فرمول های ساده برای محاسبه کودهای مورد نیاز زمین کشاورزی

کود های کشاورزی نقش بسیار پررنگی در افزایش کیفیت و کمیت محصول نهایی در هر کشت و کاری دارند. بدون استفاده از این ترکیبات رسیدن به بهره برداری اقتصادی بسیار دشوار و حتی غیر ممکن می باشد. یکی از معضلات و محدودیت هایی که در استفاده از این ترکیبات وجود دارد نحوه استفاده از آن هاست، در صورتی که شما از یک ترکیب کودی به درستی استفاده نکنید نمی توانید انتظار اثر مناسب از آن داشته باشید و این موضوع همچنین در خصوص مقدار استفاده از کود یا دز مصرفی نیز مطرح می باشد.

در این مطلب به بررسی روش ها و فرمول های محاسبه میزان کود های مختلف برای مصرف در کشت های گوناگون خواهیم پرداخت:

اهمیت کود های کشاورزی و نحوه استفاده از آن ها

در گذشته استفاده از ترکیبات مغذی مختلف در کشاورزی به اندازه عصر حاضر رایج نبوده و استفاده از سموم بیشتر از کود ها رواج داشته است. کود های دامی بیشترین مصرف را در بین انواع کود های قابل مصرف داشتند، با پیشرفت علم و آشکار شدن بیشتر تاثیر مثبت کود ها با ترکیبات مختلف اهمیت این موضوع بیش از پیش روشن شده و حال می توان به جرعت گفت که بدون استفاده از کود ها نمی توان محصول با کیفیتی تولید نمود. در بسیاری از موارد طغیان آفات و بیماری ها در یک مزرعه و یا حتی منطقه به دلیل عدم استفاده از کود ها و ترکیباتی است که سبب افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل خسارت زا می شوند.

در کشت های هیدروپونیک و یا کشت های گلخانه ای به دلیل هزینه های بالای راه اندازی و نگهداری از گیاه، استفاده از کود های مختلف به منظور افزایش راندمان تولید و همچنین بالا بردن مقاومت گیاه به بیماری ها و آفات از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در بسیاری از موارد، عدم استفاده صحیح از یک ترکیب کودی می تواند نتیجه منفی و یا حتی نامناسب حاصل کند. برای جلوگیری از این موضوع باید به نکات مهمی توجه کنید که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت:

استفاده درست از کودهای کشاورزی

برای اینکه بتوانید به بهترین شکل و با بالاترین کارایی از یک ترکیب کودی استفاده کنید باید به نکات زیر توجه داشته و آن را کاملا رعایت کنید:

• مطالعه لیبل محصول

اولین قدم برای استفاده از یک کود، مطالعه برچسب توضیحات آن می باشد که توسط شرکت تولید کننده روی بسته بندی درج شده است و یک راهنمای جامع برای چگونگی استفاده برای حصول بهترین نتیجه می باشد. از خرید کود ها و ترکیبات با بسته بندی نامناسب و بدون لیبل خودداری کنید.

• مشاوره از متخصصان

در صورتی که پاسخ سوال خود را از مطالعه لیبل بسته بندی یک محصول درنیافتید بهتر است با متخصصان کشاورزی مشورت کنید تا بهترین روش مصرف را به شما ارائه کنند، بدین ترتیب از هدر رفت کود و هزینه جلوگیری خواهد شد.

چگونه مقدار مصرف کود را محاسبه کنیم؟

یکی از مشکلاتی که عموما کشاورزان و علاقمندان به کشاورزی و پرورش گیاهان دارند، نحوه محاسبه مقدار مصرف کود ها و سموم کشاورزی می باشد. برای اینکه بتوان از این مشکل گذر کرد باید به راهکار های زیر توجه داشته باشید:

• محاسبه براساس مقدار آب مصرفی:

در مواردی، در بسته بندی محصول، مقدار و موارد توصیه شده ذکر شده و مقدار کود را براساس لیتر آب بیان کرده است که عموما برای هزار لیتر آب توصیه می شود. فرض کنید برای یک ترکیب کودی توصیه شده تا 3 کیلوگرم از آن در هزار لیتر آب حل شده و سپس اقدام به محلول پاشی روی درختان یا دیگر محصولات شود، در صورتی که شما با 100 لیتر آب محصولات خود را محلول پاشی می کنید با یک تناسب ساده می توان به عدد 300 گرم در 100 لیتر آب رسید و این بدین معنی است که شما می توانید بهترین نتیجه را با این مقدار مصرف از کود مورد استفاده بگیرید.

• محاسبه براساس مساحت:

برخی از کود ها در بسته بندی خود، مقدار مصرف را به صورت کیلوگرم در هکتار بیان می کنند. این موضوع ممکن است کمی گیج کننده باشد چرا که برای محلول پاشی این ترکیبات باید دز مصرفی براساس آب مصرفی بدست آید.

برای رسیدن به پاسخ این سوال باید ابتدا مقدار آب مصرفی برای محلول پاشی در یک هکتار را بدست آورد، به عنوان مثال برای یک زمین زراعی حداقل هزار لیتر آب مصرف خواهد شد و اگر دز مصرفی یک کود 5 کیلوگرم در هکتار باشد باید 5 کیلوگرم در هزار لیتر آب به صورت محلول پاشی استفاده شود.

تنها راه استفاده از کود های مختلف محلول پاشی نیست و می توان از طریق آبیاری نیز این ترکیبات مغذی را استفاده کرد که در بسیاری از کشت ها مثل سبزی و صیفی رایج می باشد. در این شرایط محاسبه بسیار راحت تر خواهد شد زیرا در این کشت ها از مخزن برای آبیاری استفاده خواهد شد و این مخزن به گونه ای تعبیه می شود تا جوابگوی نیاز آبی مزرعه باشد. بنابراین در صورتی که با یک مخزن 5 هزار لیتری زمینی به مساحت 2 هزار متر آبیاری شود، یک ترکیب کودی با دز مصرفی 3 کیلوگرم در هکتار باید در مخزن به میزان 600 گرم از کود حل شده و به صورت آبیاری مورد استفاده قرار گیرد.

• محاسبه براساس تعداد درخت:

در برخی موارد و برای درختان میوه باغات، دز مصرفی براساس تعداد درخت بیان می شود و این مقدار مصرف به سن درخت ارتباط دارد. به عنوان مثال ممکن است یک ترکیب کود آهن با کلات EDDHA که باید به صورت خاکی مصرف شود به ازای هر درخت با سن متوسط 10 سال 50 گرم کود توصیه کند. در صورتی که تعداد این درختان کم باشد شما می توانید با محاسبه میزان آب آبیاری در هر مرحله محلولی از ترکیب کود تهیه و استفاده کنید.

در صورتی که از سیستم های آبیاری مثل آبیاری قطره ای یا نوار تیپ استفاده می کنید باید براساس سن درخت میزان آب خروجی از نوار یا قطره چکان میزان کود مصرفی را محاسبه کنید. به عنوان مثال اگر 100 اصله درخت با سن 10 سال داشته باشیم و مخزن 10 هزار لیتری آب برای آبیاری تعبیه شده باشد باید به میزان 5 کیلوگرم از ترکیب کودی تهیه و در آبیاری استفاده شود. می توان کمی میزان مصرف را به دلیل عدم انحلال 100 درصدی ترکیب کودی و هدر رفت در مسیر کوددهی افزایش داد تا تغذیه به خوبی انجام شود.

• محاسبه مصرف کودهای گرانوله:

کود های گرانوله نیز یکی دیگر از کودهای مهم و پرمصرف در کشت های مختلف هستند. در کشت های سبزی و صیفی و همچنین زراعت های غلات استفاده از این ترکیبات پیش از کاشت بذر یا نشا از اهمیت زیادی برخوردار است و به نوعی زمین را آماده پذیرش و حمایت از گیاه می کند.

این میزان از مصرف براساس آزمون خاک پیش از کاشت محاسبه می شود و براساس میزان کمبود عنصر، توصیه می شود تا از کود حاوی آن استفاده شود. کود سوپرفسفات تریپل و کود های پتاسیمی گرانول بیشترین مصرف را دارند. میزان مصرف این کود ها در کشت های مختلف با هم تفاوت های بسیار دارد و میزان مصرف گیاه و همچنین غنای خاک تعیین کننده است.

در خصوص چالکود در درختان میوه، مقدار مصرف کود های گرانوله کامل یا اصطلاحا NPK براساس سن درخت محاسبه می شود. معمولا به ازای هر سال از سن درخت باید بین 70 تا 100 گرم از یک کود گرانوله کامل استفاده شود. برای مثال اگر درخت گردوی 10 ساله داشته باشیم که پس از خزان کامل در زمستان قصد چالکود آن را داریم باید حداقل 1 کیلوگرم کود گرانوله کامل را در سایه انداز درخت در عمق 35 تا 40 سانتی متری خاک در محل فعالیت ریشه بریزیم تا در سال آینده گیاه بتواند ترکیبات مغذی را برای رشد مجدد با سرعت بیشتری جذب نماید.

جمع‌بندی

استفاده از کود های کشاورزی براساس روش های درست و توصیه شده می تواند منجر به افزایش راندمان و همچنین جلوگیری از هدر رفت سرمایه و زمان شود. در این مطلب سعی شد تا مقدار مصرف کود ها و ترکیبات مختلف کودی رایج را به صورت خلاصه بررسی کنیم تا بتوانید به درستی مقادیر مصرفی را محاسبه و مورد استفاده قرار دهید.