تریپس پیاز و راه های مبارزه با آن

کشت و کار های مختلف برای رسیدن به مرحله برداشت اقتصادی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند و یکی از این مشکلات آفات هستند. آفات گروهی از عوامل خسارت زای زنده هستند که از راه های مستقیم و غیر مستقیم می توانند کیفیت و کمیت محصول نهایی را کاهش دهند. آفات مکنده و جونده در این بین از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
یکی از آفات مخربی که می توان به آن اشاره کرد تریپس پیاز است که در این مطلب به معرفی آن و راه های مهار آن خواهیم پرداخت:
معرفی تریپس پیاز
تریپس پیاز آفتی پلی فاژ بوده که دامنه میزبانی وسیعی دارد. این آفت در سراسر دنیا یافت شده و با نام علمی Thrips tabaci شناخته می شود. طیف میزبانی این آفت شامل: خیار، کدو، پنبه، گوجه فرنگی، پیاز، لوبیا، نخود، چغندر قند، بادام زمینی، جعفری، کتان و.. می باشد.
معرفی و اهمیت پیاز
پیاز یکی از سبزیجات محبوب در سراسر دنیا بوده که در ارقام مختلف پرورش داده می شود. این محصول علاوه بر خواص دارویی خود در تهیه انواع غذاها نیز کاربرد گسترده دارد. به لحاظ اهمیت و میزان سطح کشت در دنیا، این محصول پس از گوجه فرنگی قرار می گیرد. چیزی که در خصوص پیاز از اهمیت بالایی برخودار است تندی طعم و عطر آن است که به دلیل وجود ترکیب فراری به نام سولفید پروپیل الیل می باشد.
پیاز گیاهی علفی، دو ساله و از خانواده liliaceae بوده که محصول فصل خنک محسوب می شود.
برگ های گیاه پیاز به صورت تو خالی و لوله ای بوده و برگ های جدید از مجرایی از برگ های قدیمی ایجاد می شوند.
مراحل رشدی تریپس پیاز
به منظور مبارزه با آفات و یا بیماری ها، شناخت چرخه زندگی آن ها و شناسایی مرحله حساس به منظور اقدام برای مبارزه اهمیت زیادی دارد. در این بخش به مراحل رشدی تریپس پیاز خواهیم پرداخت:
- بلوغ:
حشره بالغ تریپس، آفتی مکنده بوده که دارای دگردیسی بینابینی است. این حشره در حالت رشد کامل نزدیک به یک میلی متر طول داشته و در جنس ماده دو جفت بال باریک و کشیده دیده می شود.
رنگ بدن قهوهای، خاکستری روشن تا تیره بوده و بدن حشره باریک و کشیده است.
حشرات جنس نر از ماده ها کمی کوچکتر بوده وفاقد تخم ریز انتهای شکم هستند. تریپس در شرایط گلخانه بکرزا بوده و این به معنی تولید مثل بدون جفتگیری توسط جنس ماده است و در گلخانه به ندرت می توان جنس نر مشاهده نمود.
- پوره:
پوره یکی از مراحل رشدی در حشراتی بوده که دگردیسی کامل ندارند. پوره ها درواقع بسیار شبیه حشرات بالغ بوده اما اندازه بدن آن ها کوچکتر و رنگ بدن آن ها متفاوت تر است. رنگ بدن در پوره تریپس زرد بوده و چشم ها قرمز می باشند.
- لارو:
هماهنطور که گفته شد تریپس دارای دگردیسی بینابینی است و این بدان معنی است که مرحله لاروی (دگردیسی کامل) و مرحله پورگی (دگر دیسی ناقص) در آن قابل روئیت است.
لارو های تریپس در اندازه کوچک تر و رنگ زرد روشن بدن با شاخک های کشیده و امتداد به بخش جلویی بدن است. تریپس در این مرحله بیشترین فعالیت را در سطح پشتی برگ از خود نشان می دهد.
- تخم:
مرحله آغازین پس از جفتگیری در حشرات، تخم خواهد بود. در تریپس تخم های در اندازه بسیار کوچک در حدود 0.25 میلی متر بوده که جنس ماده آن را در درون بافت گیاهی خواهد گذاشت.
چرخه زندگی تریپس از مرحله تخم تا حشره بالغ 9 روز به طول خواهد انجامید. نسل های مختلف این گیاه عمدتا با یکدیگر همپوشانی دارند. این حشره زمستان را به صورت لارو روی بوته ها یا پوره یا شفیره در خاک و یا حشرات بالغ در بقایای گیاهی و درز و شکاف های خاک خواهد گذراند.
خسارت تریپس
تریپس مانند شته از شیره گیاهی با استفاده از قطعات دهاتی زننده مکنده تغذیه می کند. برگ هایی که مورد حمله تریپس قرار گرفته باشند به سمت پایین کج شده و خمیده می شود.
عمده فعالیت این آفت در برگ ها و پشت برگ ها می باشد. در پیاز روی سطح برگ پیاز فعالیت کرده و لکه های کلروز و نکروز به هم پیوسته ایجاد کرده که پس از مدتی سبب افتادگی برگ پیاز خواهد شد.
در پیاز حمله و خسارت تریپس به پیاز های بذری به بافت گل می تواند به سختی مهار شود و در صورت تداوم خسارت زیان هنگفتی به بار خواهد آورد.
تریپس ها همچنین میتوانند ناقل ویروس های گیاهی خطرناکی مثل ویروس spotted wilt در گیاه باشد.
مبارزه با تریپس پیاز
به منظور مبارزه با این آفت باید از روش های تلفیقی زراعی و شیمیایی کمک گرفت زیرا این آفت به راحتی می تواند در مزرعه به حالت طغیانی وارد شود.
- مبارزه زراعی:
استفاده از ارقام زودرس نسبت به دیر رس اولویت دارند زیرا حساسیت کمتر به تریپس مبتلا می شوند.
علف های هرز یکی از پناهگاه های اصلی این آفت برای زمستان گذرانی و انتقال برای فرار از مبارزه های شیمیایی و.. است. مبارزه با علف های هرز می تواند چرخه زندگی آفت را با اختلال مواجه کند.
استفاده از توری در گلخانه ها به منظور جلوگیری از ورود این آفت اهمیت زیادی دارد. توری هایی با مش حداقل 28 برای جلوگیری از ورود تریپس به گلخانه در ورودی گلخانه و ورودی تهویه ضروری است.
- مبارزه زیستی
تاکنون برای این آفت بیمارگر قارچی معرفی نشده اما یک گونه از کنه های شکارگر Amblysecius cuvumeris در گلخانه ها به منظور شکار تریپس ها استفاده می شود.
استفاده از کارت های زرد و کارت های آبی می تواند سبب جذب و شکار انبوه حشره شده و می توان از آن ها به منظور ردیابی و پایش حشره نیز استفاده کرد.
- مبارزه شیمیایی:
در مبارزه با تریپس پیاز باید بسیار محتاطانه عمل کرد و توجه به دوره کارنس سم اولویت زیادی دارد.
سم توصیه شده برای مهار تریسپ پیاز دی کلرووس با دز 0.8 لیتر در هزار لیتر آب می باشد.
دیگر سموم مانند تایدفیت و اسپینوساد با نام تجاری تریسر می توانند علیه این بیماری موثر واقع شوند.
جمع بندی
تریپس پیاز یکی از آفات مخرب و مهم بوده که می تواند مستقیم با کاهش کمیت و کیفیت و غیر مستقیم با انتقال ویروس های مخرب به گیاه سبب زیان هنگفت در مزرعه و گلخانه شود. در این مطلب به معرفی این آفت و روشهای مبارزه با آن پرداخته شد تا با آن بهتر و بیشتر آشنا شوید.