پسیل گلابی و راه های کنترل آن

آفات کشاورزی در کنار سایر عوامل خسارت زا یکی از مهمترین و زیان بار ترین عواملی هستند که می توانند هر کشت و کاری را به مرز نابودی برسانند و یا اقتصاد یک منطقه یا کشور را بر هم بزنند. تنوع بسیار زیادی در بین حشرات آفت وجود دارد؛ آفات مکنده مانند شته ها و سفید بالک ها و انواع آفات جونده مثل سوسک ها که می توانند بخش های مختلف یک گیاه و یا درخت را مورد تغذیه قرار داده و از بین ببرند.

در درختان میوه آفات مکنده اهمیت بالایی دارند زیرا سبب کاهش محسوس کیفیت و کمیت محصول نهایی خواهند شد. یکی از این مواد پسیل است که در درختان میوه خصوصا گلابی بسیار خسارت زا است و یکی از گونه های آن نیز به نام پسیل گلابی معروف بوده و از آفات مهم این درخت میوه محسوب می شود. در این مطلب به معرفی این آفت و راه های مهار آن خواهیم پرداخت:

معرفی پسیل گلابی

برای اینکه بتوانید با یک آفت به شکلی موثر مبارزه کنید باید در درجه اول آن را به خوبی شناخته و با مراحل زندگی و رشدی آن آشنا شوید. مبارزه با آفات باید در مرحله ای صورت گیرد که آفت در آسیب پذیر ترین حالت خود قرار داشته باشد تا به این صورت بتوان مدیریت بهتری روی جمعیت آفت داشت.

پسیل گلابی با نام علمی Cacopsylla pyri شناخته می شود که در مراحل رشدی زیر به بلوغ خواهد رسید:

در چرخه زندگی این آفت سه مرحله تخم، پوره و حشره بالغ دیده می شود که در هر مرحله آفت ویژگی های خاص خود را دارد.

در مرحله تخم این آفت را می توان به صورت تخم هایی با اندازه 0.5 میلی متر و به رنگ زرد مایل به نارنجی مشاهده کرد. مرحله بعدی رشدی، پورگی است. برخی از آفات بجای مرحله لاروی، دارای پوره هستند، این پوره ها درواقع شکلی کوچک تر و نابالغ از حالت بالغ حشره کامل می باشند که پس از چند مرحله پوست اندازی به بلوغ می رسند، در خصوص پسیل گلابی 5 مرحله پورگی دیده می شود و پس از آن بلوغ حاصل می شود.

پوره های پسیل گلابی به رنگ زرد بوده و طولی معادل 0.4 تا 2 میلی متر دارند که در لابه لای برگ ها و بین رگ برگ ها قابل مشاهده می باشند.

در پایان مرحله پورگی، بلوغ حشره آغاز می شود. مرحله بلوغ در فصل بهار قابل مشاهده خواهد بود و به رنگ زرد مایل به نارنجی و با اندازه ای در حدود 2.5 تا 3 میلی متر می باشند.

در پایان فصل بهار و تابستان و آغاز سرما این حشره وارد چرخه زمستان گذرانی می شود و زمستان را به صورت بالغ سپری می کند تا در بهار آینده مجددا فعال شده، تغذیه و جفتگیری کند و نسل های جدیدی پدید آورد.

چرخه زندگی پسیل گلابی

همانطور که گفته شد زمستان گذرانی پسیل گلابی به صورت حشره بالغ نر و ماده است. محل زمستان گذرانی لابه لای بقایای گیاهی، پوست تنه درختان، کلوخه ها و شکاف خاک می باشد. اولین مرحله تخمریزی این آفت با شروع رشد جوانه ها از نیمه دوم بهمن ماه تا اوایل اسفند ماه خواهد بود، تخمریزی از این هنگام تا ریزش گلبرگ ها ادامه پیدا می کند.

در فصل زمستان و اسفند ماه حشرات ماده تخم های خود را به صورت دسته ای روی جوانه های سرشاخه ها می گذارد. هر حشره ماده طی یک فصل می تواند 200 تا 400 عدد تخم بگذارد. تخمگذاری پسیل گلابی در فصل رشد نه تنها متوقف نمی شود بلکه با سرعت و حجم بیشتری نیز انجام می شود و در این فصل تخم ها روی دو سطح برگ قرار داده می شوند. تعداد تخمگذاری های هر حشره ماده به عددی بین 500 تا 700 تخم خواهد رسید.

طول دوره مرحله تخم تا ظهور اولین پوره های پسیل گلابی بین 7 تا 30 روز است که این مدت زمان براساس دمای محیط تغییر خواهد داشت و طول دوره پورگی نیز براساس دمای محیط بین 20 تا 37 روز متغییر است. یکی از مهمترین و آزاردهنده ترین موارد در خصوص پسیل گلابی تعداد نسل های آن در یک سال است که بین 2 تا 6 نسل در سال به صورت استاندارد و در دشت ها 5 نسل و مناطق کوهستانی تا 4 نسل در سال دیده خواهد شد.

نحوه خسارت پسیل گلابی

شکل تغذیه پسیل گلابی به صورت مکنده است و از شیره گیاهی مصرف می کند تا مواد مغذی مورد نیاز خود را تامین کند. یکی از ویژگی ها و نشانه های تغذیه پسیل گلابی ایجاد شیره های چسبناک روی بخش های هوایی درختان است که به عسلک معروف می باشد و درواقع مواد دفعی حشره و پوره ها می باشند و ظاهری براق، خصوصا به برگ ها می دهد.

در نتیجه تغذیه پسیل و ایجاد عسلک، روزنه های برگ ها مسدود شده و در تنفس اختلال ایجاد می شود که موجب سوختگی برگ ها خصوصا در شرایط نور آفتاب شدید می شود. انتقال ویروس ها و مایکوپلاسما های مخرب که عامل زوال تدریجی درختان گلابی هستند از دیگر خسارت های وارده به درختان توسط این آفت کوچک است.

تاثیری که بسیار بیشتر از موارد فوق آشکار می شود روی میزان و کیفیت محصولی است که از درختان برداشت می شود. میوه هایی که آلوده به پسیل هستند بسیار کوچک تر و بدشکل تر از میوه های سالم دیده می شوند که این میوه ها بازار پسندی نیز نخواهند داشت.

ضعف شدید درخت به علت مصرف شیره گیاهی پرورده خصوصا در شرایط گرما و کم آبی حتی می تواند درخت را به مرز خشکیدگی و نابودی برساند. یکی از علائم بسیار مهم برای تغذیه و خسارت پسیل جلوگیری از تشکیل جوانه های برگ سال آینده می باشد.

مبارزه و مدیریت پسیل گلابی

در بحث مبارزه با آفات باید به چند مورد توجه داشته باشید، استفاده از تنها یک روش برای مبارزه با آفت کافی نخواهد بود و باید از تلفیقی از انواع روش ها بهره گرفت تا بهترین نتیجه حاصل شود. در این بخش به بررسی روش های مبارزه با پسیل گلابی خواهیم پرداخت:

• رقم مناسب:

انتخاب رقم مناسب می تواند به برداشت محصول بهتر و صرف هزینه های کمتر مبارزه با آفت منجر شود که باید پیش از احداث باغ به آن توجه شود. در بین ارقام مختلف گلابی، رقم شاه میوه نسبت به پسیل حساس بوده و ارقام سبری و کوشیا نسبت به پسیل نیمه مقاوم ارزیابی شده اند.

• هرس اصولی درختان:

انجام هرس و شکلدهی به نحوی که تاج درخت باز شود تا تهویه به خوبی انجام شود و همچنین حذف شاخه های درهم تنیده، خشکیده و یا آفت زده، حذف نرک ها و پاجوش ها به کاهش جمعیت این آفت کمک می کند. محل هرس باید بلافاصله با چسب باغبانی پوشیده شود.

• تغذیه درختان:

استفاده از روش های مختلف برای تغذیه اعم از چالکود کود های شیمیایی گرانول با کود های دامی و استفاده از یک مرحله کود فروت ست در اسفند ماه می تواند تاثیرات مطلوبی در کنترل جمعیت آفت داشته باشد.

• محلول پاشی زمستانه:

یکی از موارد مهم و موثر در کنترل این آفت مبارزه در زمستان می باشد. در فصل زمستان و همزمان با تورم جوانه ها استفاده از روغن ولک به میزان 2 درصد به همراه سموم حشره کش نظیر دیفلوبنزورون و یا پیری پیروکسی فن و یا اتیون به میزان 1 در هزار توصیه می شود. تکرار این محلول پاشی برای نابودی تخم های آفت در فاصله زمانی 15 روزه توصیه می شود.

جمع‌بندی

آفت پسیل گلابی یکی از مخرب ترین و مهمترین آفات درختان میوه گلابی محسوب می شود و در این درختان میوه یک آفت درجه اول می باشد که مبارزه با آن یک اولویت برای باغداران می باشد. در این مطلب به معرفی این آفت و راه های مبارزه با آن پرداخته شد.