انواع نور مصنوعی برای رشد گیاه
یکی از نیازهای اساسی گیاهان برای رشد دریافت نور خورشید است. رشد و تولید انرژی در گیاهان وابسته به فرایند فتوسنتز است که طی آن انرژی نهفته در نور خورشید به همراه ترکیبات دیگر که از محیط دریافت می‌شود منجر به تولید مولکول های درشت پرانرژی خواهد شد.
با رواج زندگی های شهری و فاصله گرفتن از طبیعت نگهداری از گیاهان در فضاهای بسته مثل آپارتمان ها رواج پیدا کرد اما یکی از مشکلات بزرگ این شکل از نگهداری از گیاهان عدم رفع نیاز آن ها به نور است.
در این مطلب به بررسی انواع نور های مصنوعی و نقش آن ها در رشد گیاهان خواهیم پرداخت:
معرفی نور مصنوعی
ما در طول روز و یا شب هنگام برای روشن کردن محیط زندگی از انواع مختلفی از لامپ ها استفاده میکنیم که عمدتا در رنگ های سفید و یا زرد هستند. این لامپ ها تامین کننده نور به شکل مصنوعی هستند و از خورشید برای روشن کردن محیط استفاده نمی‌کنند.
در خصوص گیاهان تنها روشن کردن محیط و فراهم کردن نور کافی نیست زیرا گیاهان برای فتوسنتز نیازمند دریافت نور با طول موج بخصوصی دارند. به صورت طبیعی نور خورشید این نیاز را برطرف خواهد کرد اما در شرایط محدود به لحاظ نوری باید به شکل دیگری برطرف شود که لامپ های تامین کننده نور مناسب برای رشد از این موارد است.
لامپ های رشد گیاه نور با طول موج فتوسنتزی در اختیار گیاه قرار می‌دهد و می توان از انها هم به صورت مکمل با نور خورشید استفاده نمود و هم به صورت تنها تا نیاز به نور در گیاه مرتفع شود.
انواع نورهای مصنوعی برای رشد گیاه
نور های مصنوعی که برای تامین نور مورد نیاز گیاه استفاده می‌شود باید توسط لامپ های مخصوص تولید شوند. انواعی از لامپ های با ساختار گازی، رشته‌ای و یا ال ای دی (LED) برای استفاده به عنوان تامین کننده نور مورد استفاده قرار می گیرند.
یکی از لامپ های مناسب برای استفاده، لامپ فلوئورسنت می باشد. این شکل از نور طول موج های مورد نیاز برای فتوسنتز را به خوبی برای گیاه تامین می کند و در عین حال حرارت کمی نیز از خود ازاد می کنند که یک ویژگی مثبت ارزیابی می‌شود. بهتر است برای استفاده از لامپ فلوئورسنت از رنگ سفید آن استفاده کنید.
نوع دیگری از لامپ های فتوسنتزی، لامپ های ال ای دی می باشند. این لامپ ها نور را با طول موج های مختلفی ساتع می‌کنند اما در صورتی که برای رفع نیاز نوری از این لامپ ها استفاده می‌کنید باید توجه کنید که طیف های نور قرمز و آبی که برای فتوسنتز ضروری هستند را تولید کنند.
لامپ های گازی مثل لامپ هالوژنی یکی دیگر از لامپ هایی هستند که برای رفع نیاز به نور در گیاهان استفاده می شوند. این لامپ ها تقریبا تمامی طول موج های مورد نیاز برای گیاه را تولید می کنند اما به دليل تولید حرارت زیاد برای گیاه مشکل آفرین خواهند بود.
لامپ های فول اسپکتروم یا طیف کامل
این دسته از لامپ ها در تامین نور مورد نیاز گیاهان به صورت مصنوعی بسیار کاربرد دارد. اصطلاح فول اسپکتروم به این معنی است که لامپ تمام طول موج ها مورد نیاز گیاهان از مادون قرمز تا فرابنفش را تولید می کند و به نوعی از نور خورشید تقلید می کند. این لامپ ها ممکن است قیمت بالایی داشته باشند اما مزایای متعددی دارند که استفاده از انها را توجیه پذیر می کند.
مزایا و معایب استفاده از لامپ های رشد
استفاده از لامپ های رشد همانند سایر ابزار ها و وسایل دارای مزایا و معایبی است که باید پیش از تهیه و استفاده از انها به این موارد توجه کنید:
مزایا:
شما با استفاده از این لامپ ها و ایجاد نور مصنوعی می توانید کسری نور دریافتی توسط گیاه را جبران کنید و گیاهی شاداب داشته باشید. نیاز نوری در گیاهان مختلف متفاوت است و با استفاده از این لامپ ها می توانید زمان بندی برای استفاده داشته باشید.
عموما گیاهانی که در فضای بسته رشد می کنند با ضعف های جدی از نظر شاخص های محیطی رو به رو می شوند که یکی از مهمترین ان ها کسری نور است. استفاده از این لامپ ها می تواند موجب افزایش رشد در این دسته از گیاهان شود.
معایب:
برای استفاده از این لامپ ها باید دانش کافی از شدت میزان نوری که گیاه نیاز دارد و همچین دستگاه مناسب گیاه داشته باشید. استفاده بدون اطلاع از این لامپ ها می تواند نتیجه معکوس در روند رشد گیاه داشته باشد.
استفاده از این لامپ ها مستلزم ایجاد سیم کشی و داشتن فضای کافی برای نصب آن است که ممکن است در بسیاری از موارد در دسترس نباشد.
در صورتی که از گیاهان مختلف و با نیازهای نوری متفاوت نگهداری می کنید استفاده از لامپ های رشد ممکن است کمی چالش برانگیز باشد زیرا باید برای هر گروه از این گیاهان لامپ مجزا و با زمان بندی مخصوص به خود تهیه کنید.
نحوه استفاده از نور مصنوعی برای گیاهان
پس از انکه براساس ویژگی های محل پرورش گیاهان خود به این نتیجه رسیدید که به لامپ رشد نیاز دارید نوبت به تهیه لامپ و نصب ان می رسد. برای تهیه لامپ مناسب و متناسب با گياهانتان با یک کارشناس در این حوزه مشورت کنید تا بهترن موارد را به شما پیشنهاد شود.
پیش از نصب لامپ باید چند مورد را مدنظر داشته باشید:
- حتما نسبت به فاصله مناسب بین لامپ و گیاه اطلاعات لازم را کسب کنید. فواصل بسیار نزدیک می تواند به گیاه اسیب وارد کند و فواصل دور تاثیر مطلوبی نخواهد داشت.
- مدت زمان دریافت نور؛ میزان نیاز به دریافت نور در گیاهان مختلف متفاوت است و باید نسبت به این موضوع در خصوص گیاه خود اطلاعات لازم را بدست آورید و بدانید گیاهتان در طول روز به چند ساعت نور و چند ساعت تاریکی نیاز دارد. توجه به این نکات می تواند در افزایش بهره وری از نور مصنوعی کمک زیادی کند و گیاهان شادابی داشته باشید.
جمع‌بندی
تامین نور مناسب و متناسب با نیاز گیاهی یکی از الزامات پرورش و نگهداری از گیاهان چه به صورت گلخانه‌ای و چه به صورت پرورش خانگی و آپارتمانی است. در این مقاله سعی شد تا انواع نور های مصنوعی برای پرورش گیاهان معرفی شده و نحوه بهره گیری از آنها نیز شرح داده شد.
