موثرترین راه‌های از بین بردن موریانه
بسیاری از ما با آفات در کشاورزی آشنا هستیم و تنوع و جمعیت آنها را می‌شناسیم، در این بین گروهی از آفات در زمره آفات خانگی قرار می‌گیرند. سوسک‌ها، مورچه‌ها، موش‌ها و.. در گروه آفات خانگی قرار می‌گیرند. آفات انباری نیز یکی از آفات مهم در منازل و انبارهای مختلف محسوب می‌شوند که به انواع مواد غذایی و ادویه‌ها خسارت وارد می‌کنند. یکی از آفات مخرب که از گذشته‌های دور تا کنون انسان با آن مواجه بوده است موریانه است. این آفت دامنه تغذیه و خسارت بسیار بالایی دارد و می‌توانند خسارت‌های جبران ناپذیری به سازه‌های چوبی وارد کنند. بسیاری از منازل که با استفاده از سازه‌های چوبی ساخته شده‌اند در صورت عدم پیشگیری از این آفت در معرض نابودی کامل قرار خواهند گرفت. در این مقاله به معرفی موریانه‌ها و روش‌های مهم در پیشگیری از آنها خواهیم پرداخت.
معرفی موریانه
موریانه‌ها گروهی از حشرات هستند که از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند. تاکنون حدود دو هزار گونه از موریانه‌ها شناسایی شده‌اند. این حشرات در انواعی مثل تغذیه کننده از چوب‌های خشک (انباری)، تغذیه کننده از چوب‌های خیس (درختان میوه و یا غیرمثمر) و آزادزی در خاک قابل مشاهده هستند. در بین حشرات می‌توان زندگی اجتماعی را مشاهده کرد مثل مورچه‌ها و یا زنبورهای عسل. موریانه‌ها نیز به صورت اجتماعی زندگی می‌کنند و رده‌های مختلف از موریانه‌ها اعم از سرباز و ملکه در یک اجتماع (کلنی) از این موجودات قابل مشاهده است.
موریانه‌ها عموما حشرات کوچکی محسوب می‌شوند که اندازه آنها بین 4 تا 15 میلی‌متر است اما اندازه این موجودات در گونه‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. بسیاری از موریانه‌های کارگر و سرباز چشم مرکب برای بینایی ندارند و نابینا محسوب می‌شوند اما در برخی از گونه‌ها در موریانه‌های کارگر و یا سرباز چشم مرکب دیده می‌شود.
چرخه زندگی موریانه‌ها برخلاف سایر حشرات اجتماعی (مورچه‌ها و زنبورها) نیست و اختلافاتی در این چرخه مشاهده می‌شود. زندگی موریانه‌ها با تخم‌گذاری آغاز می‌شود و پس از گذار از مرحله تخم، حشرات کوچک که پوره یا Nymph نامیده می‌شوند مشاهده می‌شود. این مرحله از زندگی پس از چند پوست اندازی به مرحله بلوغ خواهد رسید. در مرحله پورگی جوانه بال‌ها در بدن پوره نابالغ قابل مشاهده است. یکی از موضوعات متمایز کننده نقش موریانه‌ها در کلنی وابستگی آنها به تغذیه است، موریانه‌های کارگر فاقد چشم، بال و اندام تولید مثلی هستند و برای تغذیه به سایر اعضای کلنی وابستگی نخواهند داشت. موریانه‌های کارگر تا پایان زندگی خود در همان نقش باقی خواهند ماند تا مرگ آنها فرا برسد.
موریانه‌های ملکه اندازه بزرگتری دارند و به صورت اعجاب انگیزی طول عمر بالایی دارند. این رده از موریانه با مهار آسیب‌های اکسیداتو با سطح بالایی از آنزیم کاتالاز مانع از بروز آسیب به ماده ژنتیک خود خواهد شد در حالی که این موضوع در سایر رده‌های موریانه دیده نمی‌شود.
موریانه‌ها رژیم غذایی مختلفی دارند و به صورت عمومی تجزیه کننده بافت‌های مختلف اعم از بقایای گیاهی، چوب‌های مرده و.. در طبیعت شناخته می‌شوند. موریانه‌ها در طبیعت نقش مهم پاک کنندگی را بر عهده دارند و از این نظر در طبیعت موجودات مهمی در نظر گرفته می‌شوند اما مشکل اصلی زمانی بوجود می‌آید که منافع انسان‌ها به خطر می‌افتد و این موجودات به سازه‌های ساخت بشر خسارت وارد می‌کنند.
روش‌های شناسایی خسارت موریانه‌ها
شناسایی خسارت موریانه در منزل پیش از فراگیر شدن آن و آسیب کامل به سازه های چوبی یکی از مهمترین اقداماتی است که باید در مهار این حشره خسارت زا انجام داد. برای بررسی آسیب موریانه باید به یک سری نشانه‌های فعالیت این آفت توجه کنید از این نشانه‌ها می‌توان به:
- آسیب دیدن چوب‌ها:
لازم است که سازه‌های چوبی در منزل مرتبا بررسی شوند تا در صورت مشاهده هر گونه خوردگی و پوک شدن اقدامات لازم را انجام دهید.
- مشاهده شدن بخش‌هایی از بدن موریانه:
موریانه‌ها حین فعالیت در منزل شما ممکن است بخش‌هایی از بدن خود مثل بال‌ها را به جای بگذراند. در صورت مشاهده این اندام ها محیط اطراف را حتما بررسی کنید.
- فضولات موریانه:
معمولا در اطراف محل فعالیت موریانه ها ممکن است فضله‌های این موجودات مشاهده شود که باید پس از مشاهده این نشانه‌ها حتما به بررسی محیط برای حضور موریانه‌ها بپردازید.
روش‌های مهار خسارت موریانه‌ها
یکی از موضوعاتی که در مهار موریانه‌ها، پیشگیری است و در قدم اول باید نسبت به آلوده شدن محیط زندگی به موریانه جلوگیری به عمل بیاید. در صورتی که خانه شما با مواد اولیه چوبی طراحی و ساخته شده و یا مبلمان چوبی در اختیار دارید حتما به اقدامات پیشگیرانه توجه داشته باشید.
برای پیشگیری از فعالیت موریانه‌ها در منازل باید در تهویه فضای داخلی دقت داشته باشید زیرا در صورت فقدان تهویه مناسب امکان فعالیت این آفت اوج خواهد گرفت.
در صورتی که سازه اصلی ساختمان چوبی باشد باید سازه فاصله مناسب از سطح زمین داشته باشد تا از هجوم این آفت به سازه چوبی جلوگیری شود.
اصولا چوب‌های بکاربرده شده در مبلمان و یا ساختمان‌های به صورت فرآوری شده تولید می‌شوند اما برای پیشگیری بهتر، توصیه می‌شود تا از سمومی مثل دیلدرین و یا هگزاکلروبنزن برای مقاوم کردن چوب به آفات از جمله موریانه استفاده شود. کاربرد این سموم باید با رعایت کامل نکات ایمنی و به صورت اصولی انجام شود.
راه‌های مبارزه با موریانه در منازل
در صورتی که اقدامات پیشگیرانه برای مهار موریانه‌ها را انجام ندادید و آلودگی به موریانه به هر شکلی رخ داد حال باید به از بین بردن این آفت مخرب اقدام کنید. بهترین کار برای از بین بردن این آفت این است که در صورت مشاهده آن تنها در یک بخش و یا یک سازه مثل مبل یا کمد، کل آن سازه از بین برده شود، این موضوع هزینه بر خواهد بود اما از پخش شدن این آفت به سایر بخش‌ها جلوگیری خواهد کرد.
مشکلی که ممکن است در برخی شرایط گریبان گیر شود این است که موریانه به اندازه‌ای در منزل زیاد شده که نمی‌توان به صورت لکه‌ای و یا موردی با آن مبارزه کرد، در این حال باید کلیه فضاها و مبلمان چوبی و کمدها و کابینت‌ها سمپاشی شوند. یکی از سموم حشره کش که برای از بین بردن موریانه‌ها و سوسک‌ها بکاربرده می‌شود سم سایپرمترین است. از این آفتکش با دز توصیه شده باید استفاده کرد و حتما تکرار سمپاشی انجام شود. بهتر است کلنی اصلی این حشرات شناسایی شده و اقدام به مسدود سازی آن و سمپاشی کنید با این کار جمعیت آنها بسیار کاهش خواهند داشت. دیگر سموم مثل لامبداسای هالوترین نیز می‌توانند در مهار این آفت موثر باشند.
برخی از آفتکش‌های طبیعی مثل روغن چریش می‌توانند آفتکش خوبی برای از بین بردن انواع آفات از قبیل ساس و سوسک‌ها و حتی موریانه بکارگرفته شوند. با آغشته کردن ابزار و وسایل چوبی به روغن چریش می‌توانید با موریانه‌ها به خوبی مبارزه کرد.
سرکه سفید معمولا در اکثر خانه‌ها و آشپزخانه‌ها یافت می‌شود اما این ترکیب علاوه بر استفاده‌های رایج می‌تواند در از بین بردن موریانه‌ها موثر باشد. برای استفاده از این ترکیب باید 2 قاشق غذاخوری سرکه سفید به همراه یک قاشق چایخوری آبلیمو ترکیب کرده و به صورت اسپری روی بخش‌های آلوده شده پخش کنید.
یکی از راه های از بین بردن خانگی موریانه‌ها استفاده از نمک است. در صورتی که به تازگی آلودگی به موریانه را مشاهده کردید آب نمک غلیظ تهیه کرده و در منطقه آلوده اعمال کنید تا این ترکیب با کم کردن رطوبت بدن آنها سبب نابودی آنها شود.
استفاده از سرما و گرمای شدید برای از بین بردن موریانه ها بکاربرده می‌شود. دماهای بالا تاحدود 120 درجه سلسیوس و دماهای پایین تا کمتر از 15 درجه سلسیوس می‌تواند سبب نابودی موریانه‌ها شود. توجه کنید که انجام این کار نیاز به دستگاه‌های ویژه دارد و از روش‌های سنتی برای این کار خودداری کنید چرا که ممکن است سبب آسیب‌های ناخواسته شود.
یکی از ترکیباتی که می‌تواند به نابودی موریانه‌ها کمک کند ترکیب اسیدی اسید بوریک است. استفاده از این ترکیب معمولا راه حل نهایی برای از بین بردن موریانه است. برای این کار باید با رعایت نکات ایمنی در حین استفاده از ترکیبات اسیدی اقدام به پخش مناسب آن روی سازه‌های چوبی کنید تا موریانه‌ها از بین بروند.
به این نکته توجه کنید که روش‌های غیر شیمیایی مثل استفاده از نمک، روغن چریش و یا سرکه سفید از بین برنده کامل موریانه نیستند و در مراحل ابتدایی حمله موریانه ها ممکن است به کنترل آن ها کمک کند اما در شرایط ظغیانی باید اقدامات جامع‌تری انجام دهید تا از شر این موجود خسارت زا خلاص شوید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی یکی از آفات مهم انباری و خانگی یعنی موریانه‌ها پرداخته شد و راه های پیشگیری از هجوم این آفت به منازل و سازه‌های چوبی بررسی شدند. در مبارزه با موریانه ها رعایت اقدامات پیشگیرانه اولویت به مراتب بالاتری دارند چراکه پس از آلوده شدن منزل به این آفت، مهار آن امری هزینه بر و زمان بر است که ممکن است سبب اختلال در زندگی روزمره شود.
