کاشت و نگهداری گل اگزالیس
مقدمه
با شهری شدن هرچه بیشتر جوامع و فاصله گرفتن عموم مردم از طبیعت در زندگی روزمره گیاهان زینتی خانگی و آپارتمانی جایگاه خاصی در زندگی افراد پیدا کرده است و این گیاهان زینت بخش محل زندگی و یا محل کار افراد می‌باشد. یکی از گیاهان زینتی که قابلیت نگهداری در شرایط منزل و یا محل کار را دارد گیاه اگزالیس می‌باشد. این گیاه به واسطه داشتن برگ‌ها و گل‌های منحصر به فرد می‌تواند شما را مجذوب خود کند. این مطلب در دشت سبز به معرفی این گیاه زینتی و روش‌های نگهداری از آن می‌پردازد.
معرفی گیاه زینتی اگزالیس
گل اگزالیس در فارسی معادل دقیقی ندارد و عموما به همین نام و یا گاهی شبدر زینتی نیز شناخته می‌شود. در زبان انگلیسی به آن False shamrock گفته می‌شود. این گیاه به لحاظ گیاه‌شناسی با نام Oxalis triangularis شناخته می‌شود که متعلق به خانواده گیاهی Oxalidaceae است. گیاه زینتی اگزالیس به صورت یک گیاه دائمی رشد می‌کند و بومی بسیاری از مناطق و کشورها در منطقه آمریکای جنوبی می‌باشد اما امروزه در سرتاسر دنیا گسترش پیدا کرده و به عنوان یک گیاه زینتی محبوب از آن نگهداری می‌شود.
برگ‌های این گیاه به رنگ زرشکی تا خرمایی دیده می‌شود که شکل آن‌ها نیز به صورت سه لوبی است و از این جهت شبیه جنس گیاهی Trifolium بوده که شباهت برگ‌ها در یک گونه از این جنس بسیار مشهود بوده و از آن به صورت عمومی با نام Shamrock یاد می‌شود. اسم شمروک دروغی به همین علت روی این گیاه گذاشته شده است.
گیاه اگزالیس می‌تواند تا ارتفاعی در حدود 50 سانتی‌متر از سطح زمین رشد کند. این رشد به صورت عرضی نیز انجام می‌شود و گیاه می‌تواند خود را در زمین و یا گلدان به صورت پهن شده رشد دهد. اگزالیس گیاه دائمی محسوب می‌شود که در آن ساقه هوایی مشابه سایر گیاهان زینتی وجود ندارد و برگ‌ها بر روی دمبرگ‌هایی که از ریزوم‌های غده‌ای گیاه منشا می‌گیرند، تشکیل می‌شوند. برگ‌های این گیاه زینتی شاخص‌ترین ویژگی این گیاه هستند و عمده زیبایی این گیاه به واسطه برگ‌ها ایجاد خواهد شد. همانطور که گفته شد رنگ برگ‌ها در این گیاه به صورت زرشکی و یا خرمایی دیده خواهد شد و شکل برگ‌ها به صورت سه برگچه مثلثی و یا تخم‌کرغی شکل است که به هم متصل هستند.
ویژگی جالب گیاه اگزالیس پاسخ آن به شرایط نوری محیط است که در برگ‌ها این موضوع دیده می‌شود. در انتهای روز و همزمان با آغاز تاریکی هوا برگ‌های این گیاه شروع به جمع شدن خواهند کرد و با فرارسیدن صبح و طلوع آفتاب مجدد برگ‌ها باز خواهند شد. در حین بسته شدن برگ‌ها، برگچه‌ها به سمت رگبرگ اصلی تا خواهند شد.
کاشت گیاه زینتی اگزالیس
گیاه زینتی اگزالیس توانایی رشد در فضای باز و یا فضای داخلی منزل را دارد. نکته‌ای که در خصوص انتخاب محل نگهداری این گیاه حائز اهمیت است شرایط دمایی آن است که باید بین 15 تا 25 درجه سلسیوس باشد. دماهای بیشتر و یا کمتر از آن آسیب‌زا خواهند بود.
در صورتی که قصد دارید از این گیاه در شرایط منزل نگهداری کنید باید یک گلدان مناسب با اندازه گیاهتان و اندازه‌ای که در آینده پیدا می‌کند انتخاب کنید تا برای رشد و گسترش دچار مشکل نشود. بستر کشت مناسب مهمترین بخش یک گیاه زینتی است که باید به درستی و مطابق با نیاز گیاه تامین شود. به همین جهت برای انتخاب بستر کشت برای گیاه اگزالیس، باید خاکی که بافت تقریبا سبکی دارد و از مواد آلی نیز غنی باشد انتخاب کنید. زه‌کشی و تهویه خاک نیز برای حفظ سلامت ریشه گیاه حائز اهمیت است.
از اجزای مناسبی که می‌تواند یک خاک سبک و غنی را شکل دهد می‌توان به پیت ماس، کوکوپیت، پرلیت و یا ورمی کمپوست اشاره کرد. استفاده از پوکه معدنی که با نام لیکا نیز شناخته می‌شود برای افزایش زه‌کشی خاک و جلوگیری از ایجاد حالت ماندابی در گلدان اهمیت دارد.
در صورتی که شرایط دمایی لازم برای کاشت این گیاه در فضای بیرونی منزل فراهم است، محلی را انتخاب کنید که به لحاظ زه‌کشی خاک وضعیت مطلوبی دارد و از کاشت این گیاه در محل‌هایی که زمین حالت ماندابی به خود می‌گیرد و بافت سنگینی نیز دارد اجتناب کنید. از کاشت این گیاه در زیر سایه درختان یا بوته‌های دیگر نیز خودداری کنید تا مانع از رسیدن نور به گیاه نشوید.
نیازهای گیاه زینتی اگزالیس
گیاه زینتی اگزالیس برای اینکه بتواند رشد ایده‌آلی داشته باشد باید بتواند طیفی از نیازهای خود را برطرف نماید و یا این نیازها از طریق محیط تامین شوند. در این بخش به معرفی این نیازها خواهیم پرداخت:
- نیاز نوری:
گیاه اگزالیس برای رشد بهینه خود به نور غیر مستقیم نیاز دارد و در شرایط نوری شدید دچار آسیب خواهد شد.
از آنجایی که این گیاه می‌تواند رنگ‌های برگ متفاوتی داشته باشد، در رنگ زرشکی نیاز گیاه به نور بیشتر از رنگ سبز می‌باشد در غیر این صورت رنگ برگ‌ها از زرشکی به سبز تغییر خواهد کرد.
- نیاز دمایی:
دمای ایده‌آل برای این گیاه بین 15 تا 20 درجه سلسیوس است. این گیاه در شرایطی که دمای هوا در منزل بالاتر از 27 درجه سلسیوس باشد ظاهری پژمرده و بی‌حال به خود می‌گیرد.
- نیاز آبی:
گل اگزالیس برای رشد مناسب نیاز به آبیاری متوسطی دارد. از آنجایی که این گیاه از ریزوم تشکیل شده است و این ریزوم‌ها بافتی گوشتی دارند، آبیاری بیش از حد چه در تعداد دفعات بالا و چه در میزان بالا می‌تواند سبب بروز خفگی ریشه و نابودی آن شود. در این حالت گیاه دچار پژمردگی خواهد شد و شادابی خود را نیز از دست می‌دهد. آبیاری را در منزل تنها به زمانی که خاک آن به خوبی خشک شده باشد محدود کنید و از آبیاری به صورت غرقابی نیز پرهیز کنید. در فصل زمستان که گیاه به خواب رفته است نیز آبیاری را محدود کنید تا از آسیب به گیاه جلوگیری شود.
- نیاز تغذیه‌ای:
برای تغذیه مناسب این گیاه بهتر است تا در درجه اول از خاک‌های غنی و مناسب استفاده کنید و در صورتی که قصد تغذیه گیاه به روش کوددهی را دارید می‌توانید از کودهای کامل که با نام کود کامل NPK شناخته می‌شوند استفاده کنید. دقت کنید که فرم پودری این کودها که با عناصر ریزمغذی نیز غنی شده باشند مناسب تر هستند.
تکثیر گیاه زینتی اگزالیس
گیاه اگزالیس را می‌توان به دو روش تکثیر کرد
: 1. با کمک بذر
2. با کمک تقسیم ریزوم.
- تکثیر از طریق بذر گل می‌توان گفت ساده‌ترین راه تکثیر این گیاه است اما از آنجایی که ممکن است در هر شرایطی این گیاه بذر تولید نکند و یا بذرها از قوه نامیه مطلوبی برخوردار نباشند، تکثیر با این روش در منزل و یا به صورت غیر تجاری توصیه نمی‌شود.
- در این روش باید شما کمی دقت به خرج دهید و به آرامی مراحل تکثیر را پیش ببرید. در این روش در زمانی که گیاه وارد فاز خفتگی می‌شود و همزمان با تعویض گلدان گیاه می‌توانید از طریق تقسیم ریزوم‌هایی که گیاه در طول فصل رشد تولید کرده است اقدام به تکثیر گیاه کنید.
ابتدا به آرامی گیاه را از خاک گلدان خارج کنید و اقدام به زدودن خاک‌های اطراف ریشه و ریزوم‌های گیاه کنید. سپس با کمک یک چاقوی تیز و ضدعفونی شده اقدام به تقسیم این ریزوم‌ها کنید و هر ریزوم را در یک گلدان با بستر کشت مناسب بکارید و در مکانی با نور مناسب قرار دهید تا گیاهچه آشکار شود.
مشکلات گیاه زینتی اگزالیس
زردی برگ‌ها در فصل رشد نشان از آبیاری بیش از حد گیاه است مگر اینکه علت آشکار دیگری داشته باشد. در این حالت باید اقدام به مدیریت آبیاری کنید.
اگر با دراز شدن ساقه‌های این گیاه مواجه شدید گیاهتان دچار کمبود نور است و برگ‌ها در حال حرکت به سمت نور می‌باشند. اقدام به جابجا کردن گلدان به سمت محل پرنور تر کنید.
آفات متعددی ممکن است به این گیاه حمله کنند که از آن‌ها می‌تواند به شپشک‌های آردآلود و یا انواع کنه‌ها اشاره کرد. در صورت آلودگی به شپشک‌های آردآلود از سموم فسفره تماسی مثل کلرپیرفوس استفاده کنید. در فضای داخلی منزل می‌توانید از سموم ارگانیک مثل روغن چریش و یا پالیزین نیز استفاده کنید.
آلودگی گیاه به کنه‌ها با استفاده از کنه‌کش‌ها عموما برطرف خواهد شد. در صورت آلودگی شدید گیاه را از سایر گیاهان مجاور جدا کنید و اقدام به سمپاشی آن با سمومی مثل آبامکتین و یا فن‌پیروکسی‌میت کنید تا کنه‌ها از گیاه از حذف شوند.
جمع‌بندی
در این مقاله به معرفی گیاه زینتی اگزالیس و روش‌های کاشت، نگهداری و تکثیر آن پرداخته شد تا با این گیاه بیشتر و بهتر آشنا شوید و بتوانید به بهترین شکل از این گیاه نگهداری کنید تا گیاهی شاداب و سرحال داشته باشید.
