برای رشد در حالت ایده‌آل به نور کافی اما غیر مستقیم نیاز خواهد داشت. در مواردی از انواع این گیاه مثل انواع ابلق یا بلک، نسبت به کاهش میزان نور دریافتی در طول شبانه‌روز حساس هستند و در صورتی که میزان کافی از نور را دریافت نکنند هم در فرایندهای رشد خود دچار مشکل می‌شوند و هم امکان تغییر رنگ برگ در آن‌ها وجود خواهد داشت که این موضوع در موارد ابلق یک اتفاق ناخوشایند محسوب می‌شود بنابراین باید نور مورد نیاز گیاهتان را بسته به نوع آن تامین کنید.
- نیاز دمایی و رطوبت گل زاموفیلیا:
گل زاموفیلیا یک گیاه ایده‌آل برای رشد در دمای اکثر منازل می‌باشد. این گیاه برای رشد بازه دمایی بین 18 تا 25 الی 29 درجه سلسیوس را می‌پسندد که این دما در اکثر محیط‌های خانگی برقرار می‌باشد. این گل در هواهای خشک که رطوبتی بین 45 تا 50 درصد در حالت بیشینه دارند بهترین رشد را خواهد داشت. این میزان رطوبت نیز در اکثر منازل بجز اقلیم‌های با رطوبت بسیار بالا برقرار است.
- نیاز آبی گل زاموفیلیا:
گیاه زاموفیلیا نسبت به کم‌آبی مقاومت خوبی دارد و این موضوع به ویژگی‌های فیزیولوژیک این گیاه ارتباط دارد. نیاز آبی این گیاه در فصل‌های گرم مثل تابستان بیشتر است و در این مواقع در زمانی که خاک این گیاه خشک شود می‌توانید هر دو هفته یکبار آبیاری داشته باشید ولی با آغاز فصل سرما می‌توانید فاصله آبیاری را تا یک ماه نیز افزایش دهید. آبیاری به اندازه و در حد نیاز برای این گیاه اهمیت ویژه‌ای دارد و آبیاری زیاد در هر نوبت سبب بروز مشکلات زیادی خواهد شد.
- نیاز کودی گل زاموفیلیا:
گل زاموفیلیا برای رشد به کودهای ماکرو کودهای میکرو نیاز خواهد داشت. کودهای نیتروژن بالا مثل کود 20 20 20 به رشد ساقه و افزایش ارتفاع گیاه کمک می‌کند و برای اینکه گیاه شما رشد بهتری داشته باشد و دچار ضعف نشود باید از کودهای پتاسیم بالا مثل کود 36 12 12 استفاده کنید. رشد ریشه و پاجوش‌دهی در این گیاه اهمیت دارد و برای این موضوع باید از کودهای فسفر بالا مثل کود 10 52 10 استفاده کنید. در کوددهی گل زاموفیلیا نباید زیاده‌روی کنید و هر ماه یکبار در فصول گرم و هر دو ماه یکبار در فصول سرد کوددهی انجام دهید
آفات و بیماری‌های گل زاموفیلیا
گل زاموفیلیا نیز مانند سایر گیاهان می‌تواند مورد حمله آفات و بیماری‌های مختلفی قرار گیرد و در صورتی که گیاه دچار ضعف باشد منجر به نابودی آن می‌شود. در این قسمت به آفات و بیماری‌هایی خواهیم پرداخت که می‌توانند به گل زاموفیلیا خسارت وارد کنند:
- پوسیدگی ریشه: در صورتی که خاک مورد استفاده شما دارای عوامل بیمارگر قارچی یا باکتریایی باشد می‌تواند سبب بروز مشکلاتی برای ریشه شود که شایع‌ترین آن‌ها، پوسیدگی‌های ریشه است. در این حالت بافت ریشه تخریب می‌شود و جذب مواد غذایی برای گیاه با مشکل مواجه می‌شود، برگ‌ها دچار زردی شده و کاهش رشد رخ می‌دهد. برای پیشگیری از این موضوع باید حتما از سلامت خاک مورد استفاده اطمینان حاصل کنید و در صورت آلوده شدن بافت ریشه آن را با قارچکش مناسب ضدعفونی کنید و به بستر کشت جدید و سالم منتقل کنید.
- لکه برگی‌ها و سوختگی برگ: می‌توان گفت یکی از مشکلات عمده گل‌های آپارتمانی، سوختگی برگ‌های آن است. این سوختگی‌ها ممکن است ناشی از آبیاری بیش از اندازه باشد و یا در اثر فعالیت بیمارگر بخصوصی ایجاد شده باشد.
- انواع کنه‌ها: کنه‌ها یکی از آفات عمده گیاهان زینتی منزل هستند که با تغذیه از بافت‌های مختلف گیاه سبب بدشکلی برگ، تغییر رنگ آن و در نهایت پژمردگی آن می‌شود. برای جلوگیری از این موضوع باید از استفاده از خاک آلوده و خرید گل و گیاه آلوده به کنه بپرهیزید. در صورت آلوده شدن گیاه، آن را از سایر گیاهان جدا کنید تا آلودگی به گیاهان سالم منتقل نشود. برای از بین بردن کنه‌ها می‌توانید از سمومی مثل آبامکتین و هگزی تیازوکس که برای از بین بردن تخم کنه‌ها مناسب است استفاده کنید.
- شپشک‌های آردآلود: این آفات با مکیدن شیره گیاهی سبب بروز ضعف در گیاهان می‌شوند. علاوه بر آن، به صورت لکه‌های سفید تجمع یافته روی برگ‌ها و ساقه گیاه دیده می‌شوند که سبب زشتی ظاهر گیاه نیز می‌شود. برای رهایی از این آفت می‌توانید از سموم حشره کش تماسی در فضای بیرون از منزل استفاده کنید و در صورتی که در داخل منزل قصد سمپاشی دارید از سموم طبیعی مثل پالیزین استفاده کنید.
جمع‌بندی
گل زاموفیلیا یکی از گل‌های زینتی زیبا و چشم‌نواز است که با رعایت نکات نگهداری آن می‌توانید به رشد بهتر و بیشتر آن کمک کنید.
