جامع‌ترین راهنمای کاشت و نگهداری گیاه کالانکوئه
گیاهان از تنوع بسیار زیادی در بین موجودات زنده برخوردار هستند و به لحاظ اینکه در گروه تولیدکنندگان غذا برای سایر موجودات هستند از اهمیت زیادی برخوردارند. در بین گیاهان، گروهی از آنها ویژگی‌های ظاهری خاصی دارند که سبب زیبایی آنها می‌شود، از این گیاهان به عنوان گیاهان زینتی یاد می‌شود و در جامعه امروزی علاقه زیادی به نگهداری از این دسته از گیاهان وجود دارد چرا که سبب نزدیکی بیشتر انسان با طبیعت شده و افسردگی را از انسان دور می‌کنند. بسیاری از این گیاهان در فضای بسته منازل و یا ادارات به تصفیه بهتر هوای محیط کمک زیادی می‌کنند که این موضوع به سلامت محیط زندگی ما کمک می‌کند. در این مقاله به معرفی گیاه زینتی کالانکوئه پرداخته و روش‌های کاشت و نگهداری از آن را شرح خواهیم داد.
معرفی گیاه کالانکوئه
گیاه زینتی کالانکوئه با نام علمی Kalanchoe sp. شناخته می‌شود. این گیاه متعلق به خانواده گیاهی کراسولاسه یا گل‌نازیان می‌باشد. برای این جنس گیاهی بیش از 120 گونه گیاهی که در نواحی گرمسیری رشد می‌کنند. این گیاه بافتی ساکولنتی دارد و بیشتر در نواحی گرمسیری آفریقا و جزیره ماداگاسکار به صورت بومی رشد می‌کند.
نکته جالبی که در خصوص این گیاه وجود دارد این است که این گیاه به عنوان اولین گیاهی است که به فضا ارسال شده است و این کار توسط شوروی در سال 1979 میلادی انجام شد.
گل کالانکوئه به صورت بوته‌ای و یا یکساله علفی رشد می‌کند اما در برخی از گونه‌ها رشد به صورت دو ساله نیز دیده شده است. برخی گونه‌های این گیاه در جزیره ماداگاسکار تا ارتفاع 6 متری نیز رشد داشته‌اند اما اکثریت گونه‌های این گیاه در حدود یک متر یا کمتر ارتفاع می‌گیرند.
گل‌های گل کالانکوئه با رشد سلول‌های گلبرگ تولید می‌شود و با این کار گل‌ها را به بیرون سطح گلبرگ هدایت می‌کند. این شکل از گلدهی نسبت به گیاهان زینتی رایج منحصر به فرد و با مکانیزمی جالب انجام می‌شود.
نیازهای گیاه کالانکوئه
گیاهان برای رشد نیاز دارند تا به طیفی از نیازهای آنها به درستی پاسخ داده شود و در صورتی که این نیازها در آن ها رفع نشود نمی‌توانند رشد خوبی داشته باشند. بسیاری از گیاهان زینتی به صورت غیربومی نگهداری می‌شوند و شرایط محیطی عادی که در آن نگهداری می‌شوند بسیار متفاوت از شرایط اقلیمی اصلی آن‌هاست از این رو باید ابتدا نیازهای یک گیاه را شناسایی نمود و در جهت رفع و تامین آن نیازها اقدام کرد. در این بخش به معرفی نیازهای گل زینتی کالانکوئه می‌پردازیم:
- نیاز نوری:
نور برای رشد گیاهان یک فاکتور مهم و ضروری محسوب می‌شود که در صورت فقدان آن رشد گیاه به درستی انجام نخواهد شد. نیاز به نور در گیاهان بسته به نحوه رشد آنها و ویژگی‌های فیزیولوژیکی که دارند متفاوت است. گل کالانکوئه برای رشد به نور مستقیم و یا غیر مستقیم نیاز دارد و در شرایط نوری منازل و ادارات به خوبی رشد می‌کند.
- نیاز آبی:
دریافت آب به صورت منظم و مطابق با نیاز گیاهی یکی از ضرورت‌های رشد مناسب می‌باشد و درصورتی که آبیاری به صورت درست انجام نشود گیاه دچار مشکلات ریشه خواهد شد و یا با تنش آبی رو به رو می‌شود. از آن جا که گیاه کالانکوئه یک گیاه ساکولنتی بوده و بافت گوشتی دارد نسبت به شرایط کم آبی مقاومت دارد و آبیاری زیاد سبب آسیب به بافت‌های آن می‌شود. آبیاری هر چند هفته یکبار در فصل رشد و تا چند ماه یکبار در فصول پاییز و زمستان برای این گیاه مناسب می‌باشد.
- نیاز دمایی و رطوبت:
دما و رطوبت در مجموع تایین کننده این موضوع هستند که آیا یک گیاه در یک منطقه یا محیط توانایی زیست دارد یا خیر. گیاهان براساس شرایط دمایی و رطوبتی تغییرات زیادی در خود ایجاد می‌کنند و می‌توانند در محیط‌های تامین کننده نیاز دمایی و رطوبتی به خوبی رشد کنند. دمای ایده آل برای رشد گیاه کالانکوئه بین 15 تا 25 درجه سلسیوس بوده و نسبت به شرایط رطوبتی محیط آنچنان سختگیر نیستند. از این گیاه باید در برابر یخ‌زدگی حفاظت شود.
- نیاز تغذیه‌ای:
تغذیه گیاهی نقش بسیار پررنگی در رشد مناسب گیاهان و درختان دارد و این موضوع به اثبات رسیده است. استفاده از کودهای افزایش رشد، کودهای گلدهی، کودهای ریشه‌زا و.. در فصل رشد می‌تواند به بهبود شرایط رشدی گیاه کمک زیادی کند. کودهای آمینواسید، کود جلبک دریایی و سایر کودهای کامل NPK به صورت مایع یا پودری به راحتی طبق برنامه تغذیه‌ای قابل استفاده هستند. کوددهی طبق برنامه و هر ماه یکبار برای کالانکوئه‌هایی که در منازل و فضای بسته نگهداری می‌شوند توصیه می‌شود.
کاشت گل کالانکوئه
برای نگهداری از گیاه کالانکوئه ابتدا باید محل کاشت و نگهداری آن را به خوبی مشخص کنید، در صورتی که از این گیاه در باغچه نگهداری می‌کنید، خاکی که این گیاه را در آن می‌کارید باید بافتی لومی تا شنی داشته باشد و حالت ماندابی به خود نگیرد. از کاشت این گیاه در خاک‌های با بافت رسی و سنگین و همچنین فاقد زه‌کشی باید خودداری کنید.
در صورتی که علاقمند به کاشت و نگهداری این گیاه در گلدان هستید می‌توانید از ترکیب خاک ترکیبی به صورت 50 درصد خاک آماده کاکتوس به همراه 50 درصد خاک بستر کشت آماده و یا 60 درصد خاک بستر کشت آماده به همراه 40 درصد پرلیت استفاده کنید. برای اطمینان از اینکه آب آبیاری در گلدان گیاه شما تجمع پیدا نمی‌کند می‌توانید از پوکه معدنی در انتهای گلدان استفاده کنید و یا اینکه گلدان مورد استفاده از جنس سفال باشد.
گیاه کالانکوئه به لحاظ رشدی گیاهی کند رشد محسوب می‌شود و هر دو الی پنج سال به بلوغ می‌رسد و به صورت کلی کالانکوئه‌هایی که در فضای باز رشد می‌کنند سرعت رشد بالاتری نسبت به کالانکوئه‌های فضای داخلی و بسته دارند و این موضوع بیشتر به شرایط نوری و محیطی بازمی‌گردد.
هرس گل کالانکوئه
هرس کردن ساقه کالانکوئه به شکلدهی بهتر آن و تحریک به گلدهی کمک می‌کند همچنین هرس بخش‌های آسیب دیده و یا مرده گیاه در تمیز و آراسته بودن ظاهر گیاه کمک می‌کند. هرس این گیاه را می‌توان در فصل‌های زمستان و یا اوایل بهار انجام داد.
چه هنگام گلدان کالانکوئه را عوض کنیم؟
برخلاف بسیاری از گیاهان که نیاز خاصی به تعویض گلدان ندارند، کالانکوئه برای رشد مناسب خود نیاز دارد که به صورت منظم گلدان و خاک آن تعویض شود. بهترین زمان برای تعویض گلدان کالانکوئه در پاییز و پس از گلدهی این گیاه می‌باشد. شما پس از تعویض گلدان این گیاه شاهد افزایش رشد و پر شدن آن خواهید بود. باید پس از هر بار تعویض گلدان؛ گلدانی بزرگتر انتخاب کنید. درصورتی که گلدان به اندازه کافی بزرگ باشد نیازی به تعویض آن نخواهد بود و می‌توانید مقداری خاک تازه به روی خاک قدیمی گیاه اضافه کنید.
چرا گل کالانکوئه من گل نمی‌دهد؟
در صورتی که تمام نکات برای نگهداری از این گیاه را به خوبی رعایت کرده‌اید اما هنوز شاهد گلدهی این گیاه نیستید باید راه چاره را در میزان نور دریافتی گیاهتان پیدا کنید! کالانکوئه برای اینکه به گلدهی تحریک شود نیاز دارد تا حداقل 6 تا 8 ساعت نور خورشید دریافت کند و در زمستان و پاییز مدت زمان زیادی را در شرایط تاریکی سپری کند، حداقل 14 ساعت تاریکی در روز به مدت 6 هفته نیاز به تاریکی در این گیاه را رفع می‌کند. با فراهم کردن این شرایط در بهار گیاه شما به خوبی گلدهی خواهد داشت.
تکثیر گل کالانکوئه
گیاه کالانکوئه در فصل رشد پاجوش‌های بسیار زیادی تولید می‌کند که این پاجوش‌ها سبب کاهش رشد گیاه اصلی می‌شوند. برای تکثیر این گیاه می‌توان از پاجوش‌ها کمک گرفت و یا اینکه قلمه ساقه از این گیاه تهیه نمود. برای تکثیر این گیاه می‌توانید طبق مراحل زیر عمل کنید:
- در صورتی که از قلمه ساقه برای تکثیر این گیاه استفاده می‌کنید ساقه سالم و بدون بیماری را انتخاب نموده و طولی از آن در حدود 10 تا 15 سانتی‌متر را برش دهید. برای پاجوش‌ها نیز باید پاجوش را به صورت کامل از محل اتصال به گیاه مادری با چاقو یا قیچی باغبانی تیز برش دهید.
- قلمه‌های تهیه شده را در معرض هوا قرار داده تا در محل برش پینه تشکیل دهند.
- برای تحریک ریشه‌زایی سریعتر قلمه ها را در هورمون اکسین یا هر ترکیب ریشه زای دیگر فرو ببرید و پس از آن در بستر کشت مشابه بستر کاشت گیاه بکارید.
- گلدان حاوی قلمه را در محلی با نور کافی قرار دهید تا ریشه دار شوند، ریشه دار شدن قلمه ها ممکن است تا یک ماه به طول بینجامد و در این زمان به قلمه ها آب ندهید.
آفات و بیماری‌های گل کالانکوئه
این گیاه نیز مثل سایر گیاهان ممکن است دچار آفات و بیماری های متعددی شود که باید برای مراقبت از آن نسبت به این عوامل شناخت نسبی داشته باشید. متداول ترین آفاتی که به این گیاه خسارت وارد می‌کنند شپشک‌های آردآلود و یا سپردار و دیگر حشرات مثل کنه‌ها هستند. برای دور کردن این آفات باید شرایط تهویه گیاه به خوبی برقرار باشد و همچنین در تغذیه گیاهی افراط نشود.
انواع بیماری های قارچی، باکتریایی و نماتد ممکن است به این گیاه حمله کنند که به صورت لکه برگی‌ها، پوسیدگی‌های نرم، اسکب و.. بروز کنند. در صورت بروز هرگونه علائم مشکوک به بیماری و یا آفت خاص با کارشناسان گیاهپزشکی مشورت کرده تا بهترین راهکار برای مهار این عوامل خسارت زا را به شما توصیه کنند.
جمع‌بندی
در این مطلب گیاه زینتی کالانکوئه معرفی شد و روش‌های کاشت، تکثیر و نگهداری از آن شرح داده شد تا بتوانید با کمک این مطالب از این گیاه به خوبی نگهداری کنید.
