5 کود میکرو برای گیاهان زینتی و دیگر گیاهان به همراه روش استفاده آن ها

 کودهای ریزمغذی به دلیل تأمین عناصر ضروری کم‌مصرف مانند آهن، روی، منگنز، مس، بور و مولیبدن نقش حیاتی در رشد و سلامت گیاهان دارند. در ایران، با توجه به شرایط خاک (اغلب قلیایی و با کمبود مواد آلی)، استفاده از این کودها برای گیاهان زراعی، باغی و زینتی بسیار رایج است. در ادامه، پنج کود ریزمغذی شناخته‌شده در بازار ایران معرفی شده و نحوه مصرف آن‌ها برای گیاهان مهم (مانند گندم، ذرت، درختان میوه) و زینتی (مانند رز، سانسوریا، پتوس) به طور کامل توضیح داده می‌شود.

کودهای میکرو (ریزمغذی) پرمصرف و شناخته شده

• １. کود کلات آهن(Fe)

 کود آهن کلات (مانند کلات آهن EDDHA یا EDTA  برای رفع کمبود آهن در خاک‌های قلیایی ایران بسیار پرکاربرد است. آهن در سنتز کلروفیل، فتوسنتز و عملکردهای متابولیکی گیاه نقش دارد. کمبود آن باعث زردی برگ‌ها (کلروز) به‌ویژه در برگ‌های جوان می‌شود.

برندهای معروف در ایران: میکروویت ای (فرتین اگرو اسپانیا)، کود آهن شوک (پن آمریکا)، کود مایع آهن

نحوه مصرف

• گیاهان مهم (زراعی و باغی)

روش خاکی: برای درختان میوه (مثل مرکبات، سیب، انار)، 30 تا 60 گرم برای هر درخت در طول فصل رشد از طریق سیستم آبیاری قطره‌ای یا مخلوط با خاک استفاده شود. برای محصولات زراعی (مانند گندم، ذرت)، 1 تا 1.3 کیلوگرم در هکتار به صورت هفتگی در سیستم کودآبیاری ریشه‌ای توصیه می‌شود.

محلول‌پاشی: 1 کیلوگرم در 1000 لیتر آب (غلظت 1 در هزار) برای محلول‌پاشی روی برگ‌ها، به‌ویژه در بهار و مراحل رشد رویشی. محلول باید برگ‌ها را کاملاً خیس کند.

• گیاهان زینتی

برای گیاهان آپارتمانی (مانند سانسوریا، پتوس، کاکتوس)، 8 سی‌سی کود مایع آهن در 1 لیتر آب حل شده و هر 45 روز یک‌بار روی برگ‌ها اسپری شود تا برگ‌ها نم‌دار شوند. برای آبیاری خاکی، 2-4 سی‌سی در 1 لیتر آب حل شده و هر دو هفته یک‌بار به خاک اضافه شود، به‌گونه‌ای که خاک کاملاً خیس شود.

نکات: از اختلاط با کودهای قلیایی خودداری کنید. قبل از مصرف، آزمایش خاک برای تعیین کمبود آهن انجام شود. در خاک‌های با pH بالا (بیش از 7)، کلات آهن EDDHA مؤثرتر است.

• ２. کود سولفات روی (Zn)

روی برای تولید هورمون‌ها، رشد ریشه و متابولیسم گیاه ضروری است. کمبود آن باعث کاهش رشد، کوچک شدن برگ‌ها و عملکرد ناقص سلولی می‌شود. کود سولفات روی (پودری یا گرانوله) در ایران بسیار رایج است.

برندهای معروف در ایران: کود روی کنجاله‌ساز، کود مولتی پروپلکس (گرومور).

نحوه مصرف

• گیاهان مهم (زراعی و باغی)

روش خاکی: برای محصولات زراعی (مانند برنج، ذرت)، 34 تا 44 کیلوگرم در هکتار به صورت نواری در خاک یا پخش سطحی قبل از کاشت استفاده شود. برای درختان میوه، 20-30 کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود.

محلول‌پاشی: 1 تا 2 کیلوگرم در 1000 لیتر آب برای محلول‌پاشی در مراحل اولیه رشد یا هنگام مشاهده علائم کمبود (کوچک شدن برگ‌ها).

• گیاهان زینتی

برای گیاهان زینتی (مانند رز، مریم‌گلی)، 1-3 گرم در 1 لیتر آب حل شده و هر 3 هفته یک‌بار به صورت محلول‌پاشی یا آبیاری خاکی استفاده شود. در زمان استراحت گیاه (زمستان) مصرف نشود.

نکات: خاک‌های قلیایی و آهکی ایران معمولاً کمبود روی دارند، بنابراین آزمایش خاک ضروری است. مصرف بیش از حد ممکن است به گیاه آسیب برساند.

• ３. کود سولفات منگنز (Mn)

منگنز در فتوسنتز، متابولیسم و تولید انرژی گیاه نقش دارد. کمبود آن باعث لکه‌های زرد بین رگبرگ‌ها می‌شود. کود سولفات منگنز در ایران برای محصولات زراعی و زینتی استفاده می‌شود.

برندهای معروف در ایران: کود منگنز کنجاله‌ساز، کود میکروویت.

نحوه مصرف

• گیاهان مهم (زراعی و باغی)

روش خاکی: 2 تا 20 پوند (حدود 0.9 تا 9 کیلوگرم) در هکتار برای محصولات زراعی (مانند گندم، گوجه‌فرنگی) به صورت مخلوط با خاک یا از طریق آبیاری.

محلول‌پاشی: 1-2 کیلوگرم در 1000 لیتر آب برای محلول‌پاشی در مراحل رشد رویشی یا هنگام گل‌دهی.

• گیاهان زینتی

برای گیاهان آپارتمانی (مانند فیکوس، برگ انجیری)، 1-2 گرم در 1 لیتر آب حل شده و هر 4 هفته یک‌بار به صورت آبیاری خاکی یا محلول‌پاشی استفاده شود.

نکات: در خاک‌های با pH بالا، دسترسی به منگنز کاهش می‌یابد. برای توزیع یکنواخت، می‌توان از کودهای NPK به عنوان حامل استفاده کرد.

• ４. کود بور (B)

توضیحات: بور برای تقسیم سلولی، رشد ریشه و گل‌دهی ضروری است. کمبود آن باعث ریزش گل‌ها، کاهش میوه‌دهی و بدشکلی میوه‌ها می‌شود. کودهای بورات در ایران رایج هستند.

برندهای معروف در ایران: کود بور شوک، کود فروت ست بمب.

نحوه مصرف

• گیاهان مهم (زراعی و باغی)

روش خاکی: حدود 5 کیلوگرم در هکتار به صورت پخش سطحی یا مخلوط با خاک قبل از کاشت برای محصولاتی مانند کلزا، پنبه و درختان میوه (انگور، سیب).

محلول‌پاشی: 0.5 تا 1 کیلوگرم در 1000 لیتر آب در مراحل قبل از گل‌دهی یا تشکیل میوه برای افزایش لقاح و جلوگیری از سال‌آوری.

• گیاهان زینتی

برای گیاهان زینتی (مانند رز، کاکتوس)، 0.5-1 گرم در 1 لیتر آب حل شده و هر 6 هفته یک‌بار به صورت محلول‌پاشی یا آبیاری خاکی استفاده شود.

نکات: مصرف بیش از حد بور می‌تواند سمی باشد، بنابراین دوز توصیه‌شده رعایت شود. برای گیاهان حساس به بور (مانند خیار)، آزمایش خاک ضروری است.

• ５. کود مولیبدن (Mo)

توضیحات: مولیبدن در متابولیسم نیتروژن و سنتز پروتئین‌ها نقش دارد. کمبود آن در خاک‌های اسیدی شایع‌تر است و باعث کاهش رشد و زردی برگ‌ها می‌شود. کودهای فسفات مولیبدن در ایران استفاده می‌شوند.

برندهای معروف در ایران: کود مولیبدن گرومور، کود میکرو کامل.

نحوه مصرف

• گیاهان مهم (زراعی و باغی):

روش خاکی: 0.1 تا 0.5 کیلوگرم در هکتار به صورت مخلوط با خاک یا از طریق کودآبیاری قبل از کاشت برای محصولاتی مانند حبوبات (نخود، لوبیا) و سبزیجات.

محلول‌پاشی: 0.05 تا 0.1 کیلوگرم در 1000 لیتر آب در مراحل اولیه رشد یا هنگام کمبود علائم (زردی برگ‌ها).

• گیاهان زینتی

برای گیاهان زینتی (مانند مریم‌گلی، سنبل‌الطیب)، 0.1 گرم در 1 لیتر آب حل شده و هر 6-8 هفته یک‌بار به صورت محلول‌پاشی استفاده شود.

نکات: به دلیل نیاز بسیار کم گیاهان به مولیبدن، توزیع یکنواخت مهم است. از کودهای NPK به عنوان حامل برای کاربرد خاکی استفاده شود.

نکات کلی برای مصرف کودهای ریزمغذی

• آزمایش خاک و گیاه: قبل از مصرف، آزمایش خاک و آب برای شناسایی کمبودهای خاص انجام شود. این کار از مصرف بیش از حد یا ناکافی جلوگیری می‌کند.
•  pH خاک: در خاک‌های قلیایی ایران ( pH بالاتر از 7)، دسترسی به ریزمغذی‌ها کاهش می‌یابد. کلات‌های پایدار (مانند  EDDHA برای آهن) در این شرایط مؤثرترند.
• زمان‌بندی: برای گیاهان زراعی و باغی، کوددهی در مراحل اولیه رشد، قبل از گل‌دهی یا تشکیل میوه توصیه می‌شود. برای گیاهان زینتی، کوددهی در بهار و تابستان (فصل رشد) انجام شود و در زمستان متوقف گردد.
• روش مصرف: محلول‌پاشی برای رفع سریع کمبودها مناسب است، اما کاربرد خاکی برای تأمین طولانی‌مدت بهتر است. در محلول‌پاشی، برگ‌ها باید کاملاً خیس شوند، اما از چکیدن محلول جلوگیری شود.

احتیاط: از مصرف بیش از حد کودها خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث مسمومیت گیاه یا آلودگی محیط‌زیست شود. کودها را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

اختلاط: قبل از ترکیب کودهای ریزمغذی با سایر کودها یا سموم کشاورزی، آزمایش اختلاط در سطح کوچک انجام شود.

جمع‌بندی

این مطلب در دشت سبز با هدف آشنایی بیشتر با اهمیت کود های ریزمغذی در گیاهان زینتی و سایر گیاهان تهیه گردید و با رعایت این دستورالعمل‌ها، می‌توانید از کودهای ریزمغذی برای بهبود رشد و سلامت گیاهان مهم و زینتی بهره‌مند شوید. استفاده از این کود ها می تواند تاثیرات قابل ملاحظه ای در گیاهانتان بر جای بگذارد زیرا این عناصر با وجود کم مصرف بودن نقش های بسیار مهمی در گیاه و فرایند های زیستی مختلف آن ایفا می کنند.