معرفی گل آشیانتوس و نکات مهم نگهداری و تکثیر آن

گیاهان همواره نقش بسیار پر رنگی در زندگی انسان ها دارند. حیات انسان و سایر موجودات زنده به طرز جدایی ناپذیری با بقای گیاهان گره خورده است و این موضوع ناشی از این است که گیاهان به عنوان تولید کننده غذا برای سایر موجودات هستند. یکی از جنبه های پنهان اثر گیاهان در زندگی انسان ها بخصوص انسان مدرن که از طبیعت بسیار فاصله گرفته نقش آن ها در کاهش اضطراب ها و افزایش روحیه و شادابی انسان و محیط زندگی است. از آن جا که زندگی امروزه انسان ها به صورت شهری و آپارتمانی است و بسیاری از افراد به صورت سنتی امکان نگهداری از گیاهان زینتی را ندارند به نگهداری از آن ها در شرایط منزل روی می‌آورند. در صورتی که نسبت به نیازهای گیاه خود آگاهی مناسبی داشته باشید می توانید به بهترین شکل از آن نگهداری کنید. در این مطلب به معرفی یکی از گیاهان زینتی پرداخته و نیازهای آن را معرفی و روش های رفع آن ها را نیز به صورت اصولی بررسی خواهیم کرد.

معرفی گل آشیانتوس

گل آشینانتوس در واقع گیاهی است متعلق به جنس گیاهی با همین نام Aeschynanthus spp که گونه های آن تا چیزی در حدود 150 گونه گیاهی را شامل می شود. این گیاه به صورت همیشه سبز رشد می کند و بومی نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد. بیشتر رشد این گیاه به صورت رو رست یا Epiphyte می باشد و به این معنی است که این گیاه روی بخش های زنده یا مرده مثل میله ها یا سازه های نزدیک خود رشد خواهد کرد. گیاه آشینانتوس در زبان انگلیسی با نام گیاه رژ لب یا Lipstick plant  معروف می باشد. علت نامگذاری این گیاه به این نام این است که جوانه های گل زمانی که هنوز باز نشده اند و در جام گل قرار دارند ظاهری شبیه به رژ لب پیدا می کنند.

برگ های گیاه رژ لب در انواع مختلفی از شکل ها مثل نیزه ای، تخم مرغی و بیضوی دیده می شوند. ظاهر این برگ ها عموما براق، چشمگیر و چرمی است. اگر با دقت به حاشیه برگ های این گیاه نگاه کنید می توانید ببینید که لبه های برگ های این گیاه ساده بوده و هیچگونه بریدگی و یا کنگره ای در برگ مشاهده نخواهد شد. طول برگ ها می تواند بین 7 تا 10 سانتی متر و عرض آن ها نیز بین 3 تا 6 سانتی متر دیده شود. اختلاف این اندازه ها به شرایط نگهداری و تامین شدن نیازهای این گیاه بستگی خواهد داشت.

گونه های مختلف این جنس گیاهی که به عنوان گیاه زینتی نگهداری می شوند بسیار متنوع هستند و این تنوع در ظاهر آن ها بسیار جلوه می کند.

نیازهای گل آشینانتوس

هر گیاهی برای رشد و توسعه خود به یک سری شرایط نیاز دارد تا بتواند رشد مناسب خود را محقق کند در غیر این صورت با مشکلات متعددی رو به رو خواهد شد. از آن جا که گیاهان امکان جابجا شدن خود به خودی را ندارند و این ما انسان ها هستیم که به پراکندگی آن ها بخصوص گیاهان زینتی کمک می کنیم بنابراین باید آن ها را در محل هایی نگهداری کنیم که امکان فراهم شدن حداقلی نیازهای آنها میسر باشد. در این بخش به معرفی مهمترین نیازهای گیاه آشینانتوس و بهترین روش های مدیریت آن ها خواهیم پرداخت:

• نیاز نوری:

همه ما با فرایند فتوسنتز در گیاهان به صورت کلی آشنا هستیم و می دانیم که زندگی گیاهان به دریافت نور گره خورده است. شما ممکن است شرایطی را در گیاهان خود تجربه کرده باشید که پس از دریافت نکردن نور شادابی خود را از دست داده و دچار پژمردگی خواهند شد. میزان و شدت نیاز به نور بسته به گیاهان مختلف متفاوت است. گیاه آشینانتوس برای اینکه رشد خوبی داشته باشد نیاز دارد تا نور خورشید را به صورت غیر مستقیم دریافت کند. این گیاه اگر در طول روز 2 ساعت نیز نور دریافت کند مشکلی برایش ایجاد نخواهد شد.

• نیاز آبی:

آبیاری گیاهان بخصوص زمانی که در شرایط گلدانی قرار دارند و از اقلیم اصلی خود به دور هستند بسیار اهمیت دارد. آبیاری صحیح به گیاه شما کمک می کند تا رشد بهتری داشته باشد و حساسیت آن نسبت به آفات و بیماری ها کاهش یابد. مشابه نیاز به نور در گیاهان مختلف، میزان نیاز به آب نیز در گیاهان متفاوت است. گیاه آشینانتوس علاقه دارد تا در محیط مرطوب رشد کند درست مشابه نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری. این موضوع به این معنی نیست که باید آن را همواره از آب غرق کرد! این شکل از آبیاری در نهایت سبب پوسیدگی ریشه خواهد شد. آبیاری این گیاه باید متعادل باشد به همین دلیل نباید اجازه دهید که خاک این گیاه به صورت کامل خشک شود و همواره زمانی که اندکی رطوبت در خاک وجود دارد اقدام به آبیاری کنید.

• نیاز دمایی و رطوبت:

دما و رطوبت در کنار هم یکی از مهمترین شاخص های اقلیمی برای گیاهان محسوب می شوند. در صورتی که از یک گیاه در شرایطی نگهداری کنید که با شرایط اقلیمی مناسب خود بسیار متفاوت باشد گیاه شما دچار اختلالاتی در رشد و توسعه پیدا خواهد کرد. گیاه آشینانتوس برای اینکه رشد خوبی داشته باشد دمای بین 15 تا 25 درجه سلسیوس برای آن بسیار مناسب است. دماهای کمتر از 10 درجه سلسیوس به بخش های مختلف این گیاه آسیب وارد می کند و ممکن است شاهد ریزش برگ های این گیاه باشید.

از آن جا که این گیاه بومی نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیری است تامین شدن رطوبت برای آن به میزان بالا الزامی است. مه پاشی در طول روز و یا استفاده از دستگاهای رطوبت ساز برای جبران رطوبت محیط قابل استفاده هستند.

• نیاز تغذیه ای:

تامین شدن مواد مغذی برای گیاهان به جهت رشد بخش های مختلف و توسعه آن ها ضروری است. این مواد مغذی علاوه بر اینکه به رشد بهتر گیاهان کمک می کنند بلکه سبب می شوند تا حساسیت گیاه به آفات و بیماری ها و همچنین شرایط نامساعد محیطی و تنش های غیرزنده کاهش پیدا کند. بر همین اساس برای تغذیه گیاه آشینانتوس در قدم اول از بستر کشت غنی از ترکیبات مغذی آلی استفاده کنید و در مرحله دوم در فصل رشد از ترکیبات کودی مختلفی از قبیل کودهای جلبک دریایی، کودهای کامل npk  و یا دیگر کودهای کشاورزی مناسب برای این گیاه استفاده کنید.

کاشت گیاه آشینانتوس

از آنجا که شرایط نگهداری از این گیاه در شرایط محیط باز در بسیاری از نقاط کشور ما فراهم نیست کاشت و نگهداری از این گیاه در شرایط گلدان بیشتر انجام می شود. به منظور نگهداری از این گیاه در شرایط گلدانی باید به نکاتی توجه داشته باشید:

همواره گلدانی با اندازه مناسب و ظاهری متناسب با سلیقه خود تهیه کنید و برای کاشت گیاه در آن بستر کشت مناسبی تهیه کنید. بستر کشت مناسب و ایده آل گیاه آشینانتوس باید غنی از مواد آلی باشد و از زه کشی مناسبی نیز برخوردار باشد تا آب آبیاری به راحتی بتواند از انتهای آن خارج شود. تا جایی که امکان دارد سعی کنید تا از بستر کشتی عاری از آفات و بیماری های مختلف استفاده کنید چراکه در صورت آلوده بودن خاک مورد استفاده به آفات و بیماری ها رشد گیاه شما با اختلال مواجه خواهد شد.

برای اینکه بتوانید ماده آلی بستر کشت خود را افزایش دهید می توانید از کمپوست های مختلف گیاهی و یا جانوری مثل ورمی کمپوست، کود دامی کاملا پوسیده و یا پیت ماس استفاده کنید. از آن جا که این گیاه رطوبت دوست بوده و نباید بستر کشت آن کاملا خشک شود ترکیباتی نظیر کوکوپیت که آب را در خود به مدت زمان معینی ذخیره می کنند قابل استفاده هستند.

پس از اینکه کاشت این گیاه در گلدان انجام شد باید آن را به محلی با نور مورد نیاز و فیلتر شده منتقل کنید و یک مرحله آبیاری مناسب داشته باشید تا بستر کشت شما به لحاظ میزان رطوبت در وضعیت مطلوب قرار بگیرد.

هرس گل آشینانتوس

اگر گیاه شما شاخه های آبشاری زیادی تولید نمود می توانید این شاخه ها را برای حفظ ظاهر زیبای گیاه خود و همچنین تشویق شاخه های جدید به رشد هرس کنید. این هرس نباید به صورت شدید انجام شود و تنها یک سوم این شاخه ها در هر مرحله حذف کنید. فرایند هرس نیز باید با استفاده از یک قیچی باغبانی تیز و ضدعفونی شده انجام شود تا از انتقال بیماری ها به گیاه جلوگیری شود.

تکثیر گل آشینانتوس

ازدیاد گیاهان از روش های مختلفی از قبیل بذر و یا بخش های رویشی قابل انجام است و با این کار در سطوح مختلف می توان به درآمد زایی رسید اما در حالت خانگی می توانید بقای گیاه خود را تضمین کرده و یا گیاهان جدیدی تولید نموده و به عزیزان خود هدیه دهید. در این بخش به معرفی روش های تکثیر گیاه آشینانتوس خواهیم پرداخت:

از سریع ترین راه های تکثیر گل آشینانتوس استفاده از قلمه ساقه است. در این روش باید ابتدا به دنبال یک شاخه سالم و عاری از آفات و بیماری ها باشید و با استفاده از یک چاقو و یا قیچی باغبانی تیز و ضدعفونی شده اقدام به جدا کردن آن از گیاه مادری کنید. توجه داشته باشید که بخش جدا شده باید در حدود 10 تا 15 سانتی متر  طول داشته باشد و هیچ جوانه ای روی آن نباشد. تعدادی برگ نیز باید از این بخش جدا شده حذف شود.

پس از تهیه قلمه بهتر است آن را در ترکیبات ریشه زا مثل کودهای ریشه زایی و یا هورمون های ریشه زایی فرو ببرید و بعد از آن در بستر کشت مناسب یاد شده فرایند کاشت را انجام دهید. همواره رطوبت محل کاشت قلمه را بالا نگهدارید تا زمانی که ریشه های گیاه شروع به رشد کنند.

پس از اینکه قلمه به خوبی ریشه دار شد آن را به یک بستر کشت دائمی و مناسب منتقل کرده و در محل اصلی مدنظر خود قرار دهید تا به خوبی رشد کند و گیاه جدید و کامل پدیدآورد.

جمع‌بندی

در این مقاله یکی از گیاهان زینتی مناسب برای نگهداری در شرایط منزل معرفی شد و نیازهای آن و همچنین روش های صحیح رفع آن نیز بررسی شد تا با این گیاه و نیاز های آن بیشتر آشنا شوید و بتوانید به بهترین شکل از آن نگهداری کنید.