هرآنچه درباره نگهداری از اکالیپتوس باید بدانید

همانطور که می دانید گیاهان کاربرد های بسیار گسترده ای در ابعاد گوناگون دارند و استفاده از آن ها برای بقای بشریت سابقه طولانی دارد. گیاهان یکی از مهمترین موجودات زنده کره زمین هستند که بدون آن ها حیات از بین خواهد رفت و مسیر زندگی در کره زمین به کلی تغییر خواهد یافت. در کنار کاربردهایی که برای گیاهان از گذشته تا به امروز وجود داشته است که مهمترین آن استفاده به عنوان غذای انسان و دام بوده، کاربرد های مهم دیگری نظیر استفاده از گیاهان برای زیباسازی فضای زندگی شخصی و یا عمومی و استفاده های دارویی بسیار پررنگ شده است که با گذشت زمان و آشنا شدن بیشتر انسان با خواص و کاربرد های آن ها دامنه این گیاهان نیز وسیع تر شده است.

در این مطلب به معرفی گیاه اکالیپتوس به عنوان گیاه زینتی و دارویی خواهیم پرداخت و روش های نگهداری از آن و برطرف کردن نیاز های آن ها را نیز شرح می دهیم.

معرفی گیاه اکالیپتوس

درخت اکالیپتوس از خانواده Myrtaceae بوده و یکی از مهم‌ترین گونه‌های درختی در جهان محسوب می‌شود. این درخت بومی استرالیا است، اما به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود در بسیاری از نقاط جهان، از جمله مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، کاشته شده است. این گیاه با نام علمی Eucalyptus spp شناخته می شود که گونه های مختلفی دارد و هر گونه ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد. برخی از گونه های این گیاه عبارتند از:

Eucalyptus globulus (اکالیپتوس گلوبولوس یا اکالیپتوس معمولی)

Eucalyptus camaldulensis (اکالیپتوس رودخانه‌ای)

Eucalyptus citriodora (اکالیپتوس لیمویی)

Eucalyptus tereticornis (اکالیپتوس قرمز جنگلی).

برگ های درخت اکالیپتوس در بین گونه های مختلف آن تفاوت های ظاهری دارند اما برگ های بالغ معمولا کشیده و باریک بوده و به رنگ سبز مایل به آبی و چرمی هستند. یکی از ویژگی های شاخص برگ این گیاه این است که ترکیبات فرار زیادی در ساختار برگ تجمع پیدا کرده است که خواص دارویی و آفتکش دارد.

سیستم ریشه‌ای اکالیپتوس بسیار عمیق و گسترده است و می‌تواند به سطوح پایین آب‌های زیرزمینی دسترسی پیدا کند. این ویژگی باعث شده است که در خشک‌سالی مقاومت خوبی از خود نشان دهد. به دلیل مصرف بالای آب، در برخی مناطق کاشت آن به عنوان گونه مهاجم شناخته می‌شود.

گل‌های اکالیپتوس معمولاً دارای شهد زیاد هستند و زنبورها را جذب می‌کنند و گرده‌افشانی اغلب توسط زنبورها، پرندگان و باد انجام می‌شود. گل‌ها همچنین به رنگ‌های سفید، زرد، صورتی و قرمز دیده می‌شوند.

برخی از کاربردهای مهم اکالیپتوس عبارتنداز:

• دارویی: برگ و روغن اکالیپتوس در درمان مشکلات تنفسی، عفونت‌ها و دردهای عضلانی استفاده می‌شود.
• صنعت چوب: به دلیل رشد سریع و چوب محکم، در تولید کاغذ، الوار، و زغال چوب کاربرد دارد.
• کشاورزی و محیط زیست: برای جلوگیری از فرسایش خاک و ایجاد بادشکن در کشاورزی استفاده می‌شود.
• زیبایی و فضای سبز: برخی گونه‌ها به دلیل ظاهر زیبا در فضای سبز شهری کاشته می‌شوند.

نیاز های اکالیپتوس

در بخش قبلی با گیاه اکالیپتوس و برخی گونه های آن آشنا شده و ویژگی های مهم آن ها را نیز شناختیم. یکی از مهمترین نکاتی که پیش از کاشت و مراقبت از هر گیاهی باید به آن توجه کنید داشتن اطلاعات لازم درباره نیاز های گیاه و چگونگی رفع و یا امکان رفع آن می باشد. در این بخش به معرفی این نیاز ها و راه های رفع آن در خصوص گیاه اکالیپتوس خواهیم پرداخت:

• نیاز نوری:

همانطور که می دانید، نور و دریافت مناسب آن برای گیاهان بسیار حیاتی است و فقدان آن سبب افت رشد و کاهش شادابی خواهد شد. گیاه اکالیپتوس برای رشد و توسعه مناسب و خصوصا گلدهی نیاز دارد تا حداقل 6 ساعت در روز در معرض نور مستقیم قرار بگیرد زیرا گیاهی نور دوست است. در صورتی که به صورت گلدانی از این گیاه نگهداری می کنید آن را در محل پنجره های جنوبی قرار دهید تا نور بیشتری جذب کند.

• نیاز آبی:

تامین شدن آب به صورت مناسب و متعادل تضمین کننده سلامت و بقای گیاهان شماست. گیاه اکالیپتوس به خشکی مقاومت خوبی دارد اما اگر این شرایط برای مدت طولانی برقرار باشد اختلالات شدیدی در رشد آن ایجاد شده و آفات و بیماری ها به آن هجوم خواهند آورد. بهتر است تا آبیاری را به صورت متعادل انجام داده و از آبیاری غرقابی پرهیز کنید.

• دما و رطوبت:

یکی دیگر از ویژگی های مهمی که باید در رشد و توسعه گیاهان مختلف به آن توجه کنید تامین شدن شاخص های اقلیمی مانند دما و رطوبت است. گیاه اکالیپتوس نیاز دارد تا در دماهای تقریبا معتدل و بین 15 تا 25 درجه سلسیوس و در شرایط رطوبتی معتدل (نه خیلی خشک و نه خیلی مرطوب) قرار بگیرد. سرماها و دماهای شدید در زمستان ممکن است به این گیاه آسیب های جبران ناپذیری وارد آورد.

• نیاز تغذیه ای:

انجام شدن تغذیه گیاهی براساس شناخت نسبت به نیاز گیاه و همچنین شرایط خاک و عناصر در دسترس آن یکی از الزامات نگهداری از گیاهان است. برای تغذیه گیاهی و کوددهی اکالیپتوس اگر آن را در باغچه و فضای سبز کاشته اید نیاز زیادی به کوددهی نخواهید داشت و می توانید از کودهای با نیتروژن کم برای تغذیه آن استفاده کنید. اگر به صورت گلدانی از این گیاه نگهداری می کنید بهتر است در فصل رشد از کود های کامل NPK به صورت مایع یا پودری استفاده کنید.

کاشت اکالیپتوس

در این بخش به مرحله کاشت اکالیپتوس می رسیم و باید بستر کشت مناسب این گیاه را شناخته و آن را برای کاشت آماده کنیم. اکالیپتوس بهتر است تا در زمین و باغچه کاشته شود اما نگهداری از آن در گلدان نیز ممکن است، به شرطی که نیاز های آن به خوبی برطرف شود.

گیاه اکالیپتوس سازگاری بسیار خوبی با انواع خاک ها و بستر های کشت دارد اما بهترین خاک برای این گیاه می تواند خاک های اسیدی و سبک با زه کشی بالا و ماده آلی متوسط رو به بالا باشد. اصلاح خاک های سنگین و فقیر از نظر غذایی نیز به مرور با ترکیبات هیومیک اسید و یا انواع کمپوست ها مثل ورمی کمپوست و یا پیت ماس ممکن می باشد.

در شرایطی که قصد کاشت این گیاه در گلدان و یا محفظه های رشد بزرگ را دارید باید بستر کشت سبک و غنی شامل اجزایی مثل پیت ماس، پرلیت، کوکوپیت انتخاب کنید. سایر ترکیبات نظیر ورمی کولیت و یا ورمی کمپوست نیز می توانند در ترکیب خاک وجود داشته باشند.

چه زمانی گلدان اکالیپتوس را عوض کنیم؟

همانطور که گفته شد کاشت اکالیپتوس در گلدان بهترین گزینه پیش رو برای نگهداری از این گیاه نیست اما در صورت کاشت آن بهتر است از گلدان های بزرگ استفاده کنید تا از تعویض گلدان جلوگیری شود زیرا اکالیپتوس نسبت به دستکاری شدن و جابجایی ریشه های خود حساس است و به سرعت ممکن است دچار تنش شود.

هرس اکالیپتوس

گیاه اکالیپتوس نیاز به هرس مرتب ندارد از این رو هرس کردن این گیاه تنها به حذف شاخه ها و بخش هایی که نا هماهنگ و بیش از حد رشد کرده اند و یا دچار آسیب شده اند محدود می شود. از هرس کردن این گیاه در شرایط آب و هوایی بسیار مرطوب خودداری کنید.

آفات و بیماری های اکالیپتوس

به صورت کلی درخت اکالیپتوس اگر به خوبی تغذیه شده و نگهدرای شود مقاومت خوبی نسبت به انواع آفات و بیماری ها دارد اما اگر در معرض تنش های شدید باشد بسیار حساس خواهد شد. آفات چوبخوار یکی از مخرب ترین آفاتی اند که به محض بروز تنش به گیاه حمله کرده و سوراخ های متعدد در بافت تنه و شاخه ایجاد می کنند.

پوسیدگی های ریشه و پوسیدگی آوندی می توانند سلامت این گیاه را تهدید کنند اما باید از بروز این موارد با رعایت نکاتی که در بخش نیاز ها گفته شد جلوگیری کرد.

جمع‌بندی

گیاه اکالیپتوس یکی از گیاهان پرکاربرد در ابعاد مختلف است که می تواند در صورت توجه فواید زیادی داشته باشد اما دارای محدودیت هایی نیز به لحاظ زیست محیطی می باشد که باید توجه بسیار زیادی به آن کرد تا گونه های بومی در خطر نیفتند. در این مطلب به معرفی گیاه اکالیپتوس و نحوه کاشت و نگهداری از آن پرداخته شد.