راهنمای کامل کاشت و نگهداری گل آکالیف
گیاهان در ادامه زندگی موجودات زنده بخصوص انسان‌ها نقش اساسی دارند چرا که آن ها در گروه موجودات تولید کننده قرار دارند و زندگی سایر موجودات وابستگی بسیار زیادی به این گروه از موجودات دارد. در بین گیاهان، گیاهان زراعی، درختان بخصوص درختان میوه از اهمیت بالاتری برخوردار هستند و به صورت تجاری مورد کشت و بهره‌برداری قرار می‌گیرند. گروه دیگری در بین گیاهان شناخته شده است که تحت عنوان گیاهان زینتی می‌باشند، این گیاهان به لحاظ تغذیه‌ای اهمیت ندارند اما با توجه به ویژگی‌های ظاهری و یا نحوه رشد، مورد توجه افراد قرار می‌گیرد تا از آن برای زینت بخشیدن به فضای داخلی و یا بیرونی محل کار و زندگی خود استفاده کنند.
در مقاله امروز دشت سبز به معرفی یکی از گیاهان زینتی می‌پردازیم و روش‌های نگهداری از آن را به صورت اصولی به شما آموزش خواهیم داد.
معرفی گل آکالیف
گیاه آکالیف یا آکالیفا، با نام علمی Acalypha sp شناخته می‌شود و به لحاظ گیاه شناسی در خانواده گیاهی Euphorbiaceae قرار می‌گیرد. نام علمی این گیاه از ریشه کلمه یونانی به معنی گزنه گرفته شده که اشاره به برگ‌های گزنه مانند آن دارد.
در زبان انگلیسی این گیاه با نام های Copperleaf و یا Three-seeded mercury شناخته می‌شود اما در زبان فارسی نام رایج این گیاه همان آکالیف یا آکالیفا می‌باشد.
جنس گیاهی آکالیف به انواع مختلفی از قبیل بوته‌ای، درختچه و یا علفی رشد می‌کند و به صورت تک پایه و یا دوپایه دیده شده است که بسته به گونه آن متفاوت می‌باشد. برگ‌های این گیاه به صورت متناوب و یکدست روی ساقه‌ها رشد می‌کنند، در این گیاه دو نوع گل آذین انتهایی و جانبی دیده می‌شود. رنگ برگ‌ها سبز بوده و رنگ گل آذین ها نیز عموما به رنگ قرمز مایل به صورتی دیده می‌شود.
نیازهای گل آکالیف
هر گیاهی برای اینکه رشد و توسعه مناسبی داشته باشد نیاز دارد که بخشی از نیازهای خود را برطرف کند، عمده این نیازها باید از طریق محیط تامین شوند و اقلیمی که آن گیاه در آن رشد می‌کند شاخص‌های محیطی را تعریف خواهد کرد. در این بخش به معرفی نیازهای مهم گیاه آکالیف پرداخته و راه های رفع آن ها را نیز بررسی خواهیم کرد.
- نیاز نوری:
نور برای رشد گیاهان از شاخص‌های بسیار مهم و غیرقابل حذف است چرا که تمامی واکنش های زیستی گیاهان انرژی خود را از فرایند فتوسنتز تامین می‌کنند که این فرایند با دریافت نور آغاز شده و با تولید انرژی پایان می‌یابد. گیاه آکالیف برای رشد خود نیاز دارد تا نور به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم دریافت کند اما نباید این گیاه را در معرض تابش مستقیم نور خورشید در ساعات بسیار گرم روز قرار داد تا از آفتاب سوختگی جلوگیری شود.
- نیاز آبی:
آبیاری صحیح یکی از کلیدی‌ترین نکاتی است که باید در نگهداری از هر گیاهی رعایت کنید. گیاهان مختلف نیاز آبی متفاوتی دارند و باید آب مورد نیاز خود را دریافت کنند، نه بیشتر و نه کمتر. اگر از گیاه آکالیف نگهداری می‌کنید و یا قصد نگهداری از این گیاه را دارید باید رطوبت خاک بستر آن را طوری تنظیم کنید تا همواره مرطوب باشد اما حالت غرقابی و چسبندگی نداشته باشد. آبیاری باید قبل از خشک شدن کامل خاک آن انجام شود.
- نیاز دمایی و رطوبت:
در صورتی که شرایط دمایی و رطوبتی برای گیاهان، مطابق با نیاز آن ها فراهم نباشد آن ها دچار تنش خواهند شد و یا رشد مناسبی نخواهند داشت. گیاه آکالیف به لحاظ بومی و اقلیمی، گیاه گرمسیری محسوب می‌شود و دمای متعادل در کنار رطوبت بالا را می‌پسندد. نباید اجازه دهید تا دمای اطراف رشد این گیاه زیر 15 تا 10 درجه سلسیوس بیاید.
- نیاز تغذیه‌ای:
گیاهان عمده مواد مغذی خود را از طریق ریشه‌ها به صورت طبیعی جذب می‌کنند و در طبیعت تغذیه برگی به ندرت اتفاق می‌افتد. در صورتی که از گیاهان در گلدان نگهداری می‌کنید باید بتوانید بخشی از نیازهای آن ها به عناصر مغذی را با کوددهی برطرف کنید. گیاه آکالیف برای رشد و نمو بخش‌های مختلف نیاز زیادی به مواد مغذی دارد و باید هر هفته و یا یک هفته در میان در فصل رشد با انواع کودهای مغذی تغذیه شود. استفاده از کودهای کامل NPK در کنار کودهای آمینواسیدی و کود جلبک دریایی می‌تواند به رشد این گیاه کمک کند. داشتن برنامه تغذیه‌ای مدون نیز یکی از ضرورت‌های رسیدن به رشد مطلوب گیاهان است. برای تهیه برنامه تغذیه‌ای مناسب می‌توانید از مشاوران دشت سبز کمک بگیرید.
کاشت گل آکالیف
از آن جایی که این گیاه نیاز به دمای متعادل و رطوبت ایده‌آل (بالای 50 درصد) دارد، نگهداری از آن در فضای باز در بسیاری از مناطق امکان‌پذیر نیست و باید در گلخانه‌ها و یا فضای داخلی منازل از این گیاه نگهداری کنید.
انتخاب گلدان با اندازه مناسب و بستر کشت ایده‌آل و سازگار با ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه قدم اول کاشت این گیاه در گلدان محسوب می‌شود. گیاه آکالیف می‌تواند در طیف وسیعی از خاک‌ها با بافت‌های شنی، لومی و یا رسی رشد داشته باشد و تنها در خاک‌های نزدیک به سواحل دریا نمی‌تواند رشد کند چرا که مقاومت خاصی نسبت به شوری ندارد.
خاک گل آکالیف باید اسیدیته مناسبی داشته باشد و میزان مناسب این شاخص برای آکالیف بین 6 تا 7.5 می‌باشد. بستر کشت انتخابی شما برای گلدان باید بسیار غنی باشد تا نیاز این گیاه به عناصر مختلف را برطرف کند، برای این منظور باید در ترکیب بستر کشت حتما از پیت ماس و یا ورمی‌کمپوست استفاده کنید.
داشتن زه‌کشی مناسب خاک و گلدان برای جلوگیری از تجمع آب در انتهای گلدان ضروری است. حتما پیش از کاشت گیاه در گلدان مطمئن شوید که سوراخ‌های انتهای گلدان باز هستند و برای خروج راحت تر آب از گلدان از پوکه معدنی در ته گلدان استفاده کنید.
استفاده از پرلیت در بستر کشت به زه‌کشی بهتر خاک و سبکی آن کمک می‌کند و برای حفظ هرچه بیشتر و بهتر آب در بستر کشت از کوکوپیت استفاده کنید.
پس از کاشت آکالیف در گلدان آن را به محلی از فضای داخلی خود منتقل کنید که نور متعادل و غیر آسیب زا دریافت کند. از جابجایی های بی مورد نیز خودداری کنید تا از بروز تنش جلوگیری شود.
تکثیر گل آکالیف
یکی از راه‌های حفظ گیاهان برای سالهای طولانی تکثیر آن‌هاست که با روش‌های جنسی (بذر) و غیرجنسی (بخش‌های رویشی) انجام می‌شود. در خصوص گیاه آکالیف استفاده از بذر کارایی ندارد چراکه هر گیاه به صورت مستقل گل آذین نر یا ماده تولید می‌کند و بهترین راه برای تکثیر این گیاه تهیه قلمه می‌باشد.
برای تکثیر گل آکالیف از طریق قلمه طبق مراحل زیر عمل کنید:
- ابزار باغبانی مناسب مثل قیچی باغبانی به همراه بستر کشت متناسب با ویژگی‌های یاد شده تهیه کنید.
- از ساقه گیاه بخش سالم و عاری از بیماری به طول 10 تا 15 سانتی‌متر انتخاب کرده و از گیاه مادری جدا کنید. روی قلمه حداقل دو برگ را حفظ کنید.
- برای تسریع فرایند ریشه دار شدن قلمه ها از هورمون اکسین و یا هر ترکیب ریشه‌زای دیگری می‌توانید استفاده کنید، انتهای بریده شده قلمه را به داخل ترکیب ریشه زا فروببرید و چند دقیقه در آن نگهدارید.
- قلمه آغشته به هورمون ریشه زایی را در بستر کشت بکارید و آن را به محیط مناسبی از نظر دما و رطوبت منتقل کنید تا ریشه دار شود.
بهترین زمان تعویض گلدان آکالیف
تعویض گلدان آکالیف به صورت نسبی مشخص می‌شود، در صورتی که بستر کشت این گیاه دچار ضعف مواد مغذی شده باشد و بافت آن آسیب دیده و یا برگ‌های آن دچار زردی شده و ریشه آن جایی برای رشد ندارد اقدام به تعویض گلدان کنید و همواره از بستر کشت با کیفیت آماده بهره‌ببرید و یا اینکه مواد تشکیل دهنده یک بستر کشت مناسب را تهیه کرده و اقدام به ترکیب کردن کنید.
هرس گل آکالیف
از آن جایی که گل آکالیف سرعت رشد بالایی دارد می‌تواند به سرعت شکل و شمایل مناسب خود را از دست بدهد و این موضوع در تابستان بیشتر به چشم می‌آید. برای اینکه گلدهی این گیاه در فصل آینده تحریک شود و سلامت خود را حفظ کند در فصل پاییز و با آغاز ریزش برگ‌های این گیاه آن را تا ارتفاع 30 سانتی‌متری از سطح زمین هرس کنید و در بهار آینده شاهد رشد مناسب و گلدهی چند برابر آن خواهید بود.
آفات و بیماری‌های گل آکالیف
مثل هر گیاه دیگری گل آکالیف نیز مورد هجوم آفات و بیماری های متعددی قرار می‌گیرد. در فضای داخلی این عوامل محدودتر هستند. کنه‌های تارعنکبوتی و سایر آفات مکنده مثل شپشک‌های سپردار یا آردآلود می‌توانند از این گیاه تغذیه کنند. برای پیشگیری از آلوده شدن این گیاه به کنه ها سعی کنید رطوبت اطراف آن را بالا نگهدارید و به صورت دوره‌ای مه‌پاشی داشته باشید. استفاده از روغن‌های آفتکش گیاهی مثل روغن چریش و یا روغن پالیزین نیز می‌توانند مانع از آلودگی شده و حتی آفات را نابود کنند.
انواع مختلفی از بیماری های قارچی و باکتریایی ممکن است به گیاه آکالیف حمله کنند و علائمی از قبیل پوسیدگی های طوقه و ریشه، لکه برگی‌ها و.. را ایجاد کنند. در صورت بروز هرگونه علائم مشکوک روی گیاه با گیاهپزشک برای توصیه سموم آفتکش و یا سموم قارچکش مناسب مشورت کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله گیاه زینتی آکالیف معرفی شد و روش‌های کاشت، تکثیر، هرس و سایر روش‌های نگهداری از آن شرح داده شد تا در صورت علاقه به نگهداری از این گیاه بتوانید اطلاعات کافی در خصوص نیازهای آن داشته باشید.
