هورمون ریشه زایی زاک:

هورمون ریشه زایی یا Rooting hormones ماده‌ای طبیعی در گیاهان است که وظایف مختلفی از جمله ریشه‌دار کردن قلمه‌های گیاه را انجام می‌دهد. اهمیت این ماده در مشکلات ریشه‌دار شدن گیاهانی مانند کاکتوس و رز است. این هورمون به‌شکل پودر، ژل و مایع در کارخانه قابل تهیه است.

در این مطلب به مزایا و شیوه کاربرد این مواد می‌‌پردازیم.

هورمون ریشه زایی چیست و چه تاثیری در رشد گیاهان دارد؟

ریشه‌ها در گیاهان مانند رگ‌ها در بدن عمل کرده و مواد مغذی را به بخش‌های مختلف می‌رسانند. این مورد به‌ویژه در ابتدای رشد گیاه و در مواردی نظیر قلمه زدن جهت تکثیر از اهمیت خاصی برخوردار است.

روش قلمه زنی برای تکثیر گیاهانی نظیر رز و برخی انواع بنفشه افریقایی آسان است. اما به‌دلیل نداشتن ریشه، گیاه تازه برای دوام آوردن و رشد با مشکلاتی روبروست. اینجاست که هورمون‌های گیاهی محرک ریشه که به شکل مصنوعی ساخته می‌شوند به‌کار گرفته می‌شوند.

هورمون‌های گیاهی محرک رشد در انواع اکسین‌ (Auxin)، سیتوکینین و جیبرلین (Giberellin) وجود دارند که به رشد گیاهان کمک می‌کنند. گونه نخست این مواد به‌ویژه به هورمون ریشه زایی شهرت داشته و کمک شایانی به این مورد می‌کنند. این تولیدات در دو نوع پودر و ژل تهیه شده و برای رویش ریشه یا پرپشت کردن آن به‌کار گرفته می‌شوند.

ژل قلمه زنی با آغشته کردن بخش انتهایی گیاه، سرعت رسیدن هورمون ریشه زنی به قلمه را افزایش داده و به پرپشت کردن ریشه‌ها و رشد بهتر گیاه کمک می‌کند.

طرز استفاده و تاثیر هورمون ریشه زایی زاک در گیاهان

این هورمون به‌دلیل تاثیر بالایی که در رویش و افزایش ریشه به‌ویژه در گیاهان قلمه‌ای دارد، با استقبال خوبی از طرف کاربران روبروست. البته ناگفته نماند که تاثیر بالای این هورمون ها منوط به خرید کود با کیفیت می باشد.

امروزه تنوع بالایی از این محصول با عناوین کود هورمون موجود است که بنا به تناسب در فضاهای مختلف و گیاهان گوناگون کاربرد دارد.

نوع پودری که به‌شکل مصنوعی ساخته می‌شود با نسبت معین با پودر تالک مخلوط می‌گردد.

هورمون ریشه زایی زاک وظیفه تحریک قلمه به رشد و نمو ریشه را به عهده دارد. این محصول از گروهی از تنظیم کننده های رشد گیاهی تشکیل شده است. یکی از عناصر تشکیل دهنده در این محصول اکسین می باشد.

این محصول را می توان برای ریشه زایی انواع نهال، ریشه زایی انواع گیاهان زینتی، استفاده خانگی برای افزایش ریشه زایی گیاهان آپارتمانی مورد استفاده قرار داد.

بخش بریده شده گیاه که بناست قلمه زده شود، به پودر زاک آغشته و پس از آماده کردن حفره کاشت، طوری که از گیاه پاک نشود به‌آرامی در خاک قرار می‌گیرد.

این مورد در نوع محلول، با پاشیده شدن به بخش مشخصی از گیاه صورت می‌گیرد. برای این کار ابتدا تیغه‌ای را با حرارت ضد عفونی کرده و پس از خنک شدن، برش را روی بخش هایی از گیاه انجام داده و برگ‌های اضافه را از قسمت پایین ساقه جدا می‌کنیم.

سپس به ‌اندازه یک درب بطری از مایع هورمون ریشه زایی در نصف لیوان آب مخلوط و قلمه‌ها را برای ۲۴ ساعت در آن قرار می‌دهیم. پس از این مدت قلمه‌ها خارج و بلافاصله در محل آماده شده برای کاشت قرار می‌گیرد. 

در برخی موارد این کار با برگ‌های گیاه انجام شده و در این حالت با قطع دمبرگ‌ها مانند ساقه عملیات را ادامه می‌دهیم.

زمان و شرایط کاربرد هورمون ریشه زایی

اگر این ماده را بر روی گیاه شکوفه دهنده استفاده می‌کنید، باید تا اتمام شکوفه‌ها صبر کنید. در قلمه‌ها نیز باید خاک مرطوب و نه خیس باشد و از تابش مستقیم نور خورشید نیز مصون بماند.