مهمترین نکات نگهداری و مراقبت از گل هورتنسیا (ادریسی)
در بین بی شمار گیاهان شناخته شده گیاهانی زیبایی خاص و منحصر به فردی دارند و بشر برای ارضای نیاز روحی خود اقدام به نگهداری از آن ها می کند. این گیاهان در بسیاری از موارد بومی یک منطقه نیستند و از مکانی دیگر به مناطق غیر بومی منتقل می شوند تا زینت بخش منازل و یا محل کار باشند. علاقه به نگهداری از گیاهان زینتی از گذشته در انسان وجود داشته است و این علاقه تا امروز ادامه داشته و دارد و با توجه به گسترش زندگی ماشینی و دوری انسان از طبیعت این علاقه حتی بیشتر از گذشته نیز شده است. در دشت سبز سعی بر معرفی گیاهان زینتی برای نگهداری و تکثیر بوده است و این مقاله نیز به معرفی یکی از گیاهان زینتی به نام هورتنسیا می پردازد.
معرفی گیاه هورتنسیا
گیاه هوتنسیا با نام علمی Hydrangeae sp شناخته می شود که به صورت عمومی با نام هورتنسیا معروف می باشد. این گیاه بیش از گونه را شامل می شود که همگی متعلق به خانواده گیاهی Hydrangeaceae می باشند.
گیاه هورتنسیا بومی قاره های آسیا و آمریکا می باشد و به صورت مشخص در آسیا در کشورهای چین، کره و ژاپن بومی می باشد. گل هورتنسیا در بیشتر گونه ها به صورت بوته با ارتفاعی در حدود 1 تا 3 متر و در بعضی گونه ها نیز به صورت درختانی با ارتفاع کم دیده می شوند. برخی از این گونه ها نیز به صورت پیچنده رشد می کنند و تا ارتفاع 30 متری رشد خواهند کرد و از درختان دیگر نیز بالا می روند.
جنس گیاهی هورتنسیا می توانند به صورت برگ ریز و یا همیشه سبز رشد کنند که در نواحی معتدل این گیاه به صورت برگ ریز در پاییز و زمستان رشد خواهد کرد.
یکی از ویژگی های جالب در گیاه هورتنسیا واکنش رنگ گل های آن به اسیدیته خاک است و گلبرگ های آن در خاک اسیدی آبی رنگ و در خاک قلیایی صورتی رنگ می شوند که از این رو از این گیاه به عنوان نشانگر طبیعی اسیدیته خاک یاد می شود.
نیازهای گل هورتنسیا برای رشد و گلدهی
هر گیاهی چه زینتی و چه غیر زینتی برای اینکه رشد مناسبی داشته باشد و گل یا میوه تولید کند نیاز دارد تا به نیازهای آن اعم از نیاز محیطی و غذایی پاسخ مناسبی داده شود از این رو توجه به این نیاز ها و شناخت آن ها از اهمیت خاصی برای بهبود هرچه بهتر رشد گیاه برخوردار است. در این بخش به معرفی نیازهای محیطی و غذایی گل هورتنسیا و راه های رفع آن می پردازیم:
- نیاز نوری:
نور مناسب برای رشد هرچه بهتر گیاهان مختلف الزامی است و از این رو باید به تامین مناسب نور مورد نیاز گیاه توجه داشت. قرار گرفتن گیاهان در معرض نور بیش از حد نیاز و یا تحمل سبب بروز آسیب به بخش های حساس آن ها مثل برگ ها و گل ها خواهد شد از این رو گل هورتنسیا به لحاظ نیاز نوری گیاهی نیمه سایه دوست محسوب می شود و به صورت عمومی نور صبح و سایه عصر را می پسندد. طبیعی است که تابش شدید آفتاب در ساعات بیش از نیاز آن ها سبب بروز آسیب خواهد شد. در صورتی که به تعادل این چنینی در محل کاشت این گیاه دسترسی ندارید می توانید از انواع شیدهای گلخانه برای ایجاد سایه در عصرها استفاده کنید.
- نیاز آبی:
تامین آب مورد نیاز برای گیاهان یکی از تعیین کننده ترین ویژگی های اقلیمی بوده است به طوری که گیاهان براساس اقلیم و آب در دسترس خود سازگاری های ویژه ای ایجاد کرده اند که این سازگاری ها طی تکامل بدست آمده است. تامین نیاز آبی برای گیاهان بخصوص در شرایط نگهداری خانگی برای اینکه رشد مناسبی داشته باشند الزامی است و نباید از اهمیت آن غافل شد. به لحاظ نیاز آبی گیاه هورتنسیا پرمصرف محسوب می شود و باید در فصل رشد (بهار و تابستان) هر هفته یکبار تا دوبار آبیاری شود. آبیاری باید به گونه ای باشد که آب به خوبی به سیستم ریشه گیاه برسد اما سبب غرقاب شدن و گل شدن خاک آن نشود.
- نیاز دما و رطوبت:
نیاز به دمای مناسب و رطوبت کافی برای هرگیاهی تعیین کننده رشد است. تنوع گیاهان هر منطقه بسته به شرایط اقلیمی که شامل دما، رطوبت و بارندگی است تعیین می شود و از این رو گیاهان هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است. برای اینکه بتوانید از گیاهان غیر بومی در محل زندگی خود نگهداری کنید باید بتوانید به صورت نسبی این نیازهای اقلیمی را برطرف کنید که مهمترین آن ها دما و رطوبت است. قرار گرفتن در دماهای بالاتر و یا پایینتر از نیاز خود سبب آسیب خواهد شد و همچنین دریافت نکردن رطوبت لازم می تواند شادابی گیاه را کاهش دهد. گیاه هورتنسیا به لحاظ نیاز به رطوبت، گیاهی رطوبت دوست محسوب می شود و قرار گرفتن آن در مناطقی که آب و هوای خشک دارند سبب بدشکلی برگ ها و تغییر رنگ در آن ها خواهد شد.
- نیاز تغذیه ای:
تغذیه گیاهی در هورتنسیا برای رشد مناسب و گلدهی اهمیت زیادی دارد. برای رشد مناسب گیاه هورتنسیا از کودهای کامل NPK با درصدهای متناسب استفاده کنید مثل انواع کودهای 10 10 10 و یا کود سه بیست. کوددهی با کودهای مخصوص گلدهی نیز به تولید گل های زیبا نیز کمک زیادی می کند. کوددهی با میزان زیاد کودهای نیتروژن سبب می شود که هورتنسیا به صورت پرشاخ و برگ رشد کند و گل های کمی تولید کند. در صورتی که خاک مورد استفاده برای کاشت این گیاه غنی باشد نیازی به استفاده زیاد از کودهای رشد نمی باشد.
کاشت گل هورتنسیا
برای کاشت گل هورتنسیا باید یکسری اقدامات را انجام دهید تا گیاه شما برای رشد به مشکل بر نخورد. بهترین فصل و زمان کاشت گل هورتنسیا در اواخر بهار و یا اواخر پاییز است به طوری که گیاه شما تا پیش از اولین یخبندان بتواند ریشه خود را در بستر کشت مستقر کند. برای این منظور باید در داخل خاک حفره ای در حدود دو برابر اندازه ریشه حفر کرده و سپس به آرامی گیاه را به داخل آن قرار دهید. اطراف ریشه را به خوبی محکم کرده تا گیاه به خوبی مستقر شود و سپس آبیاری انجام دهید.
کاشت این گیاه در گلدان نیز امکان پذیر است و مطابق فرایند ذکر شده باید بستر کشت مناسب و گلدانی متناسب با اندازه گیاه و ریشه آن تهیه کرده و گیاه را داخل آن قرار دهید تا به خوبی مستقر شود. پس از آن باید آبیاری به صورت عمیق انجام دهید تا ریشه ها سیراب شوند.
پس از انجام فرایند کاشت باید گیاه را به محلی با نور و دمای مناسب قرار دهید تا رشد کند. از کاشت گیاه هورتنسیا در محلی که در زمستان بادهای سرد و خشک دارد اجتناب کنید و ترجیحا در این مناطق برای آن نوعی محافظ تهیه کنید تا از آسیب جلوگیری کند در غیر این صورت خشکیدگی و از بین رفتن سرشاخه های این گیاه را شاهد خواهیم بود.
تکثیر گل هورتنسیا
برای تکثیر گل هورتنسیا راه هایی وجود دارد که در این بخش به بررسی و معرفی آن ها خواهیم پرداخت تا بتوانید این گیاه را برای سالیان متوالی حفظ کنید و یا آن را به نزدیکان خود هدیه دهید.
- تکثیر با کمک قلمه ساقه:
برای تکثیر این گیاه قلمه ساقه یکی از راه های ساده و آسان است که با در این بخش به آموزش قدم به قدم آن می پردازیم:
در مرحله اول یکی از شاخه های نورسته و سبز رنگ که بدون گل باشد را با طول متوسط 20 سانتی متر انتخاب کنید و سپس در مرحله بعد برشی به صورت اریب در زیر آخرین گره برگ ایجاد کنید. سپس باید سایر برگ ها را حذف کنید و تنها چند برگ انتهایی را حفظ کنید. پس از آن باید این قلمه تهیه شده را به بستر کشت منتقل کنید تا ریشه دار شود.
برای تسریع فرایند ریشه دار شدن قلمه می توانید از هورمون ریشه زایی اکسین و یا انواع کودهای ریشه زایی به صورت تیمار قلمه و یا در بستر کشت استفاده کنید. بستر کشت مناسب برای ریشه دار کردن قلمه نیز میتوانید کوکوپیت، ماسه بادی و یا پرلیت باشد. پس از ریشه دار شدن قلمه باید آن را به گلدان و یا باغچه منتقل کرد تا گیاه جدیدی را ایجاد کند.
- تکثیر از طریق ریشه دار کردن شاخه:
در این روش می توان یکی از شاخه های این گیاه را بدون اینکه از گیاه اصلی جدا شود ریشه دار کرد و پس از آن، آن را از گیاه مادری جدا کرده و به صور ت مستقل در بستر کشت جدیدی کاشت. برای این کار باید یکی از شاخه های این گیاه را انتخاب کنید که از اندازه و استحام خوبی برخوردار باشد و آن را به صورتی آرام به خم کرده تا بخشی از آن با خاک بستر کشت تماس پیدا کند. پس از ایجاد تماس با خاک باید اطراف آن را به نحوی محکم کنید تا شاخه از خاک خارج نشود. سپس اقدام به حذف برگ ها در ناحیه شاخه خم شده در خاک کنید. این شاخه را به صورت مرتب آبیاری کنید و می توانید از هورمون اکسین برای تحریک بیشتر ریشه زایی نیز استفاده کنید.
شما می توانید اجازه دهید که قلمه تهیه شده در کنار گیاه مادری رشد کرده و گیاه جدیدی ایجاد کند و یا پس از گذشت چند هفته آن را از گیاه مادری جدا نموده و در بستر کشت جدیدی بکارید.
هرس گل هورتنسیا
در مدت زمان اگر شما اقدام به هرس و شکل دهی این گیاه نکنید ظاهر گیاه شما درهم تنیده و پرشاخ و برگ خواهد داشت و این شکل زیبایی خاصی نخواهد داشت. برای هرس گل هورتنسیا باید به نکاتی در خصوص نوع رقم آن و گلدهی آن بر روی شاخه یکساله و یا چند ساله توجه کنید.
برای هورتنسیاهایی که روی شاخه چند ساله تشکیل گل دارند باید در حدود یک سوم از بخش بالایی شاخه را در فصل تابستان و پس از گلدهی آن ها هرس کنید. توجه کنید که هرس باید از سن 5 سالگی گیاه آغاز شود. از هرس این نوع از هورتنسیاها تا سطح زمین خودداری کنید.
برای هورتنسیاهایی که روی شاخه یکساله خود گل ایجاد می کنند در فصل پاییز، اواخر زمستان و یا اوایل بهار شاخه های آن را تا نزدیکی سطح زمین هرس کنید. پس از انجام هرس شاخه های آن در بهار مجدد رشد کرده و گل دهی خواهند داشت.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی گیاه زینتی هورتنسیا پرداخته شد و روش های کاشت و نگهداری آن در کنار روش های تکثیر و هرس آن بررسی شد تا با این گیاه بیشتر و بهتر آشنا شوید و در صورت علاقه به نگهداری آن بتوانید نیازهای آن را به بهترین شکل برطرف کنید.
