مهمترین نکات نگهداری و تکثیر افوربیا مدادی
گیاهان زینتی از گذشته‌های دور مورد توجه انسان‌ها قرار گرفته اند و از آن جایی که تنوع بسیار زیادی را می‌توان در بین این گیاهان مشاهده کرد، تمامی سلایق می‌توانند از این گیاهان نگهداری کنند. یکی از انواع گونه های گیاهی که بسیاری از افراد با آن آشنایی دارند، کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها هستند. این گونه های گیاهی تفاوت‌های آشکاری با سایر گیاهان دارند و این موضوع بیشتر به دلیل محیطی است که به صورت بومی در آن تمایز یافته اند. کاکتوس ها و ساکولنت ها به صورت فیزیولوژیک نسبت به شرایط سخت محیطی از نظر دما، نور و رطوبت سازگاری یافته اند و این سازگاری ها در ساختارهای ریشه، برگ و.. آن ها قابل مشاهده است. در این مقاله به معرفی یکی از ساکولنت‌های زینتی محبوب می‌پردازیم.
معرفی افوربیا مدادی
افوربیا مدادی یا به انگلیسی African milk tree ، نوعی ساکولنت است که بومی بخش مرکزی قاره آفریقا محسوب می‌شود. بسیاری این گیاه را به اشتباه کاکتوس در نظر می‌گیرند و این موضوع در نام های فارسی و نام‌های متداول انگلیسی مثل Goodluck cactus, candelabra cactus قابل مشاهده است. در علم گیاه شناسی این گیاه زینتی با نام Euphorbia trigona شناخته می‌شود.
گیاه افوربیا مدادی بر خلاف سایر گیاهان زینتی رایج که ساقه‌های گرد دارند، ساقه مثلثی دارد که این ساقه در روی سه وجه آن دارای دندانه‌های اره‌ای شکلی بوده و پوشیده از خار است. برگ‌های این گیاه به صورت قطره اشک بوده و اندازه کوچکی دارند.
این گیاه مثل کاکتوس‌ها با عمر طولانی رشد بوده ولی برخلاف کاکتوس ها رشد زیادی دارد و هر سال می‌تواند به اندازه 30 سانتی‌متر رشد داشته باشد و در نهایت به ارتفاعی در حدود 2 متر یا بیشتر برسد. این گیاه در برخی فضاها به عنوان گیاه حصار به دلیل رشد سریع آن کاشته می‌شود. در صورتی که از این گیاه در شرایط فضای داخلی نگهداری کنید تنها می‌توانید شاهد نصف رشد بهینه آن باشید.
گیاه افوربیا مدادی مزایای زیادی از قبیل توقع پایین برای رشد، تصفیه کنندگی هوا دارد و کاربردهای زیادی در زمینه پزشکی و تسکین تورم های عضلانی و.. دارد. توجه داشته باشید این گیاه و شیره آن برای انسان و حیوانات خانگی سمی محسوب می‌شود.
نیازهای گیاه افوربیا مدادی
این گیاه اگر چه گیاهی کم توقع محسوب می‌شود اما نیازهای حداقلی دارد که از محیط باید تامین شود و در صورت عدم تامین با مشکلات زیادی در رشد و توسعه مواجه خواهد شد. در این بخش به معرفی این نیازها و روش‌های رفع آن خواهیم پرداخت:
- نیاز نوری:
نور یکی از مهمترین فاکتورها برای رشد گیاهان است و فقدان آن در رشد گیه اختلال جدی ایجاد می‌کند و این درحالی است که دریافت نور بیش از حد نیز سبب بروز آسیب‌های مختلف خواهد شد. این گیاه برای رشد خود نور به صورت غیر مستقیم می‌پسندد و در فضای داخلی منازل، پنجره‌های که در بخش جنوبی قرار دارند بهترین نقطه برای رشد این گیاه محسوب می‌شوند. در فضای باز نقاطی از محوطه که نور مستقیم دریافت کند نیز برای این گیاه ایده آل است اما تا زمانی که در فصول گرم شدت و سوزندگی آفتاب بالا نباشد. در صورتی که به لحاظ اقلیمی شرایط مساعد نیست این گیاه را در محلی با نور غیرمستقیم در فضای باز نگهداری کنید.
- نیاز آبی:
آبیاری گیاهان مختلف باید براساس نیاز آن ها و مرحله رشدی به خوبی انجام شود. آبیاری بیش از اندازه و و فشرده سبب بروز آسیب به بخش‌های مختلف خصوصا ریشه می‌شود. افوربیا مدادی نیاز آبی زیادی ندارد و در برابر تنش خشکی بسیار مقاوم است اما باید در فصل تابستان که در حال رشد است منظم آبیاری شود و تنها در فصل زمستان آبیاری آن کوتاه شده و به مرطوب شدن چند سانتی‌متر بالای خاک بسنده کنید.
- نیاز دمایی و رطوبت:
شرایط اقلیمی هر محیطی تعیین کننده این است که چه گیاه در آن محیط رشد کند و چه سازگاری هایی بدست آورد تا بتواند بقا داشته باشد. دما و رطوبت دو عامل مهم در شرایط اقلیمی هستند که برای تمامی موجودات تعیین کننده‌اند. افوربیا مدادی برای رشد در طول روز دمایی بین 18 تا 30 درجه سلسیوس و در شب دمایی در حدود 15 تا 22 درجه سلسیوس را می‌پسندد. این گیاه به لحاظ فیزیولوژیک توانایی تحمل دماهای پایینتر از 8 درجه سلسیوس را ندارد و در یخبندان از بین می‌رود.
- تغذیه گیاهی:
تغذیه گیاهی که به کمک انواع کودهای ارگانیک و یا شیمیایی انجام می‌شود می‌تواند به بهتر شدن شرایط عمومی گیاه کمک زیادی کند و مقاومت آن را در برابر انواع آفات و بیماری ها و یا تنش‌های محیطی افزایش دهد. در خصوص افوربیا مدادی نیازی به کوددهی به صورت شدید نیست و تنها در فصول رشد، بهار و تابستان اقدام به کوددهی با کودهای مخصوص کاکتوس کنید و یا از کودهای رایج مثل کودهای NPK با فاصله هر دو ماه یکبار استفاده کنید.
کاشت گیاه افوربیا مدادی
تهیه بستر کشت مناسب برای هر گیاه و استقرار مناسب آن در گلدان و یا محیط باز می‌تواند بقای گیاه و همچنین سلامت آن را برای مدت زیادی تامین کند. برای اینکه بتوانید بهترین بستر کشت را برای این گیاه انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دهید در این بخش با ما همراه باشید:
گیاه افوربیا مدادی نسبت به شرایط خاکی که در آن کاشته می‌شود حساسیت بالایی ندارد اما در هر حال باید زهکشی و تهویه خاک بالا باشد تا گیاه از شرایط رشدی مناسب خود خارج نشود. خاک‌های سنگین و رسی در صورتی که به خوبی زهکشی شده باشند بستر مناسبی هستند اما فقدان زهکشی مانع از رشد گیاه خواهد شد. بهترین بستر کشت برای این گیاه می‌تواند بافتی شنی و شنی-لومی داشته باشد. این نوع از بافت بستر کشت را می‌توان به صورت آماده برای استفاده تحت عنوان بستر کشت کاکتوس نیز در بازار تهیه کرد.
پس از تهیه بستر کشت نوبت به انتخاب گلدان مناسب برای کاشت آن و یا نقطه‌ای از زمین در باغچه یا فضای باز می‌رسد. در فضای باز باید نسبت به میزان نور دریافتی و زهکشی زمین جهت خروج مناسب آب توجه داشته باشید. پیش از کاشت این گیاه در گلدان حتما نسبت به باز بودن زهکشی گلدان ها توجه کنید و در صورت مسدود بودن خروجی گلدان به صورت دستی آن را باز کنید تا آب اضافی از انتهای آن خارج شود. پس از کاشت، حال باید گلدان را به محلی مناسب از نظر دما و شرایط نوری منتقل کنید تا گیاه بتواند به خوبی رشد داشته باشد. از جابجا کردن بی‌مورد گیاه خودداری کنید تا از بروز تنش جلوگیری شود.
تکثیر گیاه افوربیا مدادی
گیاهان برای تضمین بقای خود به صورت طبیعی اقدام به تولید مثل کرده و عمدتا این کار را با تولید بذر انجام می‌دهند اما یکی از ویژگی‌های گیاهان تکثیر به صورت غیرجنسی از طریق بخش‌های مختلف از قبیل برگ، ساقه و یا ریشه است. با تکثیر کردن گیاهان زینتی می‌توانید بقای آن ها را تضمین کنید و حتی به نوعی به یک منبع درآمد تبدیلشان کنید! در این قسمت با ما برای تکثیر گیاه کاکتوس مدادی همرا ه باشید:
یکی از راه های آسان تکثیر افوربیا مدادی تهیه قلمه ساقه است. برای این کار به یک چاقو و یا قیچی باغبانی تیز و محلول ضدعفونی مثل وایتکس نیم درصد و یا الکل ضدعفونی 70 درصد نیاز دارید. پس از ضدعفونی کردن تیغه ابزار خود، حال باید طبق مراحل زیر عمل کنید:
- ابتدا یک ساقه منشعب شده از ساقه اصلی را انتخاب کرده و از ته آن برش یکدست ایجاد کنید تا از گیاه مادری جدا شود.
- ساقه جدا شده را زیر جریان آب سرد بگیرید تا در محل برش خروج شیره گیاهی متوقف شود.
- به مدت یک هفته ساقه جدا شده را در معرض هوای آزاد و دور از تابش مستقیم خورشید قرار داده تا در محل برش پینه تشکیل شود.
- پس از تشکیل شدن پینه در یک گلدان یا محفظه بستر کشت مناسب این گیاه را بریزید و روی آن به اندازه کافی قلوه سنگ قرار دهید تا در صاف نگهداشتن قلمه ساقه کمک کنند.
- پس از کاشت قلمه گیاه را به محلی با نور کافی و دمای بین 18 تا 25 درجه سلسیوس منتقل کنید. فرایند ریشه دار شدن قلمه ممکن است تا دو ماه به طول بینجامد و پس از مشاهده ریشه می‌توانید آن را به یک گلدان جدید منتقل کنید.
هرس گیاه افوربیا مدادی
گیاه افوربیا مدادی در طی زمان می‌تواند تا ارتفاع زیادی رشد داشته باشد و سیستم ریشه ضعیف آن تحمل وزن بالای بخش هوایی را ندارد. برای جلوگیری از بروز آسیب در اثر این وضعیت، می‌توانید بخشی از انتهای ساقه را به کمک ابزار باغبانی مناسب حذف کنید. پوشیدن دستکش مناسب به دلیل خاردار بودن ساقه این گیاه حین هرس توصیه می‌شود. پس از ایجاد برش، در محل برش روی ساقه اصلی خود به خود کالوس یا پینه تشکیل می‌شود و شما تنها باید از گیاه به خوبی مراقبت کنید تا دچار آسیب نشود.
تعویض گلدان افوربیا مدادی
یکی از راه های سلامت نگهداشتن این گیاه انتخاب بستر کشت مناسب آن است و اینکه از آبیاری بیش از اندازه پرهیز کنید. بهتر است برای اینکه این گیاه بتواند به رشد خود ادامه دهد هر یک سال یا دو سال یکبار اقدام به تعویض بستر کشت این گیاه و در صورت جا نشدن ریشه در گلدان، اقدام به استفاده از گلدان جدید کنید.
آفات و بیماری های افوربیا مدادی
اگر از گیاه افوربیا مدادی خود به بهترین شکل مراقبت کنید به ندرت ممکن است شاهد بیمار شدن آن باشید اما به هرحال ممکن است برخی از آفات و بیماری ها به این گیاه حمله کرده و سلامت آن ر ا تحت شعاع قرار دهند. همواره گیاه خود را به لحاظ حضور یا عدم حضور شپشک‌های آردآلود و یا سپردار بررسی کنید و در صورت مشاهده علائم مشکوک با متخصصین گیاهپزشک مشورت کنید تا بهترین روش‌های مبارزه با آن ها را به شما ارائه دهند.
در صورتی که در آبیاری افراط کنید و سیستم زهکشی گلدان و یا خاک نیز ضعیف باشد شاهد بروز پوسیدگی‌های ریشه و طوقه این گیاه خواهید بود که برای جلوگیری از نابودی گیاه باید اقدام به تکثیر آن کنید و بستر کشت آن را نیز تا مدتی آبیاری نکنید و پس از آن ازسموم قارچکش مناسب طبق دستور گیاهپزشک استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی گیاه افوربیا مدادی به عنوان یک گیاه زینتی محبوب و بسیار مقاوم در برابر شرایط نامساعد پرداخته شد تا در صورت علاقه به نگهداری از این گیاه بتوانید اطلاعات لازم را بدست آورده و گیاهی سالم و شاداب داشته باشید.
