4 کاربرد و مصرف کود سوپر فسفات تریپل در کشاوری همراه با آموزش
کشاورزی پایدار و تولید محصول با کیفیت نیازمند علم و فن کشاورزی به صورت دقیق است. یکی از ملزومات داشتن محصولات کشاورزی سالم و در مقادیر و راندمان بالا توجه به تغذیه گیاهی است. گیاهان و درختانی که به خوبی تغذیه می شوند می توانند محصول اقتصادی و بازار پسند تولید کنند که برای کشاورزان و باغداران سودآور بوده و همچنین مواد غذایی با کیفیت و سالم را به دست مصرف کننده خواهد رساند. تغذیه گیاهی اگر به درستی انجام شود می تواند سبب کاهش مصرف سموم و آفتکش ها شده و محیط زیست و سلامت مصرف کننده را تضمین کند.
در این مطلب به معرفی یکی از کودهای کشاورزی پرکاربرد به نام سوپرفسفات تریپل و کاربرد های آن در موارد مختلف خواهیم پرداخت.
معرفی کود سوپر فسفات تریپل
کود سوپر فسفات تریپل یکی از منابع کود فسفات پرکاربرد در انواع کشت های زراعی و یا باغداری است و برای رفع نیاز به عنصر فسفر مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از نام های دیگر رایج برای این کود، کود سیاه است که در بین کشاورزان و باغداران بسیار رایج می باشد.
این ترکیب کودی از عنصر فسفر با غلظت بالا تشکیل شده که در درصدهای مختلفی تا 44 درصد فسفر را می تواند در خاک آزاد کند. تولید کردن سوپر فسفات تریپل با استفاده از سنگ فسفات و اسید فسفریک انجام می شود.
اغلب کودهای سوپر فسفات تریپل رایج در بازار به صورت گرانول (دانه) بسته بندی و عرضه می شوند اما این کود را می توان به صورت پودری نیز تولید و مصرف نمود. یکی از ویژگی های کود سوپر فسفات تریپل یا TSP این است که در ترکیب شیمیایی آن عنصر نیتروژن وجود ندارد، این موضوع از چند جهت قابل بررسی است، نیتروژن به عنوان یک عنصر پرمصرف در گیاهان بوده و حضور آن همواره برای گیاه لازم می باشد اما از طرفی برخی گیاهان اگر در معرض نیتروژن بالا قرار بگیرند دچار مشکلاتی خواهند شد. از این رو اینکه عدم وجود نیتروژن در ترکیب سوپر فسفات تریپل یک ویژگی منفی یا مثبت است جای تردید وجود دارد و این موضوع بیشتر به نوع کشت و کار باز می گردد.
چرا عنصر فسفر؟
یکی از سوالاتی که ممکن است در ذهن خیلی از شما خوانندگان و یا کشاورزان نقش ببند این است که چرا عنصر فسفر باید در این مقدار و با این اهمیت در اختیار گیاه قرار بگیرد؟ در پاسخ باید گفت که عنصر فسفر نقش های بسیار زیادی در گیاه بر عهده دارد و فقدان آن مشکلات جدی برای گیاه ایجاد می کند.
گیاهان به وسیله بسته های انرژی دریافتی از نور خورشید اقدام به تولید انرژی برای مصرف در فرایند های مختلف می کنند. در این فرایند پیچیده که فتوسنتز نام دارد عنصر فسفر نقش کلیدی داشته و در ساختار مولکول های حامل انرژی به نام آدنوزین تری فسفات یا به اختصار ATP در گیاه شرکت می کند. این مولکول انرژی دار به سرتاسر گیاه منتقل شده و انرژی مورد نیاز واکنش های زیستی را تامین می کند.
اگر از سطح درون سلولی و درون بافتی گیاهان خارج شده و به صورت کلی بخواهیم اثرات قابل مشاهده عنصر فسفر در گیاه را بیان کنیم می توانیم به نقش های زیر اشاره کنیم:
- توسعه سیستم ریشه
ریشه گیاهان و درختان برای رشد نیاز به عناصر مختلف و ماده آلی دارند تا بتوانند به خوبی در خاک مستقر شده و مواد معدنی و آب را برای گیاه تامین کنند. یکی از عناصری که برای توسعه ریشه گیاهان بسیار با اهمیت است فسفر می باشد. گیاهانی که فسفر در حد نیاز خود دریافت نمی کنند سیستم ریشه ضعیف و آسیب پذیری دارند.
- تولید میوه ها
در درختان میوه، عنصر فسفر در کنار سایر عناصر مانند نیتروژن و پتاسیم برای گلدهی و تولید میوه مورد نیاز می باشد. درختان میوه که عنصر فسفر در مقدار مورد نیاز دریافت نمی کنند نمی توانند به صورت مستدام تولید میوه داشته باشند و میوه های تولید شده آن ها نیز کیفیت بالایی نخواهد داشت.
- افزایش مقاومت گیاهان
در صورتی که عنصر فسفر برای گیاه به خوبی تامین شود (در کنار تامین شدن سایر عناصر و پایدار بودن نسبی محیط) گیاه و یا درخت به سطح قابل قبولی از مقاومت در برابر عوامل بیرونی مثل آفات و بیماری ها یا شرایط محیطی نامساعد خواهد رسید.
4 کاربرد کود سوپرفسفات تریپل در کشاورزی
در بخش های قبلی با ماهیت کود سوپر فسفات تریپل و نقش عنصر در بافت و سلول گیاهی به صورت مختصر آشنا شدیم، حال نوبت به بررسی کاربرد های کود سوپر فسفات تریپل در کشاورزی و روش های مختلف پرورش گیاهان می رسد، در ادامه به بررسی این کاربرد ها خواهیم پرداخت:
- کاربرد سوپرفسفات تریپل در کشت و کار غلات
یکی از مهمترین و پرکاربردترین محصولات کشاورزی، غلات هستند که بخش عمده غذای انسان و دام از آن و فراورده های حاصل از آن تامین می شود. سوپر فسفات تریپل برای غلات، خصوصا گندم، جو و برنج بسیار اهمیت دارد. این عنصر در مرحله پنجه زنی و تولید خوشه ها باید به مقدار لازم در اختیار گیاه قرار بگیرد در غیر این صورت تولید خوشه و گلدهی آن ها با اختلال و ضعف انجام خواهد شد. نحوه مصرف کود سوپر فسفات تریپل در غلات به صورت پیش کشت است و به این معنی که باید این کود را پیش از کاشت بذر در خاک در به آن داد.
- کاربرد سوپرفسفات تریپل در درختان میوه
باغداری و تولید انواع میوه ها در فصول مختلف یکی از جنبه های مهم کشاورزی محسوب می شود که بدون توجه به تغذیه اصولی نمی توان به سطح قابل قبولی از برداشت اقتصادی رسید. در درختان میوه توسعه سیستم ریشه و گلدهی بسیار با اهمیت است همچنین نرخ تبدیل گل به میوه نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد که این موارد با تامین عنصر فسفر با کمک این عنصر قابل دستیابی است. در درختان میوه این کود را به صورت چالکود مصرف می کنند، بدین صورت که با حفر چاله هایی در چهار طرف درخت و یا یک چاله نواری دور تا دور درخت این کود را در اختیار آن قرار داده و روی آن را با خاک می پوشانند. این فرایند باید در فصل سرما انجام شود.
- کاربرد سوپرفسفات تریپل در کشت گلخانه ای
یکی از محبوب ترین کشت و کار ها در هر منطقه ای کشت گلخانه ای است. گلخانه های رایج به صورت خاکی یا هیدروپونیک هستند که در نوع خاکی باید خاک مناسب و با میزان عناصر و ماده آلی بالا برای تاسیس گلخانه انتخاب شود. در کشت های خاکی پس از آزمون خاک شناسی و برای رفع کمبود ناشی از عنصر فسفر، پیش از آغاز دوره کشت باید از این کود استفاده کرد. کوددهی می تواند همزمان با شخم بستر خاکی باشد.
- کاربرد سوپرفسفات تریپل در تولید سبزی و صیفی
سبزی و صیفی پرکابردترین محصولات کشاورزی هستند که در تهیه انواع غذا ها و خوراک ها مورد استفاده قرار می گیرند. در تولید سبزی و صیفی که عمدتا به صورت خاکی و جالیزی کشت می شوند استفاده از سوپرفسفات تریپل برای تولید محصول با کیفیت ضروری است. سوپر فسفات تریپل در این کشت باید به صورت خاکی و پیش از آغاز کشت مصرف شود.
یکی از نکات مهم که باید در استفاده از کود سوپر فسفات تریپل در انواع کشت ها مورد توجه داشت، تهیه آزمون خاک شناسی و تعیین میزان فقر فسفر در خاک است تا براساس آن تعیین شود که چه میزان از ترکیب سوپر فسفات تریپل مورد استفاده قرار گیرد.
جمع بندی
عنصر فسفر یکی عناصر مهم و پرمصرف در تغذیه گیاهی است که استفاده از منابع تامین کننده فسفر مثل سوپر فسفات تریپل ضروری است. در این مطلب به معرفی منبع سوپر فسفات تریپل و کاربردهای آن در کشت های مختلف پرداخته شد.
