چگونه از پیاز سنبل نگهداری کنیم؟
استفاده از گیاهان برای مقاصد مختلف که عمدتا به منظور تغذیه بوده است سابقه طولانی دارد و از این حیث از اهمیت بالایی برخوردار هستند. با این حال، در کنار این اهمیت، گیاهان عمدتا در فرهنگ ها نیز ریشه دوانده اند و در هر گوشه دنیا می توان گیاهانی را دید که برای ساکنین آن مناطق به عنوان یک نماد تلقی می شود. در کشور ما یکی از این گیاهان گیاه سنبل است که با فرهنگ باستانی ما عجین شده. این گیاه نماد تولد دوباره است و در سفره هفت سین سال نو به عنوان نمادی برای تولد دوباره قرار داده می شود. در این مطلب به بررسی چگونگی کاشت و نگهداری از این گیاه خواهیم پرداخت:
معرفی گیاه سنبل
گیاه سنبل گیاهی چندساله و علفی است که در گروه گیاهان پیاز دار قرار گرفته و در فصل بهار گل های زیبا و در رنگ های متنوع تولید می کند. به لحاظ گیاه شناسی، این گیاه با نام علمی Hyacinthus orientalis شناخته می شود که در خانواده گیاهی مارچوبگان قرار می گیرد. در زبان انگلیسی، گیاه سنبل با نام Hyacinth شناخته می شود. گیاه سنبل به لحاظ اقلیمی بومی منطقه شرق مدیترانه و خاورمیانه می باشد اما با گذشت زمان این گیاه به سایر مناطق جهان پراکنده شده و به صورت تجاری مورد استفاده قرار می گیرد.
گیاه سنبل در فصل بهار و آغاز رشد بخش های هوایی خود را از پیاز خود تشکیل می دهد، بخش هوایی این گیاه شامل 4 تا 6 برگ بدون دندانه و یا لبه به همراه یک گل آذین می باشد که گل های کوچک و در تعداد زیاد با پایه‌ای با طول کم به آن متصل است. معمولا رنگ بندی این گل ها براساس رقم آن ممکن است متفاوت باشد.
نیاز های گیاه سنبل
هر گیاهی برای اینکه بتواند رشد مناسبی داشته باشد نیازمند این است که نیازهای آن که باید از محیط تامین شود برطرف گردد. در شرایط طبیعی و سازگار به لحاظ اقلیمی رشد گیاه بدون مشکل انجام خواهد شد اما در شرایطی که گیاه از اقلیم سازگار خود خارج شود باید سعی شود تا نیازهای محیطی آن مشابه با شرایط اقلیمی برطرف شود. در این بخش به معرفی نیازهای گیاه سنبل برای رشد و گلدهی مناسب خواهیم پرداخت:
- نیاز نوری:
نور یکی از مهمترین فاکتورهای مورد نیاز برای رشد و توسعه گیاهی است. فقدان این عامل و عدم رفع آن در حد نیاز گیاه موجب اختلال در رشد خواهد شد. گیاه سنبل نور دوست می باشد و برای رشد باید در محلی که حداقل 6 ساعت نور دریافت می کند قرار بگیرد.
- نیاز آبی:
آبیاری و تامین آب مطابق با نیاز گیاه و ساختار فیزیولوژیک آن یکی از کلیدی ترین نکات در نگهداری از گیاهان است. گیاهان پیاز دار نسبت به آبیاری بیش از اندازه و شرایط غرقابی حساسیت بالایی دارند و دچار پوسیدگی خواهند شد. در صورتی که این پیاز این گیاه را در زمین کاشته اید باید نسبت به آبیاری آن، اگر بارندگی مناسبی نداشته اید، اقدام کنید. توجه کنید که خاک محل کاشت آن باید بین دو آبیاری به خوبی خشک شده باشد.
- دما و رطوبت:
گیاه سنبل نسبت به سرمای شدید زمستان و یا پاییز حساس است، هرچند این گیاه برای گلدهی مجدد در فصل بهار نیازمند دریافت سرماست اما سرمای شدید برای آن مخرب محسوب می شود. در اقلیم هایی که دمای هوای زمستان بالای 15 درجه سلسیوس قرار می گیرد بهتر است تا پیازها را از خاک درآورده و به محلی تاریک و خنک منتقل کنید و پیازها را حداقل 6 تا 10 هفته پیش از کاشت در این شرایط نگهدارید.
- تغذیه گیاهی:
یکی از نکات کلیدی برای داشتن گیاهی سالم و مقاوم در برابر شرایط مختلف تغذیه گیاهی مناسب است. این موضوع در خصوص گیاهان پیازدار از حساسیت بیشتری برخوردار است تا در بهار آینده انرژی کافی برای رشد مجدد را داشته باشند. برای تغذیه گیاهی سنبل در حین کاشت می توانید کمی از کودهای شیمیایی که به صورت NPK فرموله شده اند در ته گلدان یا محل کاشت استفاده کنید. شما می توانید از این کود در هنگام گلدهی در فصل بهار نیز استفاده کنید.
کاشت گیاه سنبل
در بخش پیشین با نیازهای گیاه سنبل و روش های رفع آن آشنا شدیم، در این بخش به روش های کاشت آن و همچنین معرفی خاک و بستر کشت مناسب این گیاه خواهیم پرداخت:
گیاه سنبل نسبت به بافت فیزیکی و شیمیایی خاک آنچنان حساس نیست اما بهتر است تا از خاک سبک، خصوصا در شرایط کاشت گلدانی و همچنین خاک با ترکیب شیمیایی اسیدی تا خنثی استفاده کنید. دقت داشته باشید که اگر قصد کاشت این گیاه را در گلدان دارید باید از باز بودن زهکش انتهای آن اطمینان حاصل کنید و همچنین بستر کشت باید از ایجاد شرایط غرقابی جلوگیری کرده و آب اضافی را خارج کند.
مواد آلی خاک و بستر کشت برای رشد این گیاه بسیار با اهمیت است، ترکیب خاک مناسب و غنی برای این گیاه شامل پیت ماس، پرلیت و کوکوپیت است که می توانید آن را به صورت آماده نیز تهیه کنید. در صورتی که از خاک باغچه برای پرکردن گلدان استفاده می کنید برای سبک تر کردن آن می توانید از پرلیت و کوکوپیت استفاده کنید.
به منظور کاشت این گیاه باید از پیازهای آن استفاده کنید. بهترین زمان کاشت پیاز سنبل در پاییز و حدودا 6 تا 8 هفته پیش از اولین یخبندان و سرمای شدید است. طرز صحیح کاشت این گیاه نیز به صورتی است که ریشه ها در انتها و نوک ساقه دار پیاز رو به بالا قرار بگیرد. عمق مناسب کاشت آن نیز در حدود 10 تا 15 سانتی متر می باشد.
در گلدان نیز سعی کنید گلدانی با اندازه دو برابر پیاز سنبل انتخاب کنید و برای جوانه زنی، نیاز سرمایی آن را مطابق کاشت در فضای باز برطرف کنید. پس از کاشت پیاز ها در گلدان و یا زمین و پوشاندن آن با خاک یک مرحله آبیاری انجام دهید و منتظر رشد آن در فصل بهار باشید.
شما همچنین می توانید با شبیه سازی شرایط نیاز سرمایی و شرایط دمایی در بهار پیازهای این گیاه را وادار به گلدهی کنید.
هرس گیاه سنبل
گیاه سنبل به هرس مشابه سایر گیاهان و گل های زینتی نیاز ندارد اما شما می توانید پس از گلدهی و پژمرده شدن گل های این گیاه، گل آذین آن را هرس کنید. توجه کنید که باید به برگ ها اجازه رشد دهید تا بتوانند انرژی مورد نیاز برای زمستان گذرانی پیاز را تامین و ذخیره کنند.
تکثیر گیاه سنبل
شما ممکن است علاقمند به تکثیر این گیاه باشید ما در این بخش بهترین روش برای تکثیر گیاه سنبل را آموزش خواهیم داد:
بهترین راه برای تکثیر این گیاه، استفاده از پیازهایی است که به صورت پاجوش از پیاز مادری رشد کرده اند. بزرگترین محدودیت این روش آن است که از زمان ظهور این پاجوش ها تا رسیدن آن به مرحله جداسازی و کاشت مستقل آن زمانی در حدود 2 تا 3 سال نیاز خواهد بود اما با این حال یکی از روش های کارآمد برای تکثیر گیاه سنبل محسوب می شود. برای انجام این کار می توانید طبق دستور زیر عمل کنید:
- پس از پایان گلدهی و از بین رفتن گل آذین و بخش هوایی این گیاه که تقریبا مصادف با اواخر تابستان یا اوایل پاییز است می توانید پیاز سنبل که دارای پاجوش هایی است را به آرامی از خاک بیرون بیاورید، توجه کنید که استفاده از دستکش برای حفاظت از دست ها در برابر ترکیبات سمی پیاز این گیاه الزامی است.
- سعی کنید تا جایی که امکان پذیر است و بدون آسیب به پیاز ها، خاک های اضافی را جدا کرده و به آرامی به کمک دست یا چاقو و یا قیچی باغبانی تیز و ضدعفونی شده (به کمک الکل ضدعفونی 70 درصد یا وایتکس نیم درصد) پیازهای پاجوش را از پیازهای مادری جدا کنید.
- پس از جدا کردن پیازهای پاجوش سریعا آن ها را در بستر کشت قرار دهید. می توانید پیش از کاشت پیازهای جوان مقداری کود های گرانول در اختیارشان قرار دهید تا فرایند تثبیت پیاز سریع تر انجام شود.
تعویض گلدان سنبل
شما تا زمانی که از گلدان با اندازه مناسب و زهکشی ایده‌آل استفاده کنید برای پیاز سنبل اتفاقی رخ نخواهد داد و می توانند تا مدت زمان طولانی به رشد خود ادامه دهند. اگر به هر دلیلی نیاز به تعویض گلدان یا بستر کشت باشد می توانید از خاک های سبک و با مواد آلی بالا که به صورت دستی تهیه می شوند و یا از خاک گلدان آماده مصرف استفاده کنید.
توجه داشته باشید که پیازهای سنبل که به صورت هیبرید تهیه و توزیع می شوند طی سالیان متوالی قدرت تولید گل را به مرور از دست خواهند داد و شما شاهد این خواهید بود که سنبل شما دیگر مثل سال اول گلدهی مناسبی ندارد. بهتر است تا نسبت به جایگزینی پیازها پس از سالیان متوالی اقدام کنید.
آفات و بیماری های سنبل
گیاه سنبل نیز مانند سایر گیاهان ممکن است به آفات و بیماری های متعددی دچار شود. در این گیاه عمده این عوامل در ارتباط با پیاز گیاه است. بیماری های قارچی ناشی از نگهداری نامناسب پیاز ها در شرایط فاقد تهویه و دما و رطوبت نامناسب بسیار در این گیاه شایع می باشد.
در صورتی که آبیاری این گیاه چه در شرایط گلدان و چه در شرایط کاشت در زمین به صورت اصولی انجام نشود پوسیدگی پیاز سنبل رخ خواهد داد که راهکاری نیز برای درمان آن وجود ندارد و تنها باید از وقوع آن پیشگیری نمود.
توصیه می شود تا به هنگام خرید پیاز این گیاه از تهیه پیازهای با اندازه کوچک، ظاهر آسیب دیده یا بدشکل و همچنین پیازهای با بافت نرم یا هرگونه آلودگی مشکوک به بیماری های قارچی یا باکتریایی خودداری کنید.
جمع‌بندی
گیاه سنبل یکی از گیاهان بسیار زیبا و دوست داشتنی بوده که برای ما ایرانیان بسیار با معنی و مفهوم است در این مقاله سعی شد تا روش های کاشت و نگهداری از این گیاه بررسی شود تا با این گیاه و نیازهای آن بیشتر و بهتر آشنا شوید.
