معرفی بهترین گیاهان مناسب برای کاشت در کنار نرده ها
مقدمه
فضاهای سبز شهری و خانگی، برای دستیابی به جلوه‌ای دلنشین و چشم‌نواز، نیازمند طراحی هوشمندانه در انتخاب ، چیدمان گیاهان و بذر گل متناسب هستند. یکی از نواحی خاص و معمولاً کم‌توجه، نواحی مجاور دیوارها و نرده‌هاست. این فضاها اگر به‌درستی مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند به کانونی زیبا و زنده در منظره حیاط یا باغچه تبدیل شوند. یکی از روش‌های مؤثر در زیباسازی این فضاها، بهره‌گیری از گیاهان فصلی پابلند است. این گیاهان به‌دلیل قامت نسبتاً بلند، فرم ایستاده، رشد سریع و گلدهی چشمگیر، قابلیت بالایی در پوشاندن سطوح عمودی یا پس‌زمینه‌های سخت همچون نرده‌ها دارند. در این مقاله، مجموعه‌ای از بهترین و سازگارترین گیاهان فصلی پابلند برای کاشت در چنین شرایطی معرفی و تحلیل می‌گردند.
معرفی کامل گیاهان فصلی پابلند برای کاشت در مجاورت نرده‌ها
جعفری پابلند (Tagetes erecta)
جعفری پابلند یکی از معروف‌ترین گونه‌های فصلی است که علاوه بر جنبه‌ی تزئینی، خاصیت دافع حشرات نیز دارد. ارتفاع این گیاه در ارقام پابلند معمولاً بین ۷۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر است. گل‌های درشت، پرپَر و توپی‌شکل آن در رنگ‌های زنده مانند زرد روشن، نارنجی پررنگ و گاهی ترکیب این دو، جلوه‌ای باشکوه به فضای پشت نرده‌ها می‌بخشند.این گیاه به نور کامل خورشید بسیار علاقه دارد و در خاک‌های سبک، با زهکشی مناسب و غنی از مواد آلی، بهترین رشد را دارد. آبیاری باید منظم و در حد مرطوب نگه‌داشتن خاک انجام شود. کاشت بذر جعفری، بسیار آسان بوده و تنها در مدت چند هفته به رشد کامل می‌رسد. از دیگر ویژگی‌های مثبت جعفری، عمر طولانی گل‌ها و مقاومت نسبت به آفات خاکزی همچون نماتدها است. بنابراین، این گیاه هم زینتی است و هم نقش اکولوژیکی مثبتی دارد.
گل میمون (Antirrhinum majus)
گل میمون یکی از گیاهان فصلی پابلند محبوب است که با فرم گل‌های خاص خود (شبیه پوزه‌ی حیوانات)، ساختاری منحصربه‌فرد در طراحی فضاهای سبز ایجاد می‌کند. ارتفاع آن می‌تواند به بیش از ۹۰ سانتی‌متر نیز برسد و به‌همین دلیل، گزینه‌ای عالی برای ایجاد پس‌زمینه‌ای رنگی در پشت نرده‌ها محسوب می‌شود.این گیاه در رنگ‌های بسیار متنوعی از جمله سفید، زرد، نارنجی، صورتی، قرمز، بنفش و ترکیبی از این‌ها یافت می‌شود. گلدهی معمولاً در بهار و پاییز اوج می‌گیرد. بذرگل میمون به آفتاب کامل و خاک‌های سبک و مرطوب ولی بدون ماند آب علاقه‌مند است. با حذف گل‌های پژمرده، می‌توان دوره‌ی گلدهی را طولانی‌تر کرد. همچنین این گیاه به علت ساقه‌های ایستاده و رشد عمودی، بدون نیاز به قیم، حالت ستونی زیبا و پایداری در پشت نرده‌ها به‌وجود می‌آورد.
سلوی یا مریم گلی زینتی (Salvia splendens)
سلوی زینتی از خانواده‌ی Lamiaceae با گل‌آذین‌هایی به‌صورت خوشه‌های بلند، چشم‌نوازترین نمای بصری را در ترکیب با نرده‌ها ایجاد می‌کند. گونه‌های پابلند آن معمولاً تا ارتفاع ۸۰ سانتی‌متر رشد می‌کنند. گل‌ها به رنگ‌های سرخ آتشین، بنفش تیره، صورتی و سفید دیده می‌شوند و به‌صورت خوشه‌های متراکم در انتهای ساقه‌ها قرار می‌گیرندکاشت بذر مریم گلی ساده بوده و به آفتاب کامل، خاک‌های سبک و زه‌کشی‌شده علاقه‌مند است. مقاوم به کم‌آبی و شرایط سخت محیطی بوده و با آبیاری منظم و تغذیه با کود کامل، عملکرد بالایی در گلدهی خواهد داشت. برگ‌های این گیاه معطر بوده و دارای خاصیت دافع حشرات نیز می‌باشند. این ویژگی‌ها، آن را به گیاهی مناسب برای طراحی مرزهای بلند در امتداد نرده‌ها تبدیل کرده است.
گل آهار (Zinnia elegans)
آهار یکی از سنتی‌ترین گل‌های فصلی پابلند است که در بیشتر نقاط ایران شناخته‌شده و قابل‌کشت می‌باشد. کاشت بذر ارقام پابلند آهار این گل می‌توانند به ارتفاعی بین ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر برسند. گل‌ها معمولاً در رنگ‌های متنوعی از جمله قرمز، صورتی، زرد، نارنجی، بنفش و سفید دیده می‌شوند و به‌صورت منفرد یا پرپَر روی ساقه‌های راست و مقاوم ظاهر می‌شوند.این گیاه نسبت به آفتاب زیاد بسیار مقاوم است و در برابر کم‌آبی نیز دوام قابل‌توجهی دارد. در خاک‌های حاصلخیز و با آبیاری منظم، رشد سریع و گلدهی مکرر خواهد داشت. آهار به‌علت شکل گل‌ها و ایستایی مناسب، برای ایجاد ترکیب‌های رنگی در امتداد نرده‌ها بسیار ایده‌آل است.
گل شاه‌پسند (Lantana camara)
گل شاه‌پسند، گیاهی چندساله اما قابل‌کشت به‌عنوان فصلی در برخی اقلیم‌ها است که به‌واسطه‌ی رشد پابلند و گلدهی مداوم، یکی از محبوب‌ترین گیاهان برای پوشش دادن نرده‌ها و دیوارهای مرزی به‌شمار می‌رود و بومی مناطق گرمسیری قاره آمریکا بوده و امروزه در بیشتر نقاط جهان کشت می‌شود. این گیاه دارای ساقه‌هایی نیمه‌چوبی و پابلند است که در گونه‌های رشدیافته، می‌توانند به ارتفاع ۹۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر برسند. گل‌آذین‌ها به‌صورت خوشه‌ای و متشکل از گل‌های کوچک فراوان هستند که رنگ آن‌ها معمولاً ترکیبی از زرد، نارنجی، قرمز، صورتی و گاهی بنفش است و این رنگ‌ها در طی مراحل رشد تغییر کرده و نمایی چند رنگ روی یک گل ایجاد می‌شود که بسیار چشم‌نواز است. برگ‌ها بیضی‌شکل، سبز تیره، معطر و خشن به لمس هستند و این گیاه دارای مقاومت بالا به گرما و خشکی بوده و گلدهی آن از بهار تا پاییز ادامه دارد.
گل کوکب (Dahlia spp.)
گل کوکب (Dahlia spp.) یکی از زیباترین و متنوع‌ترین گیاهان گل‌دار فصلی پابلند است که از خانواده‌ی Asteraceae بوده و بومی مناطق کوهستانی مکزیک و آمریکای مرکزی است. این گیاه با تنوع چشمگیر در اندازه، فرم گل، رنگ و ارتفاع، کاربرد گسترده‌ای در طراحی‌های منظر شهری، باغچه‌های خانگی و کاشت در امتداد نرده‌ها دارد. ساقه‌های قائم و مقاوم آن در ارقام پابلند می‌توانند به ارتفاع ۸۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر برسند و گل‌های بزرگ و پرپر آن با قطر ۲۰ سانتی‌متر از سفید، زرد، نارنجی، قرمز، صورتی، ارغوانی تا دو رنگ ترکیبی متغیر هستند. برای رشد بهتر، کوکب به نور کامل آفتاب، خاک‌های حاصلخیز و زهکشی بالا نیاز دارد و باید به‌صورت منظم آبیاری شود. گل کوکب از طریق غده‌ها یا بذر تکثیر می‌شود و به‌دلیل ارتفاع زیاد و گلدهی انبوه، گزینه‌ای مناسب برای کاشت در ردیف پشتی باغچه‌ها و پشت نرده‌ها است، که با کاشت چند گیاه در کنار هم، دیواری طبیعی از رنگ و زیبایی پدید می‌آید.
شب‌بو پابلند (Mirabilis jalapa)
شب‌بو پابلند (Mirabilis jalapa) یکی از گیاهان زینتی و فصلی پابلند است که به دلیل گلدهی شبانه و عطر دل‌انگیز خود، در طراحی فضاهای سبز بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. این گیاه بومی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری آمریکا است و در مناطق با نور زیاد و آب و هوای گرم رشد خوبی دارد. شب‌بو با گل‌های رنگارنگ خود در طیف‌هایی از سفید، صورتی، زرد، قرمز و بنفش ظاهر می‌شود که فضای جذاب و زیبایی ایجاد می‌کند. این گیاه معمولاً در ارتفاعی بین ۴۵ تا ۹۰ سانتی‌متر رشد می‌کند و برگ‌های بیضی و سبز رنگ و ساقه‌های سبز و شفاف دارد. گل‌ها به‌صورت خوشه‌ای و در طول شب باز می‌شوند که عطر خوشایند آن‌ها در ساعات شب به‌خوبی قابل‌استشمام است. بذر شب‌بو به نور مستقیم خورشید، خاک‌های سبک و با زهکشی خوب و آبیاری منظم نیاز دارد، با این حال باید از آبیاری بیش از حد جلوگیری شود تا از پوسیدگی ریشه‌ها جلوگیری گردد. با توجه به ارتفاع مناسب و گلدهی فراوان، شب‌بو گزینه‌ای عالی برای کاشت در کنار نرده‌ها یا مرزهای باغچه‌ها است که علاوه بر ایجاد فضای زیبا، با عطر دل‌انگیز خود می‌تواند محیط را در شب به محیطی دلپذیر تبدیل کند.
نتیجه‌گیری
گیاهان فصلی پابلند نقش بسیار مهمی در طراحی اصولی و کاربردی فضاهای سبز دارند، به‌ویژه در مکان‌هایی نظیر دیوارها، نرده‌ها، مرزها و پارتیشن‌های فضاهای باز. این گیاهان، نه‌تنها عنصر زیبایی‌شناختی را تقویت می‌کنند، بلکه در برخی موارد به بهبود زیست‌بوم محلی نیز کمک می‌نمایند. انتخاب صحیح و هوشمندانه‌ی آن‌ها، متناسب با اقلیم، نور، خاک و نوع طراحی، می‌تواند تحولی چشمگیر در زیبایی فضای سبز ایجاد کند.
