آموزش جامع کاشت و نگهداری از پیاز گل نرگس
نقش گیاهان در زندگی ما انسانها غیرقابل انکار است و زندگی ما وابستگی تنگاتنگی به وجود این گروه از موجودات دارد. غذای ما انسان ها و همه جانوران از گیاهان تامین میشود و آنها به عنوان تولید کننده اصلی در زنجیره غذایی شناخته میشوند. درکنار ویژگی تولید کنندگی، گروهی از گیاهان به عنوان گیاهان زینتی شناخته میشوند که به صورت تجاری و در سطوح وسیعی مورد پرورش قرار میگیرند. میزان تنوع در بین این گروه از گیاهان بسیار بالاست و در هر اقلیمی می توان گیاهانی را به عنوان گیاه زینتی مشاهده کرد.
در این مطلب به روشهای کاشت و نگهداری پیاز گل نرگس خواهیم پرداخت.
معرفی گل نرگس
گل نرگس با نام جنس Narcissus شناخته میشود که متعلق به خانواده گیاهی Amaryllydaceae می باشد. این گیاه زینتی یکی از انواع گیاهان گلدار پیاز دار می باشد که یکی از راه های اصلی تکثیر آن پیازهای آن می باشد. این گیاه علفی و چند ساله است که پس از تولید ساقه گل دهنده و گل ها از بین رفته و پیازهای آن در خاک باقی میماند و درصورتی که به آن آسیبی وارد نشود سال آینده مجددا رشد نموده و تولید گل خواهد کرد. برگ های این گیاه از پیازهای آن منشا میگیرد که ممکن است در تعداد زیادی مشاهده شود، شکل برگ ها باریک و نوک تیز بوده و به رنگ سبز دیده میشود. ساقهای که از این گیاه ایجاد می شود عمدتا حامل یک گل خواهد بود اما ممکن است چند گل نیز روی یک ساقه دیده شود. بسیاری از گونه های گل نرگس از اواخر تابستان تا نزدیک به بهار خفتگی و خواب را تجربه می کنند اما تعداد کمی از گونه ها نیز وجود دارند که در فصل پاییز گلدهی دارند.
نیازهای گل نرگس
گیاهان مختلف به طیف وسیعی از شرایط و عوامل نیاز دارند تا بتوانند به خوبی رشد کنند و گلدهی داشته باشند. محیط و فاکتورهای آن تاثیرات غیرقابل انکاری روی رشد گیاهان دارد و در صورتی که شاخصهای محیطی به خوبی تامین نشوند امکان رشد فراهم نخواهد بود.
در این بخش به بررسی نیازهای گل نرگس و راه های رفع آن خواهیم پرداخت:
- نیاز نور:
نور یکی از مهمترین شاخصهای محیط است که تمامی گیاهان با شدت و ضعف به آن برای رشد نیاز خواهند داشت و در صورت فقدان آن دچار مشکلات اساسی خواهند شد. گل نرگس بهترین گلدهی را در شرایطی تجربه میکند که نور زیادی به آن برسد البته این گیاه میتواند در شرایطی که کمی سایه را هم تجربه کند رشد خوبی داشته باشد.
- نیاز آبی:
آبیاری مناسب و مطابق با نیاز و ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه میتواند سلامت و دوام آن را تضمین کند. گل نرگس در فصل رشد خود نیاز به آبیاری منظم دارد اما نباید آن را غرقاب نمود و باید زهکشی خاک در وضعیت ایدهآل باشد. آبیاری را باید پس از از بین رفتن گل ها و در فصل خواب گیاه قطع نمود تا پیاز آن دچار آسیب نشود.
- نیاز دما و رطوبت:
دما و رطوبت یکی از شاخص های تعیین کننده در رشد گیاهان محسوب می شوند بخصوص زمانی که یک گیاه برای آغاز مجدد رشد خود نیاز سرمایی داشته باشد. گل نرگس برای اینکه بتواند در بهار گلدهی داشته باشد باید یک دوره سرما را در فصل زمستان بگذراند. البته این نیاز سرمایی میتواند بسته به رقم های مختلف این گیاه متفاوت باشد اما به طور قطع این گیاه را نمیتوان در شرایط گرم و مرطوب پرورش داد و در بهترین حالت میتوان از آن به صورت یک گیاه یک ساله نگهداری کرد.
میزان رطوبت محیط تاثیر چندانی بر رشد گل نرگس ندارد و این گیاه در شرایط مرطوب و خشک می تواند رشد خوبی را تجربه کند.
- نیاز تغذیهای:
معمولا گل های نرگس نیاز به تغذیه فشرده مانند سایر گیاهان ندارند اما اگر از این گیاه در خاک های فقیر از نظر ترکیبات آلی و معدنی نگهداری میکنید میتوانید از کودهای شیمیایی یا کودهای ارگانیک استفاده کنید و یا از کمپوست های آلی برای اصلاح بستر کشت آن برای رشد بهتر استفاده کنید.
کاشت گل نرگس
برای کاشت گل نرگس باید پیازهای آن را ابتدا تهیه کنید و طبق عادت رشد این گیاه آن را در زمین یا گلدان بکارید. پیازهای گل نرگس حالتی نوک تیز در بخشی از خود دارند که این برامدگی باید رو به بالا در خاک قرار گیرد تا جوانه های رویشی بتوانند از خاک خارج شوند. اگر خاکی که برای کاشت پیازها انتخاب میکنید خیلی سبک است باید عمق کاشت آنها به 20 سانتی متر افزایش پیدا کند.
درصورتی که می خواهید زمان جوانه زنی پیازها کاهش پیدا کند پیازها را متراکم تر بکارید اما فاصله حداقلی 10 سانتی متری را رعایت کنید.
درصورتی که به فضای باز یا باغچه دسترسی ندارید و به نگهداری از این گیاه علاقهمندید جای نگرانی نیست چرا که می توانید گل نرگس را در گلدان بکارید!
برای کاشت این گیاه در گلدان باید گلدانی با عمق مناسب تهیه کنید تا حداقل 3 سال پیاز این گل بتواند در آن رشد کند. سپس باید بستر کشت مناسب حاوی مواد آلی تهیه کنید لازم به ذکر است که تهیه خاک سبک با زه کشی بالا و گلدانی که آب در آن تجمع پیدا نکند از الزامات می باشد. پس از کاشت پیازها در عمق مناسب باید آن را در شرایط دمایی و نوری مناسب قرار دهید تا رشد کرده و گلدهی داشته باشد. پس از گلدهی می توانید گلدان را به بیرون از فضای داخلی منتقل کنید تا نیاز سرمایی آن تامین شود. شرایط تاریکی و سرما درحدود 4 تا 7 درجه سلسیوس به مدت 16 هفته اگر در داخل منزل فراهم شود برای تامین شدن نیاز سرمایی این گیاه ایدهآل است. آبیاری پیازها باید در این مدت زمان به حداقل برسد و تنها زمانی آبیاری انجام شود که خاک بستر آن کاملا خشک شده باشد.
مراقبت های پس از گلدهی
یکی از نکات مهم در نگهداری از پیاز گل نرگس این است که پس از گلدهی و آغاز ریزش برگ ها و زردی آن ها اجازه دهید تا بخش هوایی به خوبی خشک شود تا پیاز آن بتواند مواد مغذی لازم برای گذراندن فصل سرما را در اختیار داشته باشد.
برخی از باغبانان پس از گلدهی نرگس پیاز ها را از زمین خارج کرده و جای خالی آن را با گیاهان زینتی دیگری پر می کنند و در فصل آینده مجدد انها را میکارند. برخی از باغبانان هم اجازه میدهند تا پیاز ها در خاک باقی بمانند تا در بهار مجدد گلدهی داشته باشند.
چرا گل نرگس گل نمیدهد؟
گل نرگس معمولا در فصل بهار و با تابش نور خورشید گلدهی خواهد داشت اما در برخی شرایط ممکن است گلدهی این گیاه با اختلال مواجه شود که در این بخش به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
- کاشت نادرست پیازها:
توجه کنید که اگر پیازها را سر و ته بکارید به هیچ وجه شاهد رشد آن نخواهید بود.
- پیازهای جوان:
درصورتی که به تازگی پیازهایی را که از تقسیم بوته بدست آمدهاند کاشتهاید ممکن است آن ها به سن کافی برای جوانه زنی نرسیده باشند. پیازهای جوان که هنوز به سن کافی نرسیده باشند به مدت 1 تا 2 سال گلدهی نخواهند داشت.
- عدم دریافت نور کافی:
درصورتی که پیازها را در مناطق سایه دار کاشته باشید و نور مناسبی به آن ها نرسد گلدهی دچار اختلال خواهد شد زیرا گل نرگس بسیار نوردوست می باشد.
- سرزنی زودتر از موقع:
پس از گلدهی باید به مدت حداقل 6 هفته بخش های هوایی گیاه نگهداشته شود تا بتوانند پیاز را برای فصل سرما و خواب تغذیه کنند. در صورتی که زودتر از موعد این کار انجام شود پیاز دچار ضعف خواهد شد و گلدهی آن با مشکل روبرو می شود.
تکثیر گل نرگس
تکثیر گل نرگس کار تقرییا آسانی محسوب می شود و با کمک پیازهای کوچک تر منشعب شده از پیاز مادری انجام می شود. برای انجام این کار باید طبق مراحل زیر عمل کنید:
- در فصل تابستان زمانی که بخش هوایی این گل از بین رفت باید کل یا بخشی از توده پیازها را از خاک بیرون بکشید.
- پس از خارج کردن پیاز ها از خاک آن ها را به مدت 2 روز در محلی سایه دار قرار دهید و سپس به آرامی با دست خاک ها را از پیاز ها بزدایید و آن ها را از هم جدا کنید.
- پس از جداسازی و تقسیم پیازها می توانید بلافاصله آنها را در خاک در عمقی معادل 2 برابر قطر پیازها بکارید و یا اینکه آن ها را در محلی مناسب برای کاشت در ماه های آینده انبار کنید.
توجه کنید که پیازهای کوچک بلافاصله گلدهی نخواهند داشت و طی چند سال تنها فقط بخشهای هوایی (برگ و ساقه) تولید میکنند و پس از آن گل تولید میکند.
آفات و بیماریهای گل نرگس
گل نرگس نیز مانند سایر گیاهان ممکن است مورد هجوم عوامل آسیب زا قرار بگیرد که باید با شناخت این عوامل مانع از ایجاد آسیب شد. بیماری ویروسی گل نرگس، پوسیدگی پیاز گل نرگس، کنه و نماتد پیاز نرگس از شایع ترین بیماریها و آفات این گیاه هستند.درصورتی که با موارد مشکوک در گل نرگس خود مواجه شدید حتما با کارشناسان گیاهپزشکی مشورت کنید تا بهترین راه مبارزه و رفع آن ها را به شما ارائه دهند.
جمعبندی
گل نرگس یکی از گل های زینتی دوست داشتنی بسیار معطر می باشد که می تواند زینت بخش باغچه یا گلدان شما باشد. در این مقاله به معرفی این گیاه و روشهای کاشت و مراقبت از آن پرداخته شد تا بتوانید به بهترین شکل از این گیاه مراقبت کنید و از گل های زیبای آن لذت ببرید.
