10 کود ریشه زا قوی برای انواع گیاهان آپارتمانی، درختان و گل‌ها
گیاهان مختلف برای اینکه بتوانند مواد مغذی را از محل رشد خود دریافت کنند نیاز دارند تا ریشه‌های سالم و توانمندی داشته باشند. شما ممکن است از گیاهان و خصوصا درختان مختلفی نگهداری کنید و گاهی متوجه این موضوع شده باشید که با وجود تمام رسیدگی‌ها باز هم گیاه شما رشد بهینه را ندارد، در این شرایط باید مشکل را از بخش ریشه گیاه خود بررسی کنید تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید.
بخش اصلی و به عبارتی قلب تپنده یک گیاه ریشه آن است و همه ما از اهمیت این بخش از گیاه آگاه هستیم. برای بهره‌برداری اقتصادی از گیاهان نیاز به تقویت ریشه می‌باشد و این فرایند با کودهای مختلفی انجام می‌شود که این کودها تحت نام کودهای ریشه زا در بازار شناخته می‌شوند و طیف وسیعی از محصولات را شامل می‌شوند. در این مطلب به معرفی 10 کود ریشه‌زای قوی برای انواع گیاهان آپارتمانی، درختان و گل‌ها خواهیم پرداخت.
مفهوم کود ریشه زا و ترکیبات آن
در کشاورزی و پرورش گیاهان گروهی از کودها با هدف رشد دادن بخش‌های خاصی از گیاه تولید و توسعه داده می‌شوند و این موضوع می‌تواند بیانگر اهمیت آن بخش در گیاه باشد. از آنجایی که ریشه گیاهان و سلامت و قدرت جذب آن در گیاهان مختلف یک موضوع مهم تلقی می‌شود کودهایی به صورت تخصصی برای تقویت رشد ریشه و ریشه زایی تولید شده اند.
گروهی از کودهای ریشه زا به صورت شیمیایی تولید می‌شوند و معروف ترین این کودها انواع کودهای NPK می‌باشد. یکی از مهمترین عناصری که در رشد ریشه نقش مستقیمی ایفا می‌کند، عنصر فسفر می‌باشد. فسفر به صورت یک عنصر و در نهایت یک ترکیب معدنی در خاک وجود دارد اما مقدار آن و قابل جذب بودن آن ممکن است به اندازه کافی و در مقادیر مورد نیاز گیاه نباشد و نتواند نیاز گیاه برای توسعه ریشه را تامین کند. از این رو ترکیبات کودی NPK که برای تغذیه گیاهی تولید می‌شوند با مقادیر بالایی از فسفر تولید می‌شوند تا توسعه ریشه به خوبی انجام شود.
برخی از کودها و ترکیبات ریشه‌زا ماهیت هورمونی و تنظیم کنندگی دارند. مثل ما انسان‌ها، فرایندهای مختلف در گیاهان تحت عمل هورمون ها می‌باشد و رشد یک بخش از گیاه با کمک هورمون مربوط به آن بخش رخ می‌دهد. عموما کودهای ریشه زا که براساس ترکیبات هورمونی و یا ارگانیک غیرسنتزی تولید می‌شوند برای تکثیر گیاهان خصوصا گیاهان زینتی و یا آپارتمانی کاربرد گسترده تری دارند زیرا قیمت بالای این محصولات استفاده از آن ها را در مقیاس وسیع توجیه ناپذیر می‌کند.
گروه دیگری از ترکیبات ریشه زا به ترکیبات بیولوژیک تعلق دارند که عموما توسط قارچ‌ها تولید می‌شوند. شاید باور این موضوع کمی سخت به نظر برسد که قارچ‌ها یک گیاه را در توسعه ریشه یاری دهند اما باید گفت که گروهی از قارچ‌ها می‌تواند با برقراری یک رابطه همزیستی به گیاه سود برسانند و خود نیز از مواد مغذی گیاه و محیط ریشه سود ببرند به نوعی که هیچ خسارتی به گیاه وارد نشود. این قارچ ها به صورت تجاری درآمده و در انواع بسته‌بندی ها به فروش می‌رسند.
انواع کودهای ریشه زا
در این بخش به معرفی 10 کود ریشه‌زای قوی و کاربردهای آن در گیاهان مختلف می‌پردازیم:
- کود 10 52 10:
کود 10 52 10 به گروه کودی NPK تعلق دارد و از آن جا که تمامی عناصر ماکرو را در ترکیب خود دارد می‌تواند یک ترکیب کودی ایده‌آل برای ریشه زایی باشد. مقدار فسفر بالا در این ترکیب کودی می‌تواند نیاز گیاهان برای گسترش سیستم ریشه را برطرف کند. استفاده از این کود در تمامی گیاهان و خصوصا درختان میوه در اول فصل که ریشه ها جذب مواد را مجددا شروع می‌کنند توصیه می‌شود. مقدار مصرف این کود نیز بسته به شرایط رشدی گیاه و میزان فقر خاک از عنصر فسفر متغییر می‌باشد.
- کود 20 50 5:
یکی دیگر از ترکیبات کودی که برای تقویت سیستم ریشه گیاهان مختلف بسیار مفید است، کود 20 50 5 می‌باشد. این کود مشابه کود قبلی مقدار بالایی از عنصر فسفر را در اختیار گیاه و ریشه آن قرار می‌دهد تا گیاه بتواند ریشه خود را با راندمان بیشتری رشد و گسترش دهد. یکی دیگر از مزایای این کود این است که علاوه بر اینکه با استفاده از آن، فسفر گیاه تامین می‌شود، مقدار مناسبی از عنصر پتاسیم را نیز در دسترس گیاه قرار می‌دهد تا به مصرف برسد.
- کود سوپرفسفات تریپل:
یکی از معروف‌ترین ترکیبات کودی در کشاورزی و باغداری، کود سوپرفسفات تریپل می‌باشد که به صورت عامیانه تحت عنوان کود سیاه نیز شناخته می‌شود. این کود به صورت گرانول فرموله شده و برای پیش از کاشت محصولات زراعی و در درختان میوه برای چالکودهای پاییزه بکار می‌رود. این ترکیب کودی عنصر فسفر را به آرامی در خاک اطراف ریشه رها می‌کند تا در بهار آینده ریشه های گیاه بتوانند از منابع فسفر بالایی برای رشد بهره ببرند.
- کود دی آمونیوم فسفات:
کود دی آمونیوم فسفات نیز مشابه کود سوپرفسفات تریپل در باغداری و کشت و کار محصولات زراعی یا صیفی کاربرد دارد و به صورت پیش کاشت قابل مصرف می‌باشد. داشتن مقادیری از عنصر نیتروژن به فرم آمونیوم سبب می‌شود تا سبزینگی گیاه تحت تاثیر آن عنصر بهبود پیدا کند بنابراین از این کود می‌توان در مراحل اولیه رشد نیز استفاده نمود.
- هورمون اکسین:
اکسین‌ها گروهی از هورمون ها یا تنظیم کننده های رشد در گیاهان هستند که سبب طویل شدن بخش های مختلف گیاهی می‌شوند. معمولا بخش‌هایی از گیاه که رشد راسی (طولی) بالایی دارد تحت تاثیر هورمون اکسین قرار دارد.
یکی از کاربردهای استفاده از هورمون اکسین، تحریک ریشه زایی در گیاهان مختلف می‌باشد. این فرایند عمدتا در تکثیر گیاهان کاربرد دارد. قلمه‌ها و پاجوش‌ها و یا سایر اندام های تکثیری غیرجنسی برای اینکه در بستر کشت خود سریعتر ریشه دار شده و مستقر شوند لازم است تا با هورمون اکسین، پیش از کاشت در بستر کشت تیمار شوند. فرایند تیمار قلمه یا سایر اندام های تکثیری با هورمون اکسین بسته به نوع قلمه یا اندام تکثیری و شرکت سازنده ترکیب اکسین متفاوت است.
- کود ریشه زای ریژو:
یکی از محصولات ریشه زا که برای انواع مختلفی از گیاهان اعم از گیاهان گلخانه‌ای، آپارتمانی، درختان میوه و... کاربرد وسیعی دارد، کود ریشه زای ریژو می‌باشد. این محصول با مواد ارگانیک و طبیعی به همراه سایر ترکیبات از قبیل نیتروژن و آمینواسید می‌تواند به رشد بهتر ریشه گیاهان در حال رشد و یا تحت تنش کمک زیادی کند. استفاده از این کود در شرایط تنش های مختلف مثل قرار گیری در معرض بیماری های ریشه می‌تواند به بهبود بیماری و بازگشت ریشه گیاه به حالت طبیعی کمک کند.
- کود بایورادیکانت:
برای تحریک ریشه زایی در محصولات مختلف که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند و یا برای کاهش خسارات ناشی از عوامل بیماری زای خاکزی می‌توان از کود محرک ریشه بایورادیکانت استفاده کرد. این کود از ترکیبات و عناصر مغذی زیادی تشکیل شده که به بهبود و گسترش سیستم ریشه و در کنار آن سبب بهبود جمعیت میکروارگانیزم های مفید در خاک می‌شود. این محصول برای طیف وسیعی از گیاهان قابل استفاده است و به لحاظ زمان مصرف، از آغاز رشد تا پایان، می‌توان از این محصول استفاده نمود اما باید تحت نظر کارشناس مربوطه این فرایند انجام شود.
- ترکیبات ریشه زای قارچی:
قارچ‌ها به صورت عمومی یک عامل خسارت زا برای گیاهان طبقه بندی می‌شوند اما بهتر است بدانید که گروهی از قارچ ها با گیاهان همزیستی مسالمت آمیز برقرار کرده و به رشد بهتر ریشه ها و جذب مواد مغذی و آب با راندمان بالاتر کمک می‌کنند. این قارچ‌ها طی مدت زمان توسط محقیقن شناسایی شده اند و بهترین آن ها تحت عنوان قارچ‌های مایکورایزا (قارچ ریشه) به صورت تجاری معرفی شده‌اند.
این محصولات در بسته بندی های مختلف در بازار یافت می‌شوند و حاوی اسپور (هاگ) قارچ ریشه زا هستند که باید در نزیکی محل قرار گیری ریشه قرار داده شوند تا پس از جوانه زدن و رشد، با ریشه گیاه ارتباط برقرار کرده و به رشد بهتر ریشه کمک کند.
- کود اوره فسفات:
یکی از کودهای بسیار پرکاربرد و مفید برای انواع گیاهان زراعی در مراحل مختلف رشدی، کود اوره فسفات می‌باشد. همانطور که از نام آن پیداست در ترکیب این کود نیتروژن به فرم اوره و فسفر به شکل فسفات وجود دارد که پس از مصرف در خاک در دسترس گیاه قرار می‌گیرد. از اثرات سریع این کود بازگشت سبزینگی از دست رفته در بخش هوایی می‌باشد که به دلیل وجود اوره است. فسفر موجود در کود به آرامی در دسترس ریشه قرار خواهد گرفت و ریشه ها پس از مدت کوتاهی می‌توانند به رشد بهینه خود بازگردند.
- کود ارگانیک ریشه زا:
کودهای ارگانیک که منشا ترکیبات سازنده آن ها منابع شیمیایی یا سنتزی نیست امروزه گسترش زیادی پیدا کرده و جایگاه خاصی دارند. در بین انواع این محصولات کودهای ریشه زا نیز یافت می‌شوند که یکی از آن ها کود ریشه‌زای بایوبیز (روت جویس) می‌باشد.
این کود سرشار از ترکیبات مغذی و ریزنغذی با منشا طبیعی بوده و مواد آلی ارگانیک را در اختیار گیاه قرار می‌دهد و این مواد مغذی ارگانیک به نوعی کنار هم قرار گرفته اند که به رشد بهتر و بیشتر ریشه کمک کنند و در نتیجه گیاه راندمان تولید بالایی را تجربه خواهد کرد.
جمع‌بندی
شناخت نیاز گیاهان، خصوصا گیاهان زراعی و یا گیاهانی که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند و رفع اصولی و به موقع این نیاز ها از اصول کشاورزی نوین است. در این مقاله به معرفی 10 کود پرکاربرد و مفید برای رشد بهتر و بیشتر ریشه گیاهان مختلف زراعی، زینتی و.. پرداخته شد تا بتوانید با کمک این محصولات گیاهانی سالم و با بازدهی بالا داشته باشید.
