نکات طلایی در نگهداری و تکثیر نخل بانو (Lady palm)
امروزه نگهداری از گیاهان به عنوان گیاه زینتی آپارتمانی مورد توجه زیادی قرار گرفته است و در بین گیاهان مختلف آن دسته از گیاهان که مقاومت بالایی نسبت به تغییرات محیطی دارند و به آسانی می‌توان از آن‌ها نگهداری کرد جایگاه ویژه‌ای دارند. در این مطلب به معرفی نخل بانو یا لیدی پالم پرداخته خواهد شد تا با روش‌های نگهداری آن بهتر و بیشتر آشنا شوید.
معرفی نخل بانو
نخل بانو در علم گیاه شناسی با نام Rhapis excelsa شناخته می‌شود و به صورت عمومی با نام نخل بامبو نیز معروف است. این گیاه به لحاظ اقلیمی بومی نواحی جنوب شرق آسیا و کشورهایی نظیر چین و ویتنام می‌باشد.
نخل بانو در شرایط ایده‌آل محیطی می‌تواند تا ارتفاع 4 متر رشد داشته باشد. رشد این گیاه به صورت چند ساقه‌ای است و به همین دلیل مجموعه‌ای از ساقه‌ها در یک گیاه قابل مشاهده خواهد بود. انتهای برگ‌های این گیاه برخلاف سایر نخل‌ها دندانه‌دار می‌باشد. برگ‌های این گیاه به لحاظ ظاهری شبیه برگ‌های سایر نخل‌هاست اما اندازه آن‌ها کوچکتر دیده می‌شود.
نیازهای نخل بانو
مجموعه‌ای از شرایط محیطی و غیر محیطی باید برای یک گیاه فراهم باشد تا بتواند به رشد و بقای خود ادامه دهد در این صورت دچار انواع آسیب‌ها شده و از بین خواهد رفت. شناخت نیازهای گیاهی که از آن نگهداری می‌کنید امری الزامی است و از این راه شما قادر خواهید بود که به بهترین شکل از گیاه خود نگهداری به عمل آورید. در این بخش به معرفی نیازهای مهم نخل بانو برای رشد و بقا خواهیم پرداخت:
- نیاز نوری:
تمامی گیاهان بجز گیاهان انگلی که فاقد کلروفیل هستند برای اینکه بتوانند انرژی مورد نیاز برای رشد و توسعه خود را تامین کنند به نور نیاز دارند چرا که انرژی مورد نیاز گیاهان از طریق فرایند فتوسنتز که فرایندی وابسته به نور است انجام می‌شود. کیفیت و شدت میزان نور مورد نیاز برای هر گیاهی متفاوت است. در خصوص نخل بانو، نور به صورت غیر مستقیم باید برای این گیاه تامین شود، پنجره‌های شمالی یا شرقی در محل نگهداری برای دریافت نور این گیاه مناسب هستند.
- نیاز آبی:
بقای گیاهان و موجودات زنده در گرو تامین آب است. در صورت فقدان آب در یک محیط بسیاری از موجودات زنده از بین خواهند رفت، البته نیاز به آب در موجودات بسیار متنوع است. در گیاهان نیز میزان نیاز به آب تنوع بالایی دارد، بسیاری از گیاهان نیاز به آب زیای برای رشد داشته و بسیاری نیز برخلاف این گروه می‌باشند. در خصوص نخل بانو؛ این گیاه به لحاظ نیاز آبی در گروه نیاز به آب متوسط قرار می‌گیرد و در بهار و تابستان که همزمان با اوج رشد گیاه است، آبیاری را زمانی انجام دهید که لایه بالایی خاک بستر آن به خوبی خشک شده باشد. میزان آب مصرفی نیز کاملا به اندازه گیاه و گلدان آن بستگی دارد، استفاده از آب زیاد برای آبیاری در هر بار ممکن است گیاه را با مشکلات ریشه مواجه کند.
- نیاز دمایی و رطوبت:
یکی از مهمترین شاخص‌های اقلیمی، دما و رطوبت می‌باشد. تنوع گیاهان در هر منطقه‌ای وابستگی زیادی به میزان دما و رطوبت آن منطقه دارد و به همین دلیل گیاهان مناطق خشک در مناطق مرطوب به صورت طبیعی دیده نمی‌شوند و برعکس. معمولا گیاهان زینتی که در فضاهای داخلی منزل و یا محل کار نگهداری می‌شوند بومی آن منطقه نیستند باید سعی کنید تا دما و رطوبت مورد نیاز آن را به صورت نسبی مشابه اقلیم اصلی آن فراهم کنید تا گیاه شما بتواند رشد خوبی داشته باشد.
در مورد نخل بانو از آن جا که این گیاه بومی نواحی گرمسیری است، دمای مورد نیاز آن برای رشد مناسب بین 15 تا 25 درجه سلسیوس است. در فصول سرد سال نباید از 10 درجه سلسیوس کمتر شود در غیر این صورت آسیب سرمایی رخ خواهد داد. در صورت نگهداری این گیاه در فضاهای باز آن را در برابر سرمای شدید خصوصا بادهای خشک و سرد حفاظت کنید.
نیاز رطوبتی نخل بانو بین 50 درصد و بیشتر است، تغییر رنگ انتهای برگ‌ها به قهوه‌ای از نشانه‌های رطوبت کم می‌باشد. در صورتی که نیاز به تامین رطوبت دارید می‌توانید از مه‌پاشی آب کمک بگیرید. در این روش قطرات آب در اندازه‌های بسیار ریز روی بخش هوایی گیاه می‌نشینند.
- نیاز تغذیه‌ای:
تغذیه گیاهی یکی از مهمترین فاکتورها برای رشد مناسب گیاه است. با فراهم شدن تمامی شرایط گفته شده ممکن است مجددا گیاه شما رشد ایده‌آل خود را نداشته باشد. در این حالت باید اقدام به استفاده از کودهای مختلف کنید. در مورد نخل بانو شما می‌توانید در فصل رشد اقدام به استفاده از کودهای مختلف کنید. در بین کودهای موجود، کودهای جلبک دریایی و کودهای آمینواسید می‌توانند محرک‌های رشد مناسبی باشند، استفاده از کودهای کامل (NPK) برای رشد بهتر این گیاه توصیه می‌شود. کوددهی را طبق برنامه مدون انجام دهید و از کوددهی به صورت فشرده پرهیز کنید این کار سبب بروز انواع آسیب‌ها به گیاه شما خواهد شد.
کاشت نخل بانو
در بخش‌های قبلی مهمترین نیازهای نخل بانو معرفی و بررسی شدند حال در این بخش به روش کاشت این گیاه در گلدان و نکات مهم آن خواهیم پرداخت.
شما برای کاشت گیاه نخل بانو به گلدان با ابعاد مناسب نیاز خواهید داشت تا این گیاه بتواند طی مدت زمان مشخصی به خوبی در آن رشد کند. انتخاب گلدان در طرح و رنگ مختلف امری سلیقه‌ای محسوب خواهد شد اما همواره باید اندازه گلدان متناسب با گیاه بوده و این موضوع اولویت باشد.
در قدم بعدی باید بستر کشت یا همان خاک مناسب برای این گیاه را فراهم کنید. مهمترین موضوع در کاشت گیاه در گلدان انتخاب بستر کشت است، در مورد نخل بانو از استفاده از بستر کشت‌های سنگین و حاوی سنگریزه پرهیز کنید تا به ریشه گیاه شما آسیب وارد نشود. بستر کشت سبک و با ماده آلی بالا که زه‌کشی بالایی نیز دارد در اولویت استفاده قرار می‌گیرند. معمولا بستر کشت‌های سبک در بازار به صورت آماده قابل تهیه هستند اما در صورتی که قصد ترکیب بستر کشت به صورت دستی را دارید می‌توانید از اجزایی از قبیل پیت ماس یا ورمی‌کمپوست به همراه کوکوپیت و اندکی پرلیت استفاده کنید تا بستر کشتی سبک و با ماده آلی بالا داشته باشید.
پس از قرار دادن نخل بانو در گلدان حال آن را به محلی منتقل کنید که مطابق با نیازهای نوری، دمایی، و رطوبتی آن باشد و یک مرحله آبیاری انجام دهید و تا خشک شدن خاک آن در مرحله بعدی آبیاری صبر کنید.
زمان تعویض گلدان نخل بانو
ممکن است این سوال در ذهن شما ایجاد شده باشد که چه زمانی برای تعویض گلدان و بستر کشت نخل بانو مناسب است؟ در این بخش به این سوال شما پاسخ خواهیم داد:
نخل بانو از این که به صورت فشرده در بستر کشت و گلدانی که در آن رشد می‌کند قرار بگیرد دچار مشکل نخواهد شد از این رو در زمان کاشت گلدان کمی بزرگ‌تر از اندازه گیاه خود انتخاب کنید.
برای تعویض گلدان می‌توانید هر سال یکبار اقدام به این کار کنید و برای انجام آن در فصل بهار بستر کشت و گلدان (درصورت نیاز) فراهم کرده و گیاه را به آرامی از گلدان آن خارج کرده طوری که کمترین آسیب به بخش‌های مختلف آن خصوصا ریشه وارد شود سپس آن را به بستر کشت جدید منتقل کرده و اطراف ریشه آن را با خاک بستر تازه و غنی پر کرده و پس از آن یک مرحله آبیاری انجام دهید. برای کاهش تنش ناشی از جابجایی این گیاه می‌توانید از کودهای آمینواسیدی استفاده کنید.
تکثیر نخل بانو
تکثیر و ازدیاد گیاهان با استفاده روش‌های مختلف اعم از جنسی (بذر) و غیر جنسی (بخش‌های درحال رشد) گیاه یکی از راه‌های حفظ بقای گیاه محسوب می‌شوند. استفاده از این روش‌ها علاوه بر حفظ بقا می‌تواند جنبه اقتصادی نیز داشته باشد و با تکثیر و فروش گیاهان حاصل درآمد ایجاد کرد.
برای تکثیر نخل بانو می‌توانید از روش زیر کمک بگیرید:
یکی از روش‌های ساده و کارآمد در تکثیر نخل بانو استفاده از روش پاجوش است. در این روش، در اوایل بهار یا انتهای فصل پاییز با کمک چاقوی تیز و یا قیچی باغبانی استریل شده اقدام به جداکردن پاجوش‌ها کنید.
پس از جداکردن پاجوش‌ها آن‌ها را به مدت چند روز در فضایی با تهویه مناسب قرار دهید تا بافت کالوس یا پینه در محل برش تشکیل شود. پس از تشکیل کالوس در محل زخم حال آن را به یک گلدان کوچک حاوی بستر کشت سبک منتقل کرده و آن را در وسط گلدان بکارید. پیش از کاشت می‌توانید از محلول‌ها یا کودهای ریشه‌زا برای تسریع فرایند ریشه دار شدن پاجوش استفاده کنید.
آفات و بیماری‌های نخل بانو
گیاهان همواره ممکن است در معرض آسیب آفات و بیماری‌های مختلف قرار بگیرند اما میزان حساسیت هرکدام و دامنه عوامل خسارت‌زای آن‌ها نیز متفاوت می‌باشد. نخل بانو گیاهی مقاوم در برابر آفات و بیماری‌هاست اما برخی آفات شایع در فضای داخلی منزل و یا محل کار از قبیل کنه‌ها و شپشک‌ها ممکن است روی این گیاه فعالیت کنند. برای شناسایی درست و استفاده از سموم آفت‌کش مناسب و موثر علیه این آفات همواره با متخصصین گیاهپزشکی مشورت کنید.
برخی بیماری‌ها نیز ممکن است به صورت لکه برگی‌ها و یا انواع پوسیدگی‌های ریشه در این گیاه بروز کنند که باید در قدم اول از رخ دادن آن‌ها جلوگیری کنید و این کار را با داشتن تهویه مناسب و رعایت نکات در آبیاری و تغذیه انجام دهید اما در صورت بروز بیماری حتما با گیاهپزشکان برای بدست آوردن راه مبارزه اصولی با بیماری مشورت کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب به معرفی گیاه زینتی نخل بانو به عنوان گیاهی مقاوم، زیبا و مناسب برای فضای داخلی منزل و یا محل کار پرداخته شد و با استفاده از مطالب این مقاله می‌توانید به بهترین شکل از این گیاه نگهداری کنید.
