آموزش تکثیر و کاشت گل رز در خانه
این روزها هر طرف را که نگاه کنید گل‌های رز زیبا را خواهید دید. کمتر کسی پیدا میشود که گل رز را دوست نداشته باشد. این گل به قدری زیبا و البته متنوع است که تقریبا با هر سلیقه‌ای جور در می‌آید و هر کسی بالاخره یک گونه از آن را می‌پسندد. بسیاری از افراد حتی خودشان گل رز را در خانه‌هایشان کاشته و پرورش می‌دهند. اگر شما هم از جمله افرادی هستید که از گل رز خوشتان می‌آید و فضای کافی برای پرورش و تکثیر آن را دارید، تا پایان این مقاله دشت سبز با ما همراه باشید. ما در این مقاله روش‌ها تکثیر و کاشت گل رز در خانه و همچنین نکات مراقبتی را بررسی خواهیم کرد.
درباره گل رز
می‌دانید که یکی از محبوب ترین گل‌هایی که در مناسبت‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته وهدیه داده می‌شوند گل رز است. بسیاری از افراد از خریدن شاخه‌ها رز برای خود لذت می‌برند، اما برخی افراد هم هستند که دوست دارند گل رز را در حیاط منزل خود و یا در گلدان بکارند و به طور دائمی از زیبایی آن لذت ببرند.
ویژگی‌های یک گل رز مناسب
مهم‌ترین کاری که قبل از کاشت رز باید انجام دهید، انتخاب یک گل رز مناسب است. گل رز مناسب باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- به اندازه باغچه شما بخورد. بعضی از انواع گل رز برای رشد نیاز به فضای زیادی دارند.
- متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه شما باشد.
- از نوع گلش خوشتان بیاید
روش‌های مختلف تکثیر و کاشت گل رز در خانه
برای تکثیر گل رز در خانه می‌توان از روش‌های متفاوتی استفاده کرد. در ادامه با انواع روش‌های تکثیر گل رز آشنا شوید.
قلمه زدن
ساده ترین روش کاشت گل رز در خانه قلمه زدن است. اما زمان و نحوه قلمه زدن گل رز، انتخاب قلمه سالم و قوی، بستر کاشت مناسب و تامین دما و نور کافی از جمله مواردی هستند که پیش از قلمه زدن باید به آن‌ها توجه کرد.مراحل قلمه زدن رز به شرح زیر است:
- انتخاب قلمه سالم و قوی
برای انتخاب یک قلمه مناسب قبل از هر چیز باید قلمه را از گیاه مادری سالم انتخاب کنید. قلمه را به اندازه ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر با قیچی باغبانی یا چاقوی تیزی که قبلا ضدعفونی کرده‌اید از زیر محل اتصال ساقه به برگ جدا کنید.
بهتر است ضخامت قلمه به اندازه یک مداد یعنی حدود یک سانتیمتر یا کمی بیشتر باشد. همچنین در انتخاب قلمه، آن قسمت از شاخه که دارای برگ‌های هفت برگچه‌ای هستند را حذف و قسمت وسط شاخه که دارای برگ‌های پنج برگچه‌ای هستند را انتخاب کنید.
- برش قلمه
برای جدا کردن قلمه از گیاه مادری، قلمه را به صورت اریب ببرید. برای اینکه نتیجه بهتری بگیرید حتما زخمی روی ساقه گیاه ایجاد کنید تا زمینه لازم برای ریشه‌زایی بهتر فراهم شود. ضمنا یادتان باشد برگ‌های اضافی قلمه را جدا و تنها دو تا سه برگ بالایی را حفظ کنید.
- کاشت قلمه
در این مرحله دو سوم قلمه را درون خاک یا بستر کشت مناسب بکارید. (بهترین بستر کاشت برای تکثیر گل رز به روش قلمه زدن، ماسه و کمپوست مخصوص قلمه است.) توجه کنید قلمه‌ها را به نحوی در خاک بگذارید که برگ‌ها دور از خاک باشند. خاک را اطراف قلمه جمع کرده و به خوبی فشار دهید تا قلمه در خاک کاملا مستقر شود.
- شرایط نگهداری قلمه
دقت کنید که قلمه رز برای ریشه‌دار شدن به محیط مرطوب نیاز دارد. به همین دلیل بهتر است روی قلمه‌ها را با نایلون شفاف بپوشانید تا شرایط گلخانه‌ای ایجاد شده و رطوبت مورد نیاز گیاه راحت‌تر فراهم شود. قلمه‌ها را در محیطی با دمای ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد و دور از تابش مستقیم نور خورشید، قرار دهید.
قلمه‌ها به هفت تا هشت هفته زمان نیاز دارند تا ریشه زایی را تکمیل کنند. بعد از آن می‌توانید گل را به گلدان اصلی منتقل کنید. اما مراقب باشید در زمان انتقال به ریشه‌های گیاه آسیب نرسد.
قلمه زدن رز در سیب زمینی
یکی از ترفند‌هایی که برای قلمه زدن و تکثیر گل رز در خانه از آن استفاده میشود،قلمه زدن در سیب زمینی است. برای این کار قبل از قرار دادن قلمه گل رز در بستر کشت، انتهای آن را داخل یک سیب زمینی کوچک فرو می‌کنند. این کار باعث میشود که مواد غذایی موجود در بافت سیب زمینی در دسترس قلمه بوده و به رشد بهتر قلمه‌ها کمک کند. اما دقت داشته باشید که هنگام قلمه زدن با کمک سیب زمینی، باید کاملا اصول بهداشتی را رعایت کنید تا سیب زمینی درون بستر کشت دچار گندیدگی نشود و قلمه شما از بین نرود.
خواباندن گل رز در هوا
بیشتر انواع گل‌های رز با شاخه‌های نرم و بلند را به روش خوابانیدن تکثیر می‌کنند که یکی از روش‌های راحت و بی دردسر تکثیر گل رز محسوب میشود. برای این کار ابتدا شاخه‌ای را انتخاب کنید که عاری از هرگونه آفت و بیماری باشد و مطمئن شوید که این شاخه گلدهی کرده است. تیغ و برگ‌های شاخه مورد نظر را جدا کرده و در محل تماس شاخه با خاک، چند برش کوچک روی شاخه و در پوست شاخه ایجاد کنید. شاخه را در خاک خوابانده و روی آن را با خاک نرم و حاصلخیز بپوشانید. اگر می‌خواهید سریع تر نتیجه بگیرید، می‌توانید قسمت خراش داده را توسط دستمال کاغذی به هورمون گیاهی ریشه‌زایی آغشته کنید تا فرایند ریشه‌زایی سریع تر و بهتر اتفاق افتد. همچنین می‌توانید قسمت پایین شاخه را با نایلون شفاف بپوشانید و داخل آن را با خزه و کود گیاهی مخلوط خیس شده پر و آن را به هم فشرده کنید تا رطوبت بهتر حفظ شده و شرایط مناسب‌تری برای تکثیر گل رز فراهم شود. ۳ تا ۸ هفته بعد از خوابانیدن شاخه، ریشه‌های گیاه ایجاد خواهند شد.
پیوند زدن
یکی دیگر از روش‌های تکثیر گل رز پیوند زدن است. برای ازدیاد گل رز به این روش، بهترین گزینه پیوند شکمی است. بهترین زمان برای انجام این کار از اوایل شهریور تا اواخر مهر است. مراحل پیوند زدن به شرح زیر است:
- ساقه‌ای از گل رز که گل یا غنچه داشته باشد را انتخاب کرده و آن را بوته جدا کنید.
- قسمت سرشاخه و قسمت انتهایی ساقه را جدا کنید.
- به کمک چاقوی پیوند زنی، پوست ساقه را از ۱۵ میلیمتر زیر جوانه به سمت بالا طوری ببرید که فقط کمی از قشر چوبی مغز ساقه زیر جوانه باقی بماند. به طوری که پوست را که از روی ساقه بر می‌دارید پیوندک به شکل بیضی نوک تیز در آید.
- برگ موجود در روی پیوندک را طوری از آن جدا کنید که یک تا دو سانتیمتر از دمبرگ روی پیوندک باقی بماند.
- روی شاخه‌ای که به عنوان پایه در نظر گرفته‌اید یک شکاف T شکلی ایجاد کنید.
- پیوندک را از سر شکاف T شکل آهسته زیر پوست و به سمت پایین داخل کنید تا تمام پیوندک زیر شکاف جا بگیرد و فقط جوانه و دمبرگ بیرون باقی بماند.
- محل پیوند را با نوار پلاستیکی یا چسب مخصوص پیوند ببندید تا پیوند و پیوندک به هم جوش بخورند.
- در شرایط محیطی مناسب پیوندک بعد از گذشت ۳ تا ۶ هفته بسته به انواع رقم گل رز، بدون باز کردن نوار چسب اطراف آن جدا میشود، ولی در شرایط محیطی سردتر این مدت طولانی‌تر خواهد شد.
تکثیر گل رز از طریق کاشت بذر
انواع رز‌های خودرو از طریق بذر تکثیر می‌شوند، اما تکثیر گل رز به روش کاشت بذر در باغبانی چندان معمول نیست. به هرحال برای کاشت گل رز از طریق بذر باید پس از خرید بذر مرغوب، مراحل زیر را طی کنید:
- بذر گل رز را به مدت ۶ تا ۸ هفته داخل دستمال مرطوبی در دمای ۲ درجه سانتیگراد یخچال نگهداری کنید و مراقب باشید که دستمال همواره مرطوب باشد.
- بعد از این مدت بذر‌ها را در عمق یک سانتیمتری سطح خاک قرار داده و به آرامی روی آن را با شن بپوشانید و با کمک اسپری آبیاری کنید.
- تا زمان جوانه‌زنی سطح بستر کاشت را مرطوب نگه داشته و گلدان را در محلی با دمای ۱۶ تا ۲۱ درجه سانتیگراد قرار دهید.
- جوانه‌زنی دانه‌ها ممکن است یک تا ۱۰ هفته طول بکشد. پس از ۳ تا ۴ برگی شدن می‌توانید آن‌ها را به گلدان‌های جداگانه منتقل کنید.
- گلدان را تا یک ماه در نزدیکی پنجره قرار داده و به تدریج میزان نور را برای بوته‌های جوان افزایش دهید.
بهترین زمان برای قلمه زدن گل رز
بهترین زمان قلمه گیری گل رز فصل بهار است. درواقع قلمه زنی را باید زمانی انجام دهید که شاخه دیگر گل نداشته باشد. از شاخه‌های جوان و سبز برای این کار استفاده کنید و دقت کنید که حداقل طول شاخه ۱۰ سانتی متر باشد.
پاییز هم زمان مناسبی برای قلمه زنی گل رز است. در پاییر باید از شاخه‌های چوبی برای قلمه زدن استفاده کرد و طول این ساقه بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی باشد باید باشد.
محل مناسب برای کاشت گل رز
باید درنظر داشته باشید که محل مناسب برای کاشت گل رز هلندی باید آفتابگیر بوده و چرخش هوای خوبی داشته باشد. رز باید حداقل شش ساعت در روز آفتاب بگیرد؛ بنابراین محلی که برای کاشت گل رز انتخاب می‌کنید، باید آفتابگیر و نورانی باشد. اگر این میزان آفتاب در منطقه شما نیست، حداقل اطمینان حاصل کنید که آفتاب صبحگاهی به آن می‌خورد. آفتاب صبحگاهی، شبنم‌ها را خشک می‌کند و احتمال بیماری گل را کم می‌کند.
خاک مناسب برای کاشت گل رز
خاکی برای قلمه زنی مناسب است که علاوه بر جذب خوب رطوبت از زهکشی و تهویه خوبی نیز برخوردار باشد. باید این منظور از چند نوع خاک می‌توانید استفاده کنید. در ادامه نسبت‌های هریک را آورده‌ایم:
- حجم های مساوی از خاک برگ + پرلایت
- دو حجم خاک برگ + یک حجم شن
- دو حجم کوکوپیت + یک حجم شن
هریک از این مخلوط‌ها که مورد استفاده قرار بگیرند بستر مناسبی برای قلمه فراهم می کنند. بهتر است دو ساعت قبل از کاشتن قلمه در خاک، خاک را آبیاری کنید تا این فرصت را داشته باشد که آب اضافی را از دست بدهد. پیش از این هم گفتیم که باید بیش از نیمی از قلمه را در خاک فرو برد خاک را اطراف قلمه بدهید تا قلمه سفت شود. کمی آب برای محکم شدن قلمه در جای خود لازم است.
آبیاری قلمه گل رز
در روزهای اول ریشه زایی قلمه باید هر روز آبیاری شود و محیط همواره مرطوب باشد. در روزهای بعد از ریشه زایی باید میزان آبیاری را کم کرد تا ریشه‌ها خودشان به دنبال آب بروند و رشد کنند.
باید بدانید که کم آبی در گیاهان به صورت علائمی مانند توقف رشد، کوچکتر شدن برگ، کوتاه شدن فاصله میان گره ها، بد شکل شدن برگ ها، سوختگی حاشیه برگ و ریزش برگ در گیاهان حساس به ریزش برگ، مشاهده می شود. پر آبی نیز علائمی دارد از جمله افزایش ارتفاع گیاه، آبدار شدن ساقه و نرم و شکننده شدن و گاهی پژمردگی و مرگ گیاه (در معرض نور)، کاهش اکسیژن و صدمه به ریشه و عدم جذب آب و مواد غذایی و در نهایت پژمردگی و توقف رشد. توجه کنید که پر آبی به معنای مصرف بیش از حد آب در هر دور آبیاری نیست، بلکه نشان دهنده تکرار دفعات استفاده از آب است.
کوددهی به گل رز
برای رشد گل رز کود فسفر و پتاسیم بیشتر از سایر کودها استفاده میشود. می‌توانید برای تولید رز شاخه بریده کمی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کمی آهن و منیزیم به خاک اضافه کنید. کودهای مخلوط حاوی پتاسیم برای جلوگیری از رشد آبکی شاخه های گل رز که غالبا در فصول بارانی روی می‌دهد موثر واقع می شود، با توجه به اطلاعات مذکور اقدام به خرید کود مناسب نمایید.
انتخاب بهترین شاخه و شناسایی محل قطع شاخه
هنگام تهیه قلمه رز باید توجه داشته باشید که از گیاهان مادری سالم و قوی استفاده کنید و ابزار لازم برای این کار مانند قیچی باغبانی و چاقو دارای تیغه‌های تیز و عاری از عوامل بیماری‌زا باشند. برای این کار شما ابتدا با استفاده از الکل قیچی یا تیغ را ضد عفونی کنید.
قلمه رز از ساقه های یکساله که گل داده اند گرفته میشود. ضخامت آن به اندازه یک مداد حدود یک سانتیمتر و اگر کمی بیشتر باشد بهتر است. دقت کنید، از قسمت انتهایی ساقه و قسمتی که رشد کافی نکرده، نباید استفاده کرد.
ایجاد قلمه مناسب بستگی به مکان قطع شدن قلمه دارد بهترین مکان درست زیر گره هاست.
بعد از انتخاب شاخه مورد نظر، قسمتی از شاخه را که دارای برگ‌های هفت برگچه‌ای است حذف و قسمت وسط شاخه که دارای برگ‌های پنج برگچه‌ای هستند را جهت قلمه‌زنی انتخاب کنید.
توجه داشته باشید، برش را به صورت اریب روی ساقه بزنید و یا اینکه حتما زخمی بر روی گیاه ایجاد کنید تا زمینه لازم برای ریشه زایی فراهم شود. یک برگ پنج برگچه‌ای با جوانه سالم و متورم را به عنوان قسمت اصلی قلمه انتخاب و در صورت نیاز یک یا حداکثر سه برگچه آن را به منظور کاهش عمل تعریق با قیچی ببرید.
نکات مراقبت از گل رز
در مناطق با سرمای شدید استفاده از مالچ به منظور حفاظت تنه و شاخه از سرما لازم است. اگر دما در زمستان تا ۲۰- درجه سانتی گراد برسد خاک دادن پای بوته تا ارتفاع ۲۰ سانتی متر لازم است. اگر دما به ۳۰- درجه سانتی گراد برسد استفاده از پلاستیک و پلی اتیلن لازم است و در بهار خاک و مالچ پای بوته جمع آوری می شود. رشد بیش از حد در آخر تابستان مقاومت به سرما را کاهش می دهد چون ایجاد ساقه های نرم و آب دار می کند. برای جلوگیری از این پدیده اولا در آخر تابستان باید کود داده شود و ثانیا فواصل آبیاری را بیشتر کرده و در اوایل پاییز آبیاری قطع می شود.
جمع بندی
پرورش گل رز در خانه، یکی از راه‌های بسیار آسان برای دلپذیرترکردن فضای خانه است. از بین روش‌هایی که در این مقاله گفته شد، راحت ترین و بهترین روش تکثیر گل رز، قلمه زدن گل رز و ریشه دار کردن آن در خاک است که شما می‌توانید به راحتی این کار را در خانه انجام دهید. علاوه بر این شما می‌توانید بذر گل رز را نیز تهیه کنید و از آن طریق به کاشت گل رز بپردازید. به هرحال هر یک از روش‌های کاشت را که انتخاب کنید می‌توانید از دشت سبز کمک بگیرید. دشت سبز یکی از جامع ترین فروشگاه‌های ارائه دهنده لوازم و ابزار کشاورزی است که شما می توانید با مشورت با کارشناسان این مجموعه بهترین روش تکثیر گل رز در خانه را انتخاب کرده و تمام وسال مورد نیازتات را نیز تهیه کنید.
